Арыс қаласында мектеп оқушыларының арасында жаппай төбелестен жарыс болып өтті. Жарысқа мектеп оқушылары құлшына кірісті. Ілмигендері де, түшкірсең, ұшып кететіні де, толығы да, күштісі де, әлсізі де, бәрі-бәрі аудандық мәдениент үйіне жиналды. Шеттерінен, «сен тұра тұр, мен атайындар!»
Әділ қазылар отыр, қағаз-қаламдарын сайлап. Құдай-ай, төбелескендер ұстаздарын да ұрып кетпесе, жарар еді, Жоға, төбелес ережесінде ондай өзгеріс жоқ қой! Содан не керек, жаппай төбелес басталды дейсің!
– Мен сені ұрып жығамын!
– Өй, сен кімсің?
– Адаммын!
– Есексің!
– Ал сен тасбақасың!
– Бетіңді ет қыламын!
– Мен мұрныңды фарш етемін!
– Ойбай, құлағым!
– Ойбай, ішім!
Осылай айқайласқан оқушыларды тоқтату мүмкін болмады. Әділ қазылар төбелесті бағалап, екі білегін сыбанған ең мықтыларына бағалы сыйлықтар бермек болған, жуан жұдырықтар тоқтар емес. Ішінде өлең айтып, әшейін жүрген оқушылар да болды. Кімді-кімнің ұрып жатқаны да белгісіз.
– Ойбай, мені неге үрасың?
– Е, неге ұрмаймын?
– Асқазаным ауырады менің!
– Болса ше?
– Медициналық анықтамам бар.
Оған қарайтын анау ма, тұмсығына бір ұрып, шалқасынан түсірді. Ұстаздардың бірі сахнаға шықты.
– Құрметті төбелескіш оқушылар! Төбелесті тоқтатыңдар! Далаға шығыңдар! Не деген пәлесіңдер, тоқтамайтын? – деді. Сол екен, оқушылар далаға шықты. Үйлеріне қайтады ма десек, төбелестен кейін төбелес басталып кетті.
– Кел, шашыңнан тартайын!
– Шашым жоқ қой, тақырбаспын!
– Бегемот!
– Күрке тауық!
– Апама айтамын!
– Көкеме айтамын!
– О, шешең!
– О, әкең!
Осылай былапыт сөздермен қаруланғандар көшеде де жаға жыртысты. Абырой болғанда ешкім аса ауыр жарақат алған жоқ. Әшейін, мұрындары қанағандары болмаса... Әшейін, жағалары жыртылғандары болмаса. Әшейін, түймелерінің үзілгендері болмаса...
Арыс қаласында оқушылар арасында дәл мұндай сипаттағы байбалам байқау өткен жоқ. Төбелестен кім жарыс өткізбек? Бастары екеу емес шығар? Ал, әскери дайындықтан жарыс өткені шындық. Сол жарыста әділ қазылардың жүлделі орындар беру кезінде риза болмаған оқушылардың жаппай төбелесті бастап жібергені де шындық. Төбелесті әрең тоқтатқан ұстаздар оқушыларды сыртқа шығарып жібергенде, төбелестен кейін де төбелестің жалғасқаны шындық. Карантин талаптарын бұзғаны үшін бұл шараны ұйымдастырғандар да әкімшілік жазаға тартылғаны ақиқат. Оқушыларды полицейлердің тергеп жатқаны да шындық!
