Мәжілістің жалпы отырысында Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов палата спикерінен сөз естіді. Өйткені ведомство бюрократия кесірінен «Жас маман» бағдарламасын жарға жыққан. Салдарынан, елге игілік әкелуге тиіс мембағдарламаның 8 миллиард теңгесі игерілмей, қысқартуға ұшырады.
Осынша қаржы отандық 20 колледжді жаңғыртуға, оларға құрал-жабдықтар сатып алуға, шетелдік мамандарды тартуға жұмсалуы тиіс болатын. Сол арқылы нарықта ең көп сұранысқа ие кәсіптер бойынша халықаралық озық тәжірибеге сай қазақстандық білікті кадрлар даярлануы тиіс еді.
Енді осыған қарастырылған қаражат, түсіндірме жазбада айтылғандай, жобаны жүзеге асыру тәртібін анықтайтын ережелердің жоқтығы салдарынан қысқартылып отыр. Онсыз да қаптаған әлеуметтік мәселелерді шешуге ел қаржысы жетпей жатқанда, биік лауазымды шенеуніктердің миллиардтарға осылай салғырт қарауы қалаулылардың ашуын туғызды. Әріптестерінің сынына қолдау білдірген Мәжіліс спикері Нұрлан Нығматулин дәл осы бағдарламаны әзірлеу туралы тапсырманы Үкіметке жыл басында, Жастар жылының ашылуында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі бергенін ескертті. Алайда Үкімет оны орындауға тіпті кіріспеген болып шықты.
Осы орайда, БҒМ басшысы Асхат Аймағамбетов Үкіметке бағытталған бар соққыны өзіне қабылдауға асықты. Оның айтуынша, бұл – өзі басқаратын ведомство жол берген жөнсіздік.
«Расында, қажетті шаралар мен шешімдер уақытылы қабылданбады. «Жас маман» – өте маңызды жоба. Ол оқу орындарын жарақтандыруға және білім сапасын арттыруға бағытталған. Дегенмен қазір қажетті шаралар қабылдануда. Бүгінде дайындық кезеңін аяқтадық. Сондықтан жоба толыққанды және тиімді іске асырылады. Осыған сеніңіздер! Кінәлі тұлғалар жазаланады. Бұл біздің министрлік жауапкершілігі екенін мойындаймыз», – деді министр.
Депутаттар министрлікке жас басшы келгенімен, ондағы бюрократия, істі созбалаңға салу, әзірлік және келісімнен өткізу рәсімдерінің ұзаққа созылуы секілді ескі кеселдер қалғанына қынжылыс білдірді. Соның кесірінен бағдарламаны жүзеге асыру тәртібі министрдің бұйрығымен тек қыркүйек айының соңында ғана бекітілген.
– Орындамаудың себебі кейістік туғызады. Сорақысы сол, кешігуіне бағдарламаны іске асыру тәртібін әзірлеу мен келісімнен өткізу кезіндегі сөзбұйдаға салу себеп болған. 1 құжатты үш министрліктің өзара келісуіне 9 айдай уақыт кеткен. Осы уақытта аналар бала туып үлгереді. Ал сіздер бірер парақ бұйрықты «туа» алмайсыздар. Бұл аса маңызды бағдарламаны бюрократиялық сергелдеңге салудың жарқын үлгісі деп санаймын. Жастар жылы аяқталуға таяды, сіздер қазір ғана ұйқыдан оянудасыздар, – деді Нұрлан Нығматулин.
Ол қазіргі кезде сұранысқа ие 100 кәсіп түрі бойынша барлық облыстарда мамандар даярланып жатуы тиіс бағдарламаның сол күйі басталмағанына назар аудартты. Ал оған арналған миллиардтаған ақша елге пайда әкелмей, есепшоттарда босқа жатқан.
Осыған байланысты, Мәжіліс төрағасы ірі лауазымды шенеуніктердің жауапкершілігін арттыру мәселесін төтесінен қойды. Ол Әкімшілік құқықбұзушылық кодексінің түзетулер жобасы бойынша Мәжілістегі құрылған жұмыс тобына қазан соңына дейін «бюджет қаражатының тиімсіз жұмсалуы» ұғымын пысықтауды және айыпты шенділерге тиісті жаза қарастыруды жүктеді. Бұл ретте палата басшысы меморгандардың бірінші басшыларының дербес жауапкершілігі туралы нақты норма енгізу қажеттігіне екпін түсірді.
Н.Нығматулиннің байламынша, осы мәселені ақпан айына қалдыру орынсыз. Әйтпесе Қаржы министрлігі министрлердің жауапкершілігі мәселесін келер жыл басында ғана қаралатын Бюджет кодексі жобасына енгізуді ұсынған болатын. Осылай қызу талқылау нәтижесінде, Мәжіліс биылғы жыл бюджетіне өзгерістер енгізетін жаңа заң жобасын мақұлдап, Сенатқа жолдады.