Отбасымен бірге әлемнің 13 елін кесіп өтіп, қазақстандық спортшыларға Жазғы олимпиадада жанкүйер болған атыраулық жиһанкезбен сұхбаттасып, ұзақ сапары туралы сұрадық.
– Парижге дейін көлікпен біраз елді кесіп өтіп, жол жүрдіңіз. Сапар қалай болды? Қай ел ерекше әсер қалдырды?
– Сенесіз бе, біз Парижге дейін 13 елдің үстінен өткен екенбіз. Маршрутымыз қысқаша былай болды: Атырау – Ресей – Грузия – Түркия – Грекия – Италия – Швейцария – Франция – Германия – Аустрия – Словения – Хорватия – Черногория – Албания – Грекия – Түркия – Грузия – Ресей – Атырау. Жалпы ұзындығы 14 000 шақырым болатын жолды біз автокөлікпен жүріп өттік. Бұл ерекше саяхатымызға толық 35 күн кетті. Жүріп өткен барлық ел ұнады. Табиғатымен ерекше көзге түскен Швейцария болды, ал Италия бай тарихымен таңғалдырды.
Орта жолда, шамамен 8 000 шақырым жүрген соң Италияда мотордың майын, фильтрін ауыстырдық. Бір қызығы, мысалы, бізде май сатып алсаңыз, ауыстыру тегін ғой. Ал ол жақта тек майды ауыстырғаны үшін қызметіне қосымша 50 еуро төледік. Яғни, капитализмнің нағыз отаны саналатын Еуропада, жұмысшының еңбекақысы сағатпен есептеледі. Сәйкесінше, көрсетілетін қызмет сапасы да өте жоғары. Бір ғана көліктің майын ауыстырып бергені үшін Италиядағы көлік жөндеу сервистік орталығы толық А4 беттік қағазды толтырып, құжат рәсімдеп берді. Себебі ол жақта көлік апаттары қатты тергеуден өтеді екен. Егер дөңгелектің тежегіші ұстамай қалса, ол тежегіштің құралын қайдан сатып алғанын, кімнің және қайдан ауыстырғанын түгел тексереді. Сондықтан көлікке қызмет көрсету орталықтарының жауапкершіліктері де жоғары болады.
– Сапар барысында қандай қызықты сәттер, ерекше оқиғалар есіңізде қалды?
– «Әр елдің салты басқа, иттері қара қасқа» демекші, 13 елдің өз салты мен ұстанымдары бар. Бірақ ортақ адами құндылықтарымыз бірдей. Жол ережелерінде ерекшеліктер аса көп емес. Біздің жол жүріп бара жатқанымызды көрген TikTok оқырмандары пікір қалдырып, жолай үйлеріне қонақ болып кетуімізді ұсынып жатты. Жан-жақта әйтеуір бір қазағым бар екен.
Одан бөлек, Еуропа халқының саяхатқа деген ұғымына таңғалдық. Олар саяхатты мейлінше жақсы көреді және жиһанкездікті олардың өмір сүру образы десек те болады. Ол елдерде саяхат үшін барлық жағдай қарастырылған. Барлық ірі қала маңында кэмпингтер бар. Бізде кэмпинг десе, қалаға кіре берістегі фура шопырлары жататын лас орындар елестейді ғой. Ол елдердегі кэмпинг біздің елдегі пикник алаңдары іспетті.
Біз Грекияда, Швейцарияда 50-60 жыл болған кэмпингтерде қондық. Өзіміз алып шыққан шатырымызды көлігіміздің жанына орнатып, тамағымызды пісіріп, балалар сол кэмпинг бассейндеріне түсіп, демалып жаттық. Душ, әжетхана, ыдыс-аяқ жуатын жерлер, балалар ойнайтын алаңдар, тамақ пісіретін асханалар бәрі бар. Тазалығы кейбір қонақүйден де керемет.
Ол үшін аса бір көп ақша да керек емес. Кэмпингте бір қонып шығу 30-50 еуро арасында. Өз көзімізбен көрдік, автоүйін керіп, маркиз астында, кішкене үстел құрып, ыңғайлы креслода, екі егде жастағы жұп отырды. Біздікіндей үйіліп-төгіп жатқан тамақ та жоқ. Ыңғайлылық ол жақта бірінші орында.
– Париж олимпиадасын көзбен көргендегі әсеріңіз қалай болды?
– Алғашқы басты мақсатымыз, әрине, ол Париж олимпиадасы ойындарында еліміздің споршыларына жанкүйер болу еді. Олимпиаданың ашылу салтанаты кешінде жаңбыр жауып, үсті-басымыз малмандай су болды. Бірақ алыстан болса да тамашаладық. Әр жерге үлкен экрандар орнатып, тікелей эфирмен көруге де жағдай жасап қойған екен. Одан бөлек, бокс сайысын көріп, Назым Қызайбай қарындасымыздың жеңісін тамашалап, Геннадий Головкин бауырымызбен фотоға түсіп, мәз болдық.
– Өзіңіз ғана емес, отбасыңыз, соның ішінде балаларыңызға ерекше әсер сыйладыңыз. Ең қымбат жандарыңыздың реакциясы қалай болды?
– Өткенде бір қызық статистика көрдім. Біздер ата-аналар баламызбен 18 жазды ғана бірге өткізеді екенбіз. Небәрі 18-ақ жаз! Осындай ұзақ саяхаттарға да шықпайды екенбіз.
Балаларымыз үшін бұл естен кетпес саяхат болды. Балалардың сыртқа шығып, ел көріп келгені олардың дамуына, ойлау қабілеттерінің артуына жақсы әсерін тигізеді деп сенемін. Қанша елден өттік, әртүрлі адамдарды көрдік, әртүрлі тілдер естідік. Атырауда отырып бұл әсерлерді, бұл естеліктерді қандай, қанша ақшаға сатып алуға болады?
35 күн бойы бір көлік ішіндеміз, бір-бірімізді түсіну үшін, мінез-құлықтарын байқау үшін, жақсы тәлім-тәрбие беру үшін табылмас жабық орта болды.
– Автокөлікпен саяхаттау туралы идея қайдан пайда болды? Алғаш автосаяхат жасаған жерлеріңіз қандай еді?
– Осыдан 4 жыл бұрын, біз Эльдар, Ерлан, Айдарбек атты жігіттермен бірігіп Atyrau Nomads саяхат клубын құрдық. Алғашқы автосаяхатымыз – 4 көлікпен 4 күн жүріп, Маңғыстау елін араладық. Ол кезде чатта 20 шақты адам болған. Қазір инстаграмдағы оқырмандар 4 000-нан асады, ал WhatsApp чаты 1 000 адамнан асатын қаламыздағы бірден бір саяхат клубы болып есептеледі. Тіпті, облыс әкімінен алған алғыс хатымыз да бар.
Автокөліктің бір жақсы жағы жол бойы көптеген елді мекенді көруге болады, адамдарды кездестіресіз. Көлікке түнде қонатын, айдалада тамақ пісіретін барлық құрал-жабдықты алуға болады. Ұшақтың бір ғана пайдасы – тез әрі алысқа бару. Жас ұлғайған сайын әрбір сәтті көріп, дәмін ұзағырақ татқың келеді екен...
– Саяхат адамға не береді?
– Саяхат – өзіңізді, қасыңыздағы адамдарды тануыңызға мүмкіндік береді, жолдағы мәселелерді шешіп, өзіңізге деген сенімділікті арттыруға мүмкіндік туғызады. Басқаларға жол көрсету арқылы, ынталандырып, мотивация береді. Ішкі және сыртқы туризмнің, авто-туризмнің дамуына әкеледі. Балалардың ішкі жан-дүниесін сілкіндіруге, бір қосалқы дем беруге, тезірек дамуына, өз алдына жауапкершілік ала алатын тұлға болуына жол ашады.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Баян ЖАНҰЗАҚОВА