Экологиялық мәдениет төмен
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев азаматтардың табиғи демалыс орындарындағы жаппай мәдениетсіздігі проблемасын көтеріп, тиісті ведомстволарға тапсырма берген болатын. Олардың арасында ұлттық табиғи парктер де бар. Иә, өкінішке қарай, халықтың экологиялық мәдениеті өте төмен. Мәселен, Ақтаудағы итбалықтарды ұрып-соғу, Бурабайдағы демалыс аймағындағы қоқыстар, Көбейтұз көлінің тұзын сату, Қызыл кітапқа енген лотос өсімдігін жұлып, оны әлеуметтік желіде жариялау және өзге де қоқыс тастау деректері. Бұл тек соңғы бір айда тіркелген фактілер. Осыдан кейін табиғатқа деген құрметті былай қойғанда, аяушылық сезімнің азайып бар жатқанын аңғару қиын емес. Екінші жағынан, халықтың экологиялық санасын өзгерту керек. Балаларға табиғатқа құрметпен қарауды өзіміз үйретуіміз қажет. Мысалы, балаларды ағаш отырғызу, қоқысты мүлде өртемеу, оны өзіңмен бірге алып кету, өсімдіктер мен жануарларды аялау, оларға қамқорлық көрсету секілді қарапайым дүниелерге баулуымыз керек. Бұл мәселенің бір ұшы тал бесіктен басталатын тәрбиеге келіп тіреледі. Мемлекет басшысының мектептерде балаларға экологиялық білім беретін жаңа пән енгізуді тапсыруы да сондықтан.Айыппұл артады
Мемлекет басшысының сын-ескертпелерінен кейін Экология министрлігі Ішкі істер министрлігі қызметкерлерімен және қоғам белсенділерімен бірлесіп, ерекше қорғалатын аумақтарда рейд жүргізе бастады. Экологиялық заңнаманы бұзғаны үшін айыппұл да артпақ. Бірінші кезекте – қоқыс мәселесі. Заңсыз қоқыстар мәселесін жүйелі шешу үшін жаңа Экологиялық кодекс дайындалуда. Онда қоқыс шығаратын көліктерге GPS-датчиктерді міндетті түрде орнату, қалдықтарды қайта өңдеумен және кәдеге жаратумен айналысатын кәсіпорындарды лицензиялауды енгізу, қоқыс шығарушы ұйымдар үшін хабарлама тәртібіне көшу, қалдықтарға қатысты заңбұзушылықтар үшін айыппұлды ұлғайту мәселелері қарастырылған. Яғни, қалдықты тастасаңыз айыппұл төлейсіз, қоқысты жинасаңыз оны полигонға тапсыруға міндетті боласыз. «Қазір министрлік ұлттық парктер мен демалыс аймақтарына қоғамдық рейд жүргізуде. Бұл жергілікті жерлердегі қоршаған ортаны қорғау бойынша жағдайды бақылауға және қажетті шараларды жедел қабылдауға септігін тигізеді. Ең бастысы заңбұзушыларға жаза қолдануға мүмкіндік береді. Алайда жағдайды өзгерту үшін халықтың экологиялық мәдениетін көтеру қажет», – деді Экология министрі Мағзұм Мырзағалиев. Заңбұзушылық болған жағдайда түсіндіру жұмысы жүргізіліп, айыппұл салынбақ. Қазіргі карантин уақытында ұлттық парктердегі азаматтардың демалуына арналған орындарында қыдыруға тыйым салынды.Жедел желі іске қосылды
Ұлттық парктердің аумағында заңсыз ағаш кесу, балық, аң аулау, эко-бекеттерде түбіртек беруден бас тарту, парк қызметкерлерінің жұмысындағы олқылықтар жиі кездеседі. Енді кез келген азамат осы және басқа да заңбұзушылықтар туралы ақпарат беруіне болады. Ол үшін жедел желі іске қосылмақ. Министрліктегілер әрбір қоңырау бойынша тексеріс жүргізіп, кемшілік түзетілетінін айтты. Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті жедел желісінің нөмірі: 8 777 678 5252. Жедел желі ватсабына жолданған хабарламада шағым айтушының аты-жөні, сондай-ақ заңбұзушылық көрінісінің суреті немесе бейнетүсірілімі, ұлттық парктің атауы және орналасқан жері шамамен көрсетілуі тиіс. Осылайша, елдің әрбір тұрғыны еліміздің табиғатын қорғауға және оны сақтауға өз үлесін қоса алады. Әрине, бұл тұрғындар арасында туристік мәдениетті жоғары деңгейге көтере қоймасы анық, десе де ұлттық парктерді қорғауға аз да болса септігін тигізеді деп сенеміз.Тағы бір ұлттық парк құрыла ма?
Жыл басында «Ұлытау» ұлттық паркі құрылатыны жөнінде айтылған еді. Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министрі Ерлан Нысанбаев ведомствоның кеңейтілген алқа отырысында жаңа ұлттық парк құру осы жылға жоспарланғанын және ол Орталық Қазақстанның далалық экожүйесін қорғауға мол мүмкіндік беретінін айтқан болатын. Көшпелі және ішкі туризмді дамыту мемлекеттік бағдарламасында 10 туристік аумақ айқындалған. Оның құрамына 6 ұлттық парк кіреді. Бағдарламаны жүзеге асыру мақсатында Экология министрлігі Іле Алатауы ұлттық паркінде экологиялық туризмді дамыту жоспарын әзірлеген. Экологиялық туризмді дамыту үшін ұлттық парк аумағына тартылатын қаржы шамамен 27 млрд теңгені құрайтыны айтылған. Қаңтарда дәл осындай жоспар Алтын Емел, Шарын және Көлсай көлдері ұлттық табиғи парктері үшін де әзірленгені айтылды. Жалпы, ұлттық парктерді құрудағы басты мақсат – көрікті орындарды өз қалпында сақтап қалу. Әрине, ұлттық парктердің көп болғаны жақсы. Олардың саны артқан сайын қорғауға алынатын аумақтардың да көлемі арта түседі. Алайда «сол аумақтарды қорғай алып отырмыз ба?» деген тағы да заңды сұрақ туындайды. Сонымен қатар экологиялық туризмді дамыту бағытында да нәтиже көре алмай отырмыз.Сұңқарбек БАТАНҰЛЫ
