Мемлекет басшысының тапсырмасына сай, 8 сәуірден бері қолға алынған бұл бастама бірреттік акция болып қалмайды. Сонысымен де ол қазақстандықтардың экологиялық мәдениетін арттырып қана қоймай, қоршаған ортаға ұқыпты қарау көзқарасын нығайта түсетін болады.
Жалпыхалықтық сипаты бар шара
Бастапқыда Президенттің тапсырмасымен 8 сәуір мен 13 мамыр аралығында жарияланған «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы бүгінде жалпыхалықтық сипат алып келеді. Өйткені межелі уақыт біткенімен, көше тазалығына атсалысамын деген ұжымдар мен еріктілердің қатары көбеймесе, азаймай тұр. Тіпті, халықтық екпінмен жылдарға жалғасқандай сыңайы бар. Өйткені белгілі спортшылар, өнер жұлдыздары, танымал тұлғалар, қоғам қайраткерлері, депутаттар, әкімдіктер мен министрліктердің қызметкерлері, кәсіпорындар мен ұйымдардың ұжымдары және тағы да басқа ел өміріне бей-жай қарай алмайтын замандастарымыздың ынтасы жоғары. Ал солардың барлығынан да жастардың арыны басым. Бұл болашақ саналы ұрпақ қалыптасып келе жатқанын білдірсе керек. Ал ол идеяны көтеріп отырған, ең бірінші кезекте Президентіміз.
«Шын мәнінде, елімізді көгалдандыру, абаттандыру – үлкен мемлекеттік маңызы бар іс. Бұл бүгін шығып, ертең ұмытып кететін бір реттік науқан емес. Аталған жұмыс тұрақты түрде жүргізіледі. Туған жерімізді таза ұстауымыз керек. Бұл – жалпыұлттық мәселе. Қазақстанымыз таза болуы қажет. Лас елге қонақ ретінде, инвестор ретінде ешкім келмейді. Бірақ ең алдымен, Қазақстанның таза, көрікті болғаны біз үшін, яғни халық үшін керек. Бұл күнделікті өмір салтына айналуы қажет. Сондай-ақ бұл жұмыс елорда және ірі қалаларда ғана емес, шағын қалаларда, аудандар мен ауылдарда да ұдайы ұйымдастырылады. Бүкіл Қазақстанды таза ұстау өзімізге, жастарға байланысты. Мен жастарға сенемін. Сондықтан жастарға зор үмітпен қараймын», – деді Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев.
Президенттің өзі де «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында ұйымдастырылған жалпықалалық сенбілікке қатысып, елордадағы «Ұлытау» аллеясында ағаш отырғызды. Онымен бірге сенбілікке волонтерлер, «Ассамблея жастары» ұйымының өкілдері, еліміздің ғылым, креативті индустрия, мәдениет, спорт салаларындағы белсенді жастар және алдағы V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына қатысушылар, Президенттік жастар кадр резервінің мүшелері атсалысып, жөке ағашының 430 түп көшетін екті.
«Таза өлкеден»... «Мөлдір бұлаққа» дейін
Қалай болғанда да табиғат анаға деген махаббаттың төңірегіне топтасқан қазақстандықтардың әр құлшынысынан сабақтастық байқадық. Оның бір айшығы – науқаншылдықты іліп әкеткен халық пен Президентті қолдай кеткен жастар. Ал бұл сабақтастық 8 сәуір күні басталып, бастапқыда бес аптаға созылады деп жоспарланған болатын. Олардың әрқайсысы белгілі бір тақырыпқа арналады. Мәселен, 8-13 сәуір «Таза өлке» деген атпен өтті. Жеті күн ішінде елді мекен тұрғындары, қоғам қызметкерлері, ұйымдар мен кәсіпорындардың қызметкерлері іргелес аумақтар мен аулаларды қоқыстардан тазартты. Ал «Киелі мекен» деп аталған 15-20 сәуір аралығы тарихи-мәдени ескерткіштердің аумағын абаттандыру жұмыстарына арналды. 27 сәуірге дейін қазақстандықтар «Жасыл аймақ» тақырыбы аясында ағаш көшеттерін отырғызып, ағаштарды әктеді. 29 сәуір – 4 мамыр күндері «Өнегелі ұрпақ» деп аталды. Бұл аптада зейнеткерлердің аулалары мен қарттар үйлерінің аумақтарын жинау және абаттандыру жұмыстары ұйымдастырылды. Ал акцияның соңғы аптасы «Мөлдір бұлақ» деген атаумен су айдындарының айналасын қоқыстан тазартуға бағытталды. Одан кейін де бұл акция тоқтамай жалғасып келеді. Әр аптаның атаулардан акцияның ауқымын аңғаруға болады. Тазалық және тал егу жұмыстары тек облыс орталықтары мен ірі қалалар ғана емес, алыс аудан-ауылдарда да жүруде.
Экология және табиғи ресурстар министрлігінің мәліметінше, еліміздің оңтүстік пен батыс өңірлерінде сенбілік жұмыстарын, тіпті наурыз айының аяғында бастап кеткен екен. «Ұлыстың ұлы күні» мерекесі аясында, 23 наурызда, Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Түркістан, Атырау, Жетісу облыстарында және Алматы қаласында «Тазалық эстафетасы» атты экологиялық акция өткен. Акцияға мемлекеттік органдар, қоғамдық ұйымдар, еріктілер, кәсіпорындар және тағы басқаларды қосқанда барлығы 90 мыңнан астам адам қатысқан. Нәтижесінде, 18 мың тоннадан астам қоқыс жиналып, 600-ден астам жасыл желек отырғызылыпты.
Ал 20 сәуірде Түркістан, Жамбыл, Қызылорда, Жетісу облыстарында, Абай және Шымкент, Алматы қалаларында орман отырғызу күні аталып өтіп, 25 мың адам қатысқан акцияда 100 мыңға жуық ағаш отырғызылған.
23-26 сәуір аралығында, Қостанай, Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан облыстарын қоспағанда, басқа өңірлердің барлығында Экология департаменттері жергілікті атқарушы органдар мен БАҚ-тың қатысуымен рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін жою мәселесі бойынша баспасөз турларын өткізген.
27 сәуірде Қостанай, Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан облыстарын қоспағанда, республиканың басқа барлық аймағында «Таза Қазақстан» республикалық акциясы өткізіліп, сенбілік жасалып, жасыл желек отырғызылған. Іс-шараға 230 мыңнан астам адам қатысты, оның ішінде 30 мыңнан астам еріктілер, кәсіпорындар мен қоғамдық ұйымдардың 130 мың қызметкері, 70 мың мемлекеттік қызметші.
11 мамырда республиканың барлық өңірінде сенбілік өткізіліп, ағаш отырғызылған. Акцияға барлығы 400 мыңнан астам адам қатысып, 100 мың тоннадан астам қоқыс жиналып, 120 мыңға жуық жасыл желек отырғызылды. Осы күні министрлік қызметкерлері де Астанадағы Ботаникалық бақта 259 қарағай көшетін отырғызыпты.
Акция қорытындысында осы уақытқа дейін республика бойынша 40 мың тоннадан астам қоқыс жиналып, 100 мыңға жуық жасыл желек отырғызылды.
«AMANAT» партиясы бастаманы қолдайды
Ауқымды экологиялық акцияға «AMANAT» партиясы да үлес қосуда. Олар Сарыарқа ауданы әкімдігімен бірлесіп, «Тазалық бейсенбісі» апта сайынғы экологиялық акциясын іске қосты. 6 маусымда партияның 12 мыңнан астам мүшесі мен «Жастар Рухы» жастар қанатының белсенділері республика бойынша, оның ішінде елорда бойынша аумақты тазалауға шықты. Өзен жағалаулары, орман алқаптары, өндірістік аймақтар және жол бойындағы аумақтар – «AMANAT» партиясының мүшелері елдің барлық аймағында тазалау жұмыстарын жүргізу үшін осындай 460 учаскені анықтады. Партияның атқарушы хатшысы Дәулет Кәрібектің айтуынша, «Тазалық бейсенбісі» партиялық акциясы сапалы жаңа экологиялық ойлау мен азаматтардың қоршаған ортаға саналы көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.
«AMANAT» партиясы алғашқы күндерден бастап осы науқанға белсенді қатысып келеді. 4 мыңға жуық «Жастар Рухы» еріктілері зардап шеккендерге су тасқынынан кейін үйлерін ретке келтіруге көмектесті. Енді апта сайын біз бүкіл ел бойынша әртүрлі учаскелерде қоқыс жинауды ұйымдастырамыз. Егер біз қазақстандықтар мен болашақ ұрпақтың табиғи өнімдерді тұтынуын, таза ауамен тыныс алуын және сапалы су ішуін қаласақ, біз қазір экологиялық сана мен мәдениетті қалыптастыруымыз керек. Әрі сіз оны өзіңізден бастауыңыз керек. Сондықтан біз барлық бейжай қарамайтын қазақстандықтарды «Тазалық бейсенбісі» акциясына қосылуға шақырамыз», – деді ол.
Партиялықтар әр бейсенбіде осындай тазалық іс-шарасын өткізуге ниетті. Бұл ретте, бұл жай ғана қоқысты жинау туралы емес, әрбір учаскеге мәслихат депутаттары, белсенділер мен бастауыш партия ұйымдарының басшылары бекітілетін болады. Олар бекітілген учаскелерде тәртіп пен тазалықты сақтауды қамтамасыз етеді, сондай-ақ урналарды орнату, аумақтарды көгалдандыру, жолдар мен тротуарларды жөндеу сияқты инфрақұрылымды абаттандыру мен дамытуға байланысты мәселелерді шешеді.
Астана – тазалық пен тәртіптің үлгісі
Мемлекет басшысының бастамасымен республикалық деңгейде өтіп жатқан «Таза Қазақстан» акциясы ауқымын Астана қаласынан аңғаруға болады. Елордадағы акцияда қоғам өмірінің барлық қатпары қамтылды. Оның ішінде тек Астанаға тән ерекшелік – Ақордадан бастап, Парламент, елшіліктер, министрліктер және тағы басқалары бар. Акцияға Президенттен бастап, қарапайым қала тұрғындарына дейін қатысуда. Мәселен, әлемнің түрлі елінен келген дипломаттар қаланы көгалдандыруға өз үлестерін қосып, Президент саябағына жабайы алма ағашының 16 көшетін отырғызды. «Таза Қазақстан: Астана – тазалық пен тәртіптің үлгісі» ауқымды экоакциясына атсалысқандар – Малайзия, Израиль, Португалия, Швеция, Бразилия дипломаттары болды.
Сол сияқты шағын футболдан ұлттық құраманың бас бапкері Рикардо Кака мен меценат Талғат Қожахметов Қазақстан футбол федерациясы аумағында көшет отырғызу іс-шарасына қатысты. Ал пара-волейболдан Қазақстан мен Бразилия құрамалары арасында жолдастық кездесу өтіп, одан соң Бразилия құрамасының капитаны Ренато Лейте экоакцияға қолдау білдірді. Елімізге танымал «Орда» тобы да қолдарына күрек алып, Ботаникалық бақта ағаш отырғызды. Белгілі қазақстандық актер Дәурен Серғазин «Жұлдызды патруль» акциясын ұйымдастырды. №91 мектеп-гимназиясында 250-ден астам оқушы, ата-ана және мұғалім қатысқан «Экоәлем» атты отбасылық экостарт ұйымдастырылды. «Астана дарыны» орталығы экофестиваль ұйымдастырған болса, М.Дулатов атындағы №68 мектеп-гимназиясында, Сервис және туризм колледжінде экологиялық шеберлік сабақтары өткізілді. Мектеп қабырғасында мұғалімдер балалармен бірге мектеп ауласында өсетін өсімдіктерден пайдалы көкөніс салаттары мен дәруменді сусын дайындады. Ал колледж оқытушылары мен студенттері пайдалы тағамдар дайындау және қайталама шикізаттан сәндік композициялар жасау дағдыларын көрсетті. Астана қаласы Дін істері жөніндегі басқармасының бастамасымен Діндерді зерттеу орталығы және «Астана медресе» колледжінің студенттері «Шарапат» әлеуметтік қызмет көрсету орталығы аумағында сенбілік өткізді. Оған 60-қа жуық адам қатысты. Мотомаусымның ашылу салтанатына сәйкес экоакцияға байкерлер де қатысты. Үкіметтік емес және жастар ұйымдарының өкілдері, мемлекеттік, құқық қорғау органдарының қызметкерлері және тағы басқалар «Есірткісіз қала» жобасын жүзеге асырып, граффити жазуларды өшіріп, қала тазалығына үлес қосты. Ал 18 мамыр күні 2 000-нан астам әуесқой спортшы Run for Autism қайырымдылық жарысына қатысып, артынан сенбілік жасады. Оның сыртында Сарыарқа ауданының әкімдігі қолға алған «Бөтелкелерді жинап, кофе ал» атты ерекше акциясын да атай өтуге болады.
Таяудан бастап «Таза Қазақстан» ауқымды экоакциясы аясына «Жасыл ел» жастар еңбек жасағы да атсалыса бастады. Алғашқы іс-шараға қозғалыстың 100-ге жуық жауынгері қатысты. «Жасыл ел» жобасы аясында елордада биыл 14-35 жас аралығындағы 4 200-ден астам жастар жұмыспен қамтылатын болады. Олар қаламыздың құрылыс нысандарында, қала маңындағы «Жасыл белдеуде», әлеуметтік нысандардың, жалпы білім беру мекемелері мен қалалық саябақтардың аумағында жұмыс істейді.
Нұрлан ҚОСАЙ