Стратегиялық мәнге ие жол құрылысы биыл толығымен аяқталады деген үміт бар.
Наурызда жұмыс жалғасады
Бес жылдан бері жалғасып жатқан «Атырау – Астрахан» автожолының күні бүгінге дейін негізгі бөлігі жартылай пайдалануға берілді.
Көлік министрлігінің деректеріне сәйкес, «Атырау–Астрахан» тасжолының жаңартылатын бөлігінің жалпы ауданы 277 шақырымды құрайды. Шыны керек, тасжолдың толықтай жаңартылып, пайдалануға берілуін атыраулықтар ғана емес, күллі қазақстандықтар күтіп отыр. Себебі ерте кезден бері сауда-саттықпен тығыз байланыста отырған екі ел арасындағы алым-берім байланысы үшін де логистиканың маңызы ерекше.
«ҚазАвтоЖол» АҚ облыстық филиалы директорының орынбасары Мұрат Мықтыбаевтың айтуынша, бұған дейін жол құрылысының кедергісіз жүргізілуіне инертті материалдардың қымбаттауы мен қиыршық тасты тасымалдауға арналған жүк вагондарының жетіспеушілігі кедергі келтірген. «Қазір құрылысқа қажетті 1,5 миллион тонна қиыршық тастың 90 мың тоннасы жеткізілді. Наурыз айында барлық учаскелерде құрылыс жұмыстары қайта басталады. Қазір біздің алдымызда асфальттың жоғарғы қабатын төсеу, кірме жолдарды таңбалау, абаттандыру міндеттері тұр. Жобада материалдар бағасының өсуін ескере отырып, түзетулер енгізілді. Биыл барлық нысанды тапсыруды жоспарлап отырмыз», – деді «ҚазАвтоЖол» ҰҚ» АҚ облыстық филиалы директорының орынбасары Мұрат Мықтыбаев.
Қазір жол құрылысын жүргізумен төрт мердігер компания айналысып жатыр. Олардың ішінде біреуі ғана отандық компания. Қалғандары – Италия, Түркия, Әзербайжан елдерінің қатысуымен бірлескен кәсіпорындар.
Отандық компаниялардың әлеуеті жетпейді
Алдын ала белгілі болғанындай, «Атырау – Астрахан» тасжолы екінші санатты автомобиль трассасы болады. Яғни, бастапқыда жоспарланғандай, жол бірінші санатты болып салынбайды. Жоғарыда стратегиялық жол құрылысын салып жатқан мердігер компанияның үшеуі шетелдік екенін айттық. Бірақ бұл жағдайды Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзі сынға алды. Ал мамандар отандық компаниялардың мұндай маңызды, ауқымды жол құрылысын жүргізуге әлеуеті, мүмкіндігі, тіпті тәжірибесі жетпейтінін айтуда.
«Мұндай жол құрылысын жүргізу кезінде мердігерлердің материалдық-техникалық жабдықталуы мен қаржылық тұрақтылығына қойылатын белгілі бір талаптар бар. Оларды қаржы институттары бағалайды. Өкінішке қарай, отандық компаниялардың көпшілігі мұндай критерийлерге сәйкес келе бермейді», – дейді «ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Сырым Хамзин.
Атырау облыстық мәсихатының депутаты Нұрлан Қайырденов «егер «Атырау – Астрахан» тасжолы бастапқыда жоспарланғандай бірінші санатты болып салынса, қауіпсіздік деңгейі жоғары болатынын» атап өтті. «Мұндай төрт жолақты жол қауіпсіз және көлік өткізу қабілеті де жоғары болар еді. Құрылыс шығындарын өтеу үшін, тіпті ақылы жолақтарды іске қосуға да мүмкіндік болатын еді», – дейді ол.
Дегенмен «Атырау – Астрахан» тасжолының кей бөлігі жолды пайдаланушылар үшін ақылы болуы да мүмкін. Себебі осыдан төрт жыл бұрын zakon.kz сайты «Қазақстанда бірқатар трассаның бір бөлігі 2024 жылға қарай ақылы болады» деген ақпаратты жариялады. Сол ақпаратта «ақылы болатын жолдар» тізіміне Ресеймен шекараны кесіп өтетін жолдар да кірген. Бірақ әзірге жолдың нақты қай бөлігі ақылы болатыны және оған жол жүру ақысының қанша болатыны нақтыланбаған.
Жол апаты азаюы мүмкін
Логистика, экономика, бизнесті былай қойғанда, «Атырау – Астрахан» тасжолы құрылысының адам өмірінің қауіпсіздігі үшін маңызы зор. Құрылыстың сәтті аяқталуы жол апаттарын едәуір азайтады деген болжам бар.
Атырау облысы Полиция департаменті Жергілікті полиция қызметі басқармасы бастығының орынбасары, полковник Нұрболат Алексовтің айтуынша, Атырау облысында былтыр 344 жол апаты тіркеліп, 94 адам көз жұмған. 434 адам дене жарақатын алған.
«Жолдағы апаттардың негізгі себептері – басып озу және жылдамдықты арттыру. Биылғы жылдың басынан 16 қаңтарға дейін республикалық маңызы бар жолдарда төрт жол апаты тіркеліп, бес адам көз жұмды», – дейді ол.
Қазір жол-көлік оқиғаларының алдын алу мақсатында «Ақтөбе – Атырау – Астрахан» республикалық маңызы бар трассасының 579 шақырым, «Атырау – Орал» трассасының 6,9,11 шақырым және «Атырау – Индер» облыстық маңызы бар трассасының 17 шақырымына жылдамдықты өлшеу құралдары орнатылған. «Сергек» жылдамдықты өлшеу құралын орнату бойынша да жұмыстар жүруде.
Еске сала кетсек, «Атырау – Астрахан» автожолы – Ресей мен Түркіменстанға шығатын халықаралық дәліздің маңызды бөлігі. «Сонымен бірге мұндай стратегиялық жол еліміздің батыс және солтүстік аймақтарының көлік байланыстары арқылы Ресей Федерациясына шығу жолын қамтамасыз етуде үлкен маңызға ие болып отыр.
Мамандардың болжауынша, құрылыс аяқталғаннан кейін Қазақстан мен Ресей арасындағы көлік ағыны бір жарым-екі есе артуы мүмкін.
Баян ЖАНҰЗАҚ,
Атырау облысы