Наурыз басталғалы бері Атырауды әбігерге салған су тасқыны порт өміріне қалай әсер етті? Біз осы сұрақтың жауабын Атырау өзен порты серіктестігінің директоры Азамат Зұлқарнаевтан барып білдік.
Биыл Жайыққа мол судың келуі Өзен портының өміріне айтарлықтай әсер ете алмаған болып шықты. Азамат Зұлқарнаевтың айтуынша, порт жүктерді әлі де қабылдай алмай отыр. «Рас, Жайықтағы су деңгейі артты. Бірақ «Жайық-Каспий» каналының тамағы жүк кемелері қозғала алатындай стандарттарға сай әлі де тереңдетілуі керек», – дейді спикер.
«Рас, үлкен су келуіне байланысты, Жайық өзенінің Каспий теңізіне құйылатын тұсында қазу жұмыстары жасалды. Бірақ ол жұмыстар Жайықтағы судың бағытын теңізге қарай бұру мақсатында ғана жасалды. Біздің алаңсыз жүк тасымалдауымыз үшін теңіз тамағының бойына түп тереңдету жұмыстарын жасау маңызды», – дейді Атырау өзен порты серіктестігінің директоры Азамат Зұлқарнаев.
Өзен порты өкілінің айтуынша, теңіз тамағының тереңдігі кемінде 2-2,5 метр болуы керек. Сол кезде порт жүк қабылдап, жүк тасымалдау жұмыстарын жүргізе алады. Сондай-ақ теңіз тамағын тереңдету жұмыстары атқарылады деген жоспар бар. Жобалық-сметалық құжаттама, қаржы бөлу, мердігер компанияны анықтау деген сияқты формалды жұмыстар кемінде бір жыл уақыт алуы мүмкін. «Дегенмен қазірдің өзінде Атыраудағы логистикалық компаниялар шет мемлекеттерге жүк тасымалдауға дайындық жұмыстарын жүргізіп жатыр. Яғни, теңіз тамағы тереңдетіліп, порт жұмысына кіріскен кезде, жүк қандай бағытта қалай тасымалданады деген мәселелер бойынша логистикалық компаниялар арнайы маршрутты дайындауда. Атырау облысы өндірістік аймақ болғандықтан, порттың қызметін негізінен мұнай-газ бағытындағы логистикалық компаниялар қолдануға ниетті», – дейді А.Зұлқарнаев.
Сайып келгенде, су жолы ашылғаннан кейін жүктер келе бастайды. Өзен порты бұрынғыша жұмысын жалғастырады деген үміт бар. Қазірдің өзінде жұмысы тоқтап тұрған өзен портында он шақты маман еңбек етуде. Олар негізінен порт айлағын күтіп-баптау жұмыстарын атқарып отыр.
«Қазіргі уақытта Өзен порты өз территориямызда тұрған қойма, кеңсе, учаске, контейнерлерімізді бірнеше компанияға жалға беріп отырмыз. Сол арқылы жұмысшылардың жалақысын төлеудеміз. Техникалық жағдайымыз, мамандарымыз қазірдің өзінде жүк тасымалына әзір.
Шыны керек, Жайық өзеніне мол судың келуі жүк таситын кеменің қозғалысына қолайлы жағдай туғызып отыр. Қазіргі проблемамыз теңіз тамағының кеме қозғалысы стандарттарына сай тереңдетілуінде болып тұр», – дейді кейіпкеріміз.
Жылына 15 мың тонна жүк қабылдауға қуаты шақталған порттың қызметіне алыс-жақын шетелдерден сұраныс көп. Себебі осы өзен порты арқылы ірі өндіріс ошақтарына қажет техникалық жабдықтардың негізгі бөлігі тасымалданады. Бірақ теңіз тамағының бітелуі порттың кең тыныста жұмыс істеуіне тұсау салып тұр.
«Өзен порты арқылы тасымал жұмыстарын жүргізуге берісі Әзербайжан, әрісі Иран, Түркиядан қызығушылық та, тапсырыс та бар. Олар Қазақстандағы мұнай секторларында жиналған күкірттерді теңіз арқылы экспорттауға ниетті. Бірақ теңіздің тартылуы себепті кемелер қайраңдап қалып жатыр», – дейді директор.
Өзен портының «екінші тынысы» ашылатын болса, порт басшылығы жеміс-көкөніс сақтайтын қоймалар салуды, «Атырау – Астрахан» бағытында жүретін кеме ашуды, осы арқылы туризм бағытында жұмыс істеуді жоспарлап отыр. Тіпті, «Қашаған» кен орнындағы жұмысшыларды порт арқылы тасымалдау да жоспарда бар.
Шынын айту керек, жүкті өзен порты арқылы тасымалдаудың экономикалық тұрғыда да пайдасы жоғары. Мәселен, Атыраудағы Өзен порты 2015 жылы Атырау мұнай өңдеу зауытындағы қайта құру жобасы бойынша ауқымды емес жүктерді қабылдады. Сондай-ақ «Теңізшевройл» компаниясы, Қарабатандағы NСОС және Атырау жылу электр орталығы жобасы үшін де тасымал жұмыстарын атқарды. Ауыр габаритті жүктерді су жолымен тасымалдаудың тиімділігі сол, бір баржаға мың тоннаға дейін зат салып, оны жедел түрде қысқа мерзімде, тиімді бағамен алып келуге болады. Ал ауыр жүк көліктеріне құбыр сияқты ірі көлемді жүктерді сыйдырудың өзі екіталай.
Теңіз тамағын тереңдету жұмыстарының нақты қашан басталатыны белгісіз. Дегенмен сең қозғалды. Атырау өзен порты кең тыныста жұмысын қайта бастады деп сүйіншілейтін күн де алыс емес.
Атырау облысы
Баян Жанұзақ