Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі жүргізіліп жатқан реформалардың және азаматтардың өмірі мен денсаулығының сапасын жақсартуға бағытталған мемлекеттік саясатты дәйекті іске асырудың нәтижесі болған денсаулық сақтау саласындағы қызметті қорытындылайды, – деп хабарлайды Aikyn.kz сайты.
2024 жылы Қазақстанда өмір сүру ұзақтығы 75,4 жасқа жетіп, 2023 жылдың көрсеткішін жақсартты (75,09 жыл). Бұл - халықтың денсаулығын нығайту, медициналық алғашқы көмекті дамыту және аурулардың профилактикасы бойынша жүйелі жұмыстың көрнекі нәтижесі.
Дүниежүзілік банктің деректері бойынша Қазақстан бүгінде Орталық Азия елдерінің арасында өмір сүру ұзақтығының көрсеткіші бойынша көш бастап тұр.
БҰҰДБ-ның Адами даму индексіндегі елдің ұстанымын нығайту тағы бір маңызды жетістік болды. 2025 жылғы есепте Қазақстан өткен жылмен салыстырғанда бірден 7 позицияға көтеріліп, әлемнің 193 елінің арасында 60-шы орынға ие болды.
Сонымен қатар, азаматтардың медициналық қызметтің сапасына қанағаттануы да 2024 жылғы 41,9%-дан 2025 жылы 43,2%-ға дейін артып келеді. Бұл жүргізіліп жатқан реформалардың халық арасында резонанс тудыратынын және нақты практикалық әсер беретінін растайды.
Қазақстан инъекциялық емес аурулардан болатын өлімді төмендету бойынша ТОП-10 елдің қатарына енді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Еуропалық өңірлік бюросының «Алдын алуға болатын өлім, қауіп факторлары және инфекциялық емес аурулармен күресу стратегиялары» баяндамасының деректері бойынша Қазақстан Орталық Азияның бірінші елі болды және 2025 жылға қарай инфекциялық емес аурулардан мезгілсіз өлімді 25%-ға төмендету жөніндегі нысаналы көрсеткішке қол жеткізген ДДҰ Еуропалық өңірінің он елінің қатарына кірді. Бұл нәтиже созылмалы аурулардың профилактикасының, ерте анықтау мен емдеудің кешенді шараларының тиімділігін растайды.
Жалпы және нәресте өлімінің төмендеуі
2025 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша елде жалпы өлім 2,7%-ға, ал нәресте өлімі өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 20,2%-ға төмендегені тіркелді.
18 перинаталдық орталықтың базасында «Бір күндік клиникалар» жұмыс істейді, онда 100 мыңға жуық жүкті әйел бір сапар шеңберінде тексерулерді қоса алғанда, 500 мыңнан астам қызмет алды.
Бағдарламаны іске асыру ұрықтың туа біткен кемістіктерін анықтаудың 13%-ға өсуіне, пренаталдық скринингтермен қамтудың 8%-ға ұлғаюына, даму кемістіктерінен нәресте өлімінің 15%-ға және даму ауытқуларынан бастапқы мүгедектіктің 7,5%-ға төмендеуіне әкелді.
Бұл динамика медициналық-санитариялық алғашқы көмекті күшейтудің, неонаталдық скринингтерді енгізудің, әмбебап патронаж қызметінің нәтижелерінің, жалпы аналар мен балаларға медициналық көмектің сапасын арттырудың салдары болды.
Ана өлімін азайту
2025 жылы Қазақстанда ана өлімі 12%-ға төмендеп, тарихи ең төменгі мәнге жетті.
Бұл көрсеткішке «Аналар саулығы» жаңа бағдарламасын енгізуді қоса алғанда, денсаулық сақтаудың бастапқы буынының реформалары елеулі үлес қосты, оның шеңберінде жүктілікті жоспарлау кезеңінде әйелдер МӘМС есебінен тексерудің 12 тегін түрінен өте алады.
Прегравидальдық дайындықпен қамту 23%-ға өсіп, 46,1%-ды құрады. Ерте мерзімде есепке тұрған әйелдердің саны 10%-ға өсті.
Жоғары технологиялық көмектің қолжетімділігін арттыру мақсатында 22 Облыстық перинаталдық орталықта жүкті әйелдерді мамандандырылған тексерулер мен емдеуге жедел жіберу мүмкіндігімен ұрықты қорғау орталықтары құрылды.
ДДҰ бағалауы бойынша, Қазақстан ана өлімін төмендету бойынша өңір үшін үлгі ел болып танылды.
Дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдардың отандық өндірісін дамыту
2025 жылы денсаулық сақтау саласына инвестициялар көлемі 8,4%-ға ұлғайып, 920 млн АҚШ долларын құрады. Фармацевтика саласына салынған инвестиция екі еседен астам — 91,3 миллион долларға дейін өсті.
Ұзақ мерзімді даму стратегиясы шеңберінде отандық дәрілік заттардың үлесін 2029 жылға қарай 50%-ға дейін жеткізу, сондай-ақ медициналық бұйымдарды ұлттық өндіру басымдығымен фармацевтика өнеркәсібін дамытуға шамамен 2 трлн теңге бөлу көзделген.
Медициналық қызметтерді онлайн форматта кеңейту
Денсаулық сақтаудың цифрлық трансформациясы медициналық көмектің қолжетімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік берді. 2025 жылы тұрғындарға онлайн-форматта 2,7 млн медициналық қызмет көрсетілді, бұл жоспарлы көрсеткіштерден 8,65%-ға асып түсті.
Еліміздің сегіз өңірінде 100 медициналық ұйымда «Онлайн-медицина» пилоттық жобасы іске асырылуда, бұл емханаларға жүктемені азайтуға және ауылдық жерлердің тұрғындары үшін консультацияларға қолжетімділікті жақсартуға ықпал етеді.
Кадрлық әлеуетті нығайту
2025 жылы Қазақстанның медициналық жоғары оқу орындары 10,5 мың маман шығарды. Бұл ретте түлектердің 34%-ы, бұл өткен жылмен салыстырғанда екі есе дерлік, ауылдық медициналық ұйымдарға жұмысқа жіберілді.
Бұл шаралар шалғай және ауылдық өңірлерде кадр тапшылығын қысқартуға және денсаулық сақтау жүйесін нығайтуға ықпал етеді.
Жүргізілген шаралардың нәтижелері бойынша дәрігерлердің тапшылығы өткен жылмен салыстырғанда 20%-ға және орта медицина қызметкерлерінің тапшылығы 7%-ға төмендеді. Бұл ретте ауылдағы дәрігерлер тапшылығының 16%-ға төмендеуіне қол жеткізілді.
Денсаулық сақтау жүйесін одан әрі дамыту жөніндегі жұмыс халықтың өмір сүру ұзақтығы мен сапасын арттыру мақсатында жалғастырылатын болады.