Мемлекет үшін маңызды мәселелер үкімет деңгейінде ғана емес, сарапшылар деңгейінде де талқыланып, шешілуі тиіс. Бұл пікірді Нұр-Сұлтан қаласында өткен Қазақстан – Ресей сарапшыларының ІІІ форумына қатысқан экономистер мен саясаттанушылар айтты. Биылғы форум аймақтық және саяси мәселелерді қарастырды.
Жаһандық геосаяси өзгерістер кезеңінде Еуразия кеңістігі саяси және әлеуметтік-экономикалық трансформацияның жаңа кезеңіне еніп отыр. Аймақтағы елдерде халықаралық және аймақтық процестерде өз рөлін түсіну процесі жүріп жатыр, сондай-ақ аймақтық ынтымақтастық мәселесі де өзекті бола түсті. Соңғы уақытта халықаралық жағдайдың тұрақсыздануы мен саяси және экономикалық ландшафтың қарқынды өзгеруі сипат алып отыр. Әлемдегі аймақтық және жетекші державалар арасындағы геосаяси, экономикалық және технологиялық бәсеке күшейе түсті. Бұл ретте Ресей мен Қазақстан стратегиялық әріптестер ғана емес, Еуразия экономикалық одағындағы жетекші мемлекеттер болғандықтан, бұл елдердің ынтымақтастығы, көп жағдайда, Еуразиядағы өзара байланыстың формасы мен мазмұнын айқындайды. Сол себепті, маңызды сыртқы саяси процестер, екі елдің экономикалық және гуманитарлық байланысы аймақтағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті қалыптастыру мен нығайтуда маңызды рөл атқарады. Осы аспектілерді ескерген сарапшылар форумының қатысушылары жаһандық геосаяси трендтер мен олардың еуразиялық кеңістікке ықпалын, қазақ-орыс қатынасы мен Еуразиялық одақты дамыту, Қытайдың сыртқы саясаты, Қазақстан мен Ресей медиаәріптестігінің өзекті мәселелерін талқылады.
Президент кеңесшісі, Қазақстан халықаралық қатынастар кеңесінің төрағасы Ерлан Қаринның айтуынша, қазіргі сарапшылар әлеуметтік саланың құрылымы мен құндылығын зерттеуге қызығушылық таныта бастаған. Ал «Альтернатива» өзекті зерттеу орталығының директоры Андрей Чеботарев бүгіндері геосаяси текетірестің көрігі қыза түскенін еске салды.
«Батыс пен Ресей, АҚШ пен Қытай арасындағы қырғи-қабақтың қыртысы жазылмай тұр. Халықаралық терроризм де тыйылар емес. Осы тұрғыдан алғанда, сыртқы саясаттағы серіктестерімізбен түрлі жиында жиі жүздескен дұрыс. Біз кездескен сайын қоғамға қауіп төндіретін қатерлердің бетін теріс қарататын амалдарды табуымыз керек», – деді ол.
Оның пікірінше, Ресей Қазақстандағы жоғары биліктің бейбіт жағдаймен ауысқанына мүдделі және осыған дейінгі достық қарым-қатынастың жалғасатынына сенеді. Шетелдік инвесторлар да ойын ережесінің бұзылмағанын, құйған қаржыларының өздеріне еселеніп қайтқанын қалайды.
Тұңғыш Президент – Елбасы кітапханасы геосаясат және өңірлік зерттеулер қызметінің басшысы Қазбек Майгелдиновтің айтуынша, Еуразия кеңістігінде әлемдегі секілді түрлі тренд пайда болып жатыр. Ал осы өзгерістердің пайдасы мен зиянын аймақтағы ынтымақтас елдер сараптап, біліп отыруы маңызды.
«Қазіргі уақытта жүргізіліп жатқан Қазақстанның сыртқы саясаты – көпвекторлы саясат. Яғни, біз барлық елмен тең дәрежеде қарым-қатынас жасаймыз. Оның ішінде Ресеймен стратегиялық қарым-қатынастамыз. Сондықтан қауіпсіздік мәселесінде, гуманитарлық немесе экономикалық салада болсын, екі ел үшін тиімді кез келген қиындықтан шығу жолдарын іздеу керек. Осыған байланысты бірлескен шешім қабылдау үшін сарапшылар кеңестері өте қажет-ақ. Өздеріңіз білетіндей, АҚШ-та мыңнан астам «Ми орталығы» бар. Өкінішке қарай, мұндай орталықтар Қазақстанда саусақпен санарлық. Сол себепті, сарапшылардың пікірі, ойы, резолюциялық шешімдері алдағы уақытта екі елдің билігі үшін өте тиімді», – дейді ол.
Оның пікірінше, Қазақстан мен Ресей арасындағы қарым-қатынас көпжақты форматқа ие. Соның ішінде экономикалық сипатын ғана тілге тиек етсек, жыл сайын аймақаралық форумдар өткізіледі.
«Әскери тұрғыда ҰҚШҰ аясында ынтымақтастық бар. Қазіргі уақытта Еуразия аймағында әртүрлі сипаттағы трендтер пайда бола бастады. Мәселен, ҚХР жүргізіп жатқан Жібек жолы экономикалық саясаты, сонымен қатар ЕАЭО мен «Бір белдеу – бір жол» бағдарламасын ынтымақтастыру мәселелерін талдау керек. Осының барлығы Қазақстан–Ресей қарым-қатынасының басты тетіктерінің бірі», – деді ол.
Айдана БЕГІМ