Әбе – әдебиеттің алтын діңгегі
Әбе – әдебиеттің алтын діңгегі
429
оқылды

Күллі қазақ тойласа жарасатын дүбірлі мерейтой өтті. Ол – қа­зақ әдебиетінің классигі, көрнекті қаламгер Әбдіжәміл Нұр­пейі­совтің 95 жасқа толуы. Алматыдағы Абай атындағы опера және балет театрында өткен әдебиет абызының мерей­то­йына жиналған халықта есеп болмады. Бұл Ұлы дала халқының ұлы перзентіне деген шексіз құрметі болса керек. Ғасырға жуық белесті артта қалдырған абыз Әбе сахнаға көтерілгенде дүйім жұрт аяғынан тік тұрып, қол соғып, қошемет көрсетті.

Мемлекеттік хатшы Қырым­бек Көшербаев мерейтой иесіне Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев пен Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың құттықтау лебізін жет­­кізді. Қырымбек Елеуұлы өз сөзінде «Ұлы Мұхтар Әуезов қай­­­тыс боларының алдында Мәс­­кеуден арнайы хат жазып, онда өзі үміт артатын төрт жас қаламгердің атын атағанын тарих­тан жақсы білесіздер. Соның бірі – Әбе-Әбдіжәміл Нұрпейісов бү­гінде Алаш жұртының абы­зына, әдебиетіміздің алтын діңгегіне айналды. Әбе – ешкімге ұқсамайтын жазушы. Басқа қа­лам­­­герлер шығармашылығын әң­гіме, повестен бастаса, ол бір­­­ден роман жазды. Ал «Қан мен тер» трилогиясы әп-сәтте әлем­дік әдебиеттің алтын қорына қо­сыл­ды» дей келіп, әйгілі жазу­шы Арал проблемасына бүкіл әлем­нің назарын аударып, туған же­рі­нің алдындағы парызын еселеп қайтарған қаламгер екенін айтты.


Жазушы, кинодраматург Смағұл Елубай баяндама жа­сап, мерейтой иесінің белгілі де, белгісіз қырларын ашуға тырысты. Қазақ прозасының ішінде «Абай жолы» роман-эпопеясы арқылы әлем оқырман­дары­на алғаш танылған Мұхтар Әуезов болса, одан кейін осы – Әбдіжәміл Нұрпейісов еді. Оның «Қан мен тер» трилогиясы, ондағы образдары бірден елдің назарын аударды. Осы трилогия үшін ең жоғарғы Кеңестер Ода­ғының Мемлекеттік сыйлы­ғы берілді. Ол әлемнің 35 тіліне аударылды. Әрине, осыншама халықтың тіліне аударылған шығармаға айтылған пікірлерді санап шығу мүмкін емес. Сол себепті баяндамашы Смағұл Елубай аудармашы, сыншы Герольд Бельгердің сөзін мысалға келтірді: «Қазақ даласындағы бір аяулы есім – Әбдіжәміл Нұрпейісов. Франция, Герма­ния, Бельгия, Испания, Бол­га­рия, Словакия, Қытай және Ресей жазушылары мен сын­­шыларының пікірі бір жер­де тоғысады – «Қан мен тер» трилогиясы мен «Соңғы па­рыз» дилогиясының авторы ірі суреткер, мэтр, әлем әдебие­тін­­дегі елеулі құбылыс дегенге сая­ды» деп өз бағасын беріп кет­ке­нін тілге тиек етті. Одан кейін де әдебиет алыбына ар­нал­ған ыстық ықыласын білдірген лек толастаған жоқ.

Бір қызығы, Әбдіжәміл Нұр­пейісов ел сияқты елу, алпыс, жетпіс, сексен жылдық мерейтойын атап өтпепті. Ал 95 жастың жөні бөлек. Осы уақытқа дейін жазушының көптомдық шығармалар жинағы да жарық көрмепті. Биыл жеті томдығы оқырманға жол тартты. Әлем мойындаған әдебиет алыбы осылайша көпшілікке әдемі қартаюдың үлгісін көрсетті.