Жол құрылысы қарқынды

Облыс үшін ең үлкен жетістік деп ең шалғай аудандар – Бөкей Ордасы мен Жәнібек ауданына жол салынғанын атап өтсек болады. Бұл жол халықтың сарылып күткен қу­а­н­ышы еді. Қазір тақтайдай тегіс тасжолдың қызығын екі ауданның хал­қы көріп отыр. Казталов-Жәнібек, Өнеге-Сайқын бағытындағы жол құры­лысын ел Президентінің өзі жеке бақылауына алған болатын. Осы жобаға бюджеттен 81 млрд теңге қаржы бөлінген еді.

Жалпы, БҚО-дағы жолдар­дың сын көтермейтінін және өңір­лер арасындағы ең соңғы орын­дарда тұрғаны жиі айтылып жүр. Осы олқылықтың орнын толтыру үшін БҚО-да жол құры­лы­сына қомақты қаржы бөліне бас­тады. Мысалы, тек 2024 жылы облыстық және аудандық маңызы бар автожолдарды жөн­деу­ге деп 34,8 млрд теңге қаржы бөлінген. Осы ақшаға 250,8 ша­қыр­ым жол жөнделіпті. Оның ішін­де, 41,5 шақырым жол қайта жаңғыртудан өтсе, 103,8 шақыр­ым жолға күрделі жөндеу жүргіз­ілген. Ал қалған бөлігіне орташа жөндеу жүргізілген. 

БҚО Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бас­қар­масының мәліметінше, 2025 жылы облыстық және аудандық маңызы бар 260 шақырым жолды жөндеу көзделген. Ол үшін бюд­жеттен 44,2 млрд теңге қаржы бөл­ін­ген. Оған қоса, ұзындығы 38 шақырым ауылішілік жол ре­т­ке келтірілмекші. Соның ішінде облыстық маңызы бар Чапаев-Жаңақала-Сайқын автожолы­ның 40 шақырымын орташа жөндеу, 130-191 шақы­рым бөлігін қай­та жаңғырту жұмыстары жал­ғасады. Сондай-ақ Бөрлі-Ақсай-Жым­питы жо­лын қайта жаңғыр­ту, Барбастау-Ақжайық-Индер күрделі жөндеу де жалғасын тап­пақ, – деп ха­барлады ведом­ство­дан.

Ал «Ауыл – ел бесігі» бағдар­ламасы аясында 15 елді мекеннің ауылішілік жолдарын жөндеуге 5,2 млрд теңге қарастырылған, бұл қаражатқа 38,8 шақырым ас­фаль­тбетон жабынмен қамта­ма­с­ыз ету күтілуде. 

Осы жобаларды жүзеге асыру арқылы облыс тұрғындары сапа­лы жол инфрақұрылымымен бар­ынша қамтамасыз етіледі. Көл­ік қозғалысының қауіпсіздігі артып, ауылдық аумақтардың эконо­мика­лық әлеуеті жақса­ра­ды. Бұл Президент Қасым-Жомарт Тоқаев берген басты тап­сырма болатын. 

Жалпы, облыстың автомо­биль жолдарының жалпы ұзын­ды­ғы  – 6 183 шақырым.  Оның ішінде республикалық маңызы бар автомобиль жолдары – 1 349 ша­қырым. Жергілікті маңызы бар автомобиль жолдары – 4 834 шақырым.

БҚО Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бас­қар­ма­сының басшысы Марат Қуанышевтың мәліметінше, же­р­гілікті маңызы бар автомо­биль жолдарын күтіп ұстау жұ­мыс­тарымен 37 мердігер ұйым айна­лы­сады. Облыстық маңызы бар автомобиль жолдарында 8 мер­ді­гер, аудандық маңызы бар авто­мобиль жолдарында 29 мер­ді­гер жұмыс істеп жатыр.  

Мердігер демекші, облыстағы жол мәселесі айтыла қалса бол­ды, елде мердігерлерге деген сенім­сіздік пен күмән қатар ай­ты­ла­тыны бар. Өкінішке қарай, елдің сенімінен шығып қалған мердігер компаниялар да баршы­лық енді. Осы ретте БҚО Қоғам­дық кеңестің мүшесі, қоғам бел­сендісі Нұрлан Сәдір ағамызды әңгімеге тарттық.

– Бір мердігер облыстың ана шетінен де, мына шетінен де жол саламын деп тендерді ұтып ала­ды. Оған оның потенциалы жет­пе­се де әйтеуір көзін табады. Сондықтан әу бастан орын­дал­майтын тапсы­рыс­тарды ұт­тырмау керек. Жол сапасын дұ­рыстаймыз десек ара­­да­ғы дел­дал­­дарға тыйым салған жөн. Сонау Қарағанды, Алма­ты­да отырған біреу тендерді ұтып алып, қалтасына ақшаны басып алуды ғана ойлайды. Қалған ти­ын­ға Оралдан компания жалдап жол салғызады. Сосын жол сапа­сыз жүреді. Одан қалса мерзімге үлгермейді. Жол сапалы болға­нын қаласақ, мемлекеттік сатып алу­ды да реттеу керек, – дейді Нұрлан Қуанышұлы.  

Өңірдегі жол сапасына әсер ететін тағы бір жайт, бұл қажетті материалдың өзімізде болмауы. Алыстан тасымалданатын дүние жұ­мысты уақытылы жасауға кей­де қолбайлау болатыны бар. Мұны жолшы мамандардың өз­дері де мойындап отыр. 

– Біздің облыста жол салуға қажетті материалдардан тек құм ғана бар. Қалған материалдар битум, қиыршықтас бәрін сырт­тан тасимыз. Оны тасу да оңай емес. Жазда вагондар бос бол­май­ды. Себебі жазда тек біз ғана жұмыс бастамаймыз. Бәрі­нің жұмысы жазда басталады. Кезек күтеміз, материал тасыма­лы – үлкен проблема. Біз үн­е­мі айтып жүрміз. Біздің жақ­тың жер бедерін дұрыстап зерттеу керек. Тым құрығанда, бір матер­иал өзімізден болса тасымал аза­яр еді. Екінші мәселе ақшаны қыс­та бөлу керек. Қыста бөлсе, ва­го­ндар бос кезде материал тас­ып алсақ жұмысты жазда жасар едік. Ал бізде керсінше, сәуір-­мамырда тек келісімшарт жасау­ды бастаймыз, – дейді белгілі жол­шы, «ДСК Приоритет» ЖШС бас директоры Жанна Кен­жина. 

Жолға қажетті материалдарды тасымалмен алдырып отырғаны­мыз рас енді. Бұл – жол сапа­сына әсер етуші негізгі фактор­дың бірі. Бірақ осыған қара­мастан өңірде жол құрылысы тоқтаған емес. Жылда жолдар жөн­деліп, қайта салынып, жұмыс қыз-қыз қайнап жатады.

Жанат  ҚАЙЫРҒОЖИНА,

Батыс Қазақстан облысы