Білім және ғылым министрлігі еліміздегі жоғары оқу орындарын тексеруді бастады. Министр Асхат Аймағамбетовтің сөзіне қарағанда, елдегі педагог дайындайтын 85 білім ордасының саны 20-25-ке қысқартылуы мүмкін.
Ведомство басшысының айтуынша, бүгінгі таңда бағалау жүйесінің тізбесіне енген 13 университет тексерілген. «Олардың бесеуі бұған дейінгі ескертулерден нәтиже шығармағандықтан, лицензиясы бір айға тоқтатылды. Сондай-ақ 12 жоғары оқу орнына айыппұл салынып, 1 университет ісі сотқа жіберілді» деп жазды министр Facebook-тегі парақшасында.
Қазақстанда білім саласындағы жемқорлық мәселесі – неше жылдан бері шешімін таппай келе жатқан проблеманың бірі. Тәуелсіздіктің 28 жылында елімізде неше білім министрі ауысқаны есімізде жоқ, естен тандырған реформалар жасалып келеді. Бірақ реформалардың ешқайсысы саладағы жемқорлықты жоя алған жоқ, қайта жыл сайын өрши түскен секілді.
Таяуда Jas Otan Жастар қанаты өткізген «Таза сессия» акциясының сауалнамасына қатысқан студенттердің 12,8% жоғары оқу орындарында сыбайлас жемқорлық бар деп көрсетіп, әрбір 12 студент оқу барысында пара бергенін жасырмаған.
Жоғары оқу орындарындағы жемқорлық түлектің ҰБТ табалдырығын аттаған сәтінен-ақ басталатыны жасырын емес. Үлкен тестке «қаруланып» кірмесең оқудан күдеріңді үзе бер деген түсінік жас түлектің санасын жаулап салғаны сонша, мектеп бітіруші ҰБТ-ға өзімен бірге байланыс құралдарын алып кіру үшін арнайы қызметтің жауынгеріндей дайындықтан өтеді. Бір ғана мысал, 2018 жылы ҰБТ-ға қатысқан 98 698 түлекті тексеріп кіргізгенде 82 мың тыйым салынған жабдық алынған, оның 54 мыңы мобильді смартфон және басқа да байланыс құралдары екен.
Демек, жоғары оқу орнына түсуге білімін сынаушы түлек түрлі қулықты меңгеруі тиіс. Сонда ғана мемлекеттен бөлінген білім грантына ие боласың. Яғни, болашақ дәрігер мен мұғалім һәм құқық қорғаушы оқуға осындай жолмен түсіп жатыр деген сөз.
Аймағамбетов алдағы уақытта аталған проблеманың алдын алу үшін жұмыс жүргізілетінін айтады. Министрдің мәлімдеуінше, жоғары оқу орындарына қойылатын біліктілік талаптары күшейеді. Әсіресе, лицензияларында педагогтерді даярлайтын білім ордаларына қосымша талап дайындалып жатыр. БҒМ-нің дерегінше, республикада 85 оқу орынын педагог дайындайды. «Бүгінде көпбейінді университеттің барлығы мұғалімдерді даярлайды. Алайда олардың сапасы сын көтермейтіндіктен, қойылатын талаптарды күшейту арқылы мұғалімдерді даярлайтын оқу орындарының санын 85-тен 20-25-ке дейін қысқарту жоспарланып отыр. Олар басқа бағыттар бойынша мамандар даярлай береді, ал педагогика бойынша лицензиялары қайтарылып алынуы мүмкін. Шамамен алғанда әр аймақта мұғалімдерді даярлайтын бір мықты ЖОО және Алматыда бірнеше оқу орны болмақ» деп атап өтті Асхат Аймағамбетов.
Соңғы жылдары елімізде маман тапшылығы мәселесі қозғалғалы бері педагог дайындайтын оқу орындары қаптап кеткені белгілі. Жоғарыдағы 85 білім ошағы соның дәлелі. Ал ондағы білім сапасы мен біліктілік деңгейі айтпаса да түсінікті. Министр 20-23 мыңға дейін студент оқитын және олардың көпшілігі сабаққа бармайтын өңірлік жекеменшік ЖОО бар екенін ашық айтып отыр. Ендігі уақытта ондай жауапкершілігі төмен оқу орындарына қатысты қатаң саясат жүргізілмек.
Алайда Аймағамбетовтің кабинетіне білім саласындағы «былықты» тазалау оңайға түспесі анық. Себебі саладағы сыбайлас жемқорлық – біреулердің бизнес көзі. Оңай олжадан қағатын министрдің талабына ЖОО қожайындары көне қояр ма екен...