Әжесінің сандығынан шыққан дүниеге тамсанып өскен қыздың мамандығы – дизайнер. Ол елге белгілі Darideya брендінің негізін қалаған. Өнерлі қызбен аталған байқау мен этностиль төңірегінде әңгіме өрбіттік.
– Дәрия, Қазақ аруы атанғаныңыз құтты болсын! Бұл жобаға қалай келдіңіз?
– Көп рақмет! Қазақ аруы атану – мен үшін үлкен жауапкершілік. Титулды алғаннан кейін оны екі есе сезіндім. Негізі, жобаға келуім ең сәтті, өз уақытымен болған оқиға деп айта аламын. Бұрыннан ұлттық мәдениетке, қазақ қыздарының болмысын ашуға ден қойып жүргенмін. Істеп жатқан ісім мен дәріптейтін миссиям да соны нұсқайды. Сондықтан бұл байқау ішкі құндылығыммен сәйкес келді. Былтыр байқауға қатысу туралы ой келді. Оқырмандарым да, жан-жағымдағы жандар да «сізге дәл келетін байқау» деп айтты. Сонымен, биыл алдыма нақты мақсат қойып, байқауда бақ сынадым. Дайындық кезінде де айналамдағылардың қолдауы үлкен әсер етті. Қолдаумен қатар хейт жүрді. Десе де, өзіме үлкен мектеп болды. Әсіресе, өнер көрсету турасында жоба мамандарының жұмысын атап өтсем деймін. Бастапқыда кастингте дизайн ұсындым, бірақ қазылар алқасы оның концепциясын түсінбеді. Басқа қандай өнерімнің барын сұраған соң, мүмкін монолог оқып, актерлік шеберлікті көрсететін болармын деп ойладым. Десе де кастингтен сәтті өткен соң, маған балалар коллекциясын жасауға тапсырма берді. Динайзер ретінде өзімді көрсетуге мүмкіндік бергеніне қатты қобалжыдым. Оның үстіне, көбіне ересектерге, қыздарға арналған коллекция тігемін. Ал бұл топтамада балаларға, ұл-қыз деп бөлмей жасауым керек болды. «Көшпенді дала ұрпағы заманауи образда қалай киінер еді?» деп ойналып отырып сыздым. Жұмыс барысында көшпенді ұрпақтың рухын көрсететін қанық түстерді таңдадым. Әр деталында мағына бар. Жүннен жасалған бөліктер, зығыр және джинса матасын қосып, сырып тігілді. Сөйтіп, «Көшпенді дала ұрпақтары» топтамасы дүниеге келді. Халық жылы қабылдап, көрермен көзайымына айналды. Топтама ішінде Balapan, Ai Bibi, Lashyn, Sadaq, Aisha, Shuga, Tumar, Torqyn, Aqyl, Alau атауымен этно-стильде тігілген балалар киімі бар. Ұлттық мұраны, киімді дәріптеудің бір үлгісі – оны күнделікті киіп жүру. Осы топтама арқылы азат, өзіне сенімді, ішкі дүниесі ұлттық құндылықпен астасатын ұрпақтың киім үлгісін құрастырдым.
– Жоба сізге не үйретті? Кәсібіңіз карьерамен ұштаса ма, әлде сізді жаңа қырыңыздан ашатын жобалар күтіп тұр ма?
– Жоба маған,ең алдымен, тәртіпті, уақытты жоспарлауды және қазақ қызының миссиясы қандай болуы керек деген ойды терең түсіндірді. Менің негізгі кәсібім де, шығармашылық жобаларым да ұлттық стильді жаңаша танытуға қызмет етеді. Болашақта бұл тәжірибе мені жаңа медиажобаларға, мәдени бастамаларға алып келеді деп ойлаймын. Ал бұдан бөлек өзім шығармашылық жолдың қаншалықты жауапты әрі ауыр екенін ұғына түстім. 17 сағатқа созылатын түсірілім жұмысы, 5-6 сағаттық би дайындығы бізді жан-жақты шыңдады. Жалпы, қазақ мәдениетін әлемге танытқым келеді. «Қазақ аруы» осы миссиямды әрі қарай жаңа деңгейде жалғастыруға мүмкіндік береді.
– Darideya бренді жайына тоқталсақ. Бұл жоба алғашында сіздің диплом жұмысыңыз болған екен.
– Иә, 9-сыныпты бітірген соң Орал Таңсықбаев атындағы Алматы сән және қолданбалы өнер колледжіне оқуға түстім. Аталған колледж менің қалыптасуыма көп көмек берді. Кейіннен Абай атындағы ұлттық университетте білімімді жалғастырдым. Дұрыс айтасыз, Darideya – менің колледждегі диплом жұмысым. Алғашында тек қазақтың этно-элементтерін заманауи стильге бейімдеу туралы идеядан туындаған жоба. Кейін сүйікті ісімді дамыта келе тәжірибе жинақтап, жоба толыққанды брендке айналды. Жалпы, кішкентайымнан қуыршаққа киім тіккенді жақсы көрдім. Анамның кесте тігіп, қолөнермен айналысқаны да әсер етті. Өзім сәнге жақын болдым. Мектеп қабырғасынан өнерді, шығармашылықты таңдап, дизайнер болғым келді. Айта кетерлігі, арманына берік болған жан жетістікке жетеді. Сондықтан тұрақтылық пен мойымаудың арқасында біразға жеттік. Қазір тұтұнушыларым әлемнің әр түкпірінен тапсырыс береді. Бүгінде Darideya – тек киім емес, қазақ мәдениетін күнделікті өмірде әдемі, ыңғайлы тілмен көрсету философиясы. Менің киімдерім тек жіп пен шүберектен тұрмайды. Оның ішінде тарих бар. Мысалы, жақында ғана DIOR-дың музасына айналған Алла Елшіннің құрметіне ELSHIN екеулігін тіктік.
– Жалдамалы пәтерде басталған іс қазір жаңа масштабқа шыққан екен. Осы брендтің ел арасында танымал болуының сыры неде деп ойлайсыз?
– Танымалдықтың сыры – шынайылық және еңбек. Сонымен қатар тұтынушылармен жақсы байланыс орнату, әлеуметтік желіде ісің, бастамаң туралы ашық айтып беру. Әрине, сапа үшін жұмыс істеу – бірінші кезектегі іс. Мұның бәрі брендтің өсуіне әсер етті деп ойлаймын. Жетістікке жетудің сыры қарапайым: күнделікті ізденіс, төзім мен батылдық. Адамдардың басым бөлігі «қалай жетістікке жетемін?» деген сұраққа жауап іздеп уақыт өткізеді. Ал, шын мәнінде, алғашқы қадам жасап қана алға жылжи аласың. Егер 20 жасыңда қорқақ болсаң, 40 жасыңда да дәл сол үреймен жүресің. Ішкі өзіңді көрсетуден қорықпа, алға жылжудан қорықпа. Бәрі сол кішкентай қадамнан басталады.
– Қазір қанша адамды жұмыспен қамтып отырсыз?
– Бағана айтқанымдай, алғашқы ісімді нөлден бастадым. Қолымда капитал да, таныс-тамыр да болмады. Тек өсуге деген үлкен ықылас пен талпыныс серік болды. 2024 жылы тігінші бар, құрбым бар, үшеуміз кәсіп бастауға шешім қабылдадық. Жалдамалы пәтердің бір бұрышында киім тігіп, оны әлеуметтік желіге жариялап, артынша тұтынушыға қызмет көрсеттік. Қазір қоластымда 50-ден астам адам жұмыс істейді. Соның ішінде менеджментке жауапты 12 адам, 30 шақты тігінші, конструктор, 10 шақты қолөнер маманы бар. Тігу процесінің негізгі бөлігін өзіміз тігеміз. Уақыт өте келе өндірісті кеңейту жоспарда бар. Алматының ортасынан сән үйіміз ашылды. Ал тапсырыстар әлемнің түкпір-түкпірінен түсіп жатыр. Мұны не үшін айтып отырмын? Өйткені әр қыз өзі ойлағаннан әлдеқайда мықты екенін білсе екен деймін. Ең бастысы – өзіңе, арманыңа сену.
– Наурызды жаңаша тойлау заманауи ұлттық киім секторының тынысын ашқандай. Сіз де солай ойлайсыз ба?
– Әрине, кейінгі жылдары жастардың ұлттық болмысқа деген қызығушылығы артып жатыр. Наурыз тек дәстүрлі мейрам емес, ұлттық стильдің жаңа тынысын ашатын мэйнстримге айналды. Бұл біз үшін үлкен мүмкіндік: ұлттық киімнің тек мерекелік емес, күнделікті стильдің бір бөлігі бола алатынын дәлелдеу. Бірақ осы секторда жүрген кәсіпкердің кей қиындықпен бетпе-бет келетінін де ұмытпаған жөн. Өйткені баға бәріне әсер етеді. Мата, фурнитура, жұмыс күші үлкен еңбекті талап етеді. Сызып-пішу, логистикадан бастап, әлеуметтік желідегі сторителлингтің өзі қыруар шаруа. Осы тұста қол еңбегінің құнын түсірмесе екен деймін. Өйткені шағын өндірісте бәрі қолмен жасалады. Ұлттық киім – бұл жай өнім емес, мәдениетті сақтаудың формасы.
– Ал өзіңіз отандық не әлемдік қай брендтен шабыт аласыз? Darideya туралы болашақ жоспарыңыз қандай?
– Көбіне қазақ мәдениетінен, ою-өрнектерден, тұрмыстан, әжемнің сандығынан табылатын заттардан шабыт аламын. Әлемдік деңгейде PRADA, MIUMIU секілді брендтердің табиғилығы мен еркін формасын жақсы көремін. Darideya-ның болашағына құрған жоспарым жетерлік. Әрине, барлығымен бөлісе алмаймын, бірақ ең жақсы жаңалығымыз Darideiya сән үйі Абай даңғылына көшіп, шаршы метрі үлкен дүкенде жұмысын жалғастырады. Әрине, басты мақсаттан ауытқымай, қазақ этностилін күнделікті өмірге бейімдеп, сәнді, заманауи, ыңғайлы етіп тігеміз. Әлемдік масштабқа шығып, үлкен подиумдарды бағындыруды қалаймын.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ