«Жамбыл ақынның нар тұлғалы Нартайға деген ықыласы ерекше болған. Алғаш көргеннен «О, Нартай, шешен таңдай, қасқа маңдай, аузыңнан шыққан сөзің шекер балдай» деп өзіне де, өнеріне де үлкен құрметпен қарапты. 1939 жылы Жамбыл Нартайға домбыраның жақтауына «Бекежанов» деп жаздырып, естелікке сыйға тартқан. Қос алыптың есімдерімен байланысты ұлттық аспап қазір музейіміздің қорында тұр. Қазақтың екі абызының саусақ ізі қалған домбыраны 1974 жылы Шиелі ауданы Бәйгеқұм ауылының тұрғыны Әлайдар Ембергенов табыстады», – деді музейдің ғылыми қызметкері Гүлжанар Оразалиева.Ақынның мұрасы қызыл ағаштан берік етіп жасалған. Домбыраның жақтауынан темірмен жазылған Бекежанов деген жазуды көруге болады. Музейге құнды жәдігердің өткен тарихына үңіліп, тамашалап келушілер қатары сиреген емес. Дәл осындай тағы бір құнды дүние облысқа қарасты Жалағаш ауданының тарихи-өлкетану музейінде де сақтаулы. Аудандық музейдегі ақынның домбырасы атадан балаға мұра болып жеткен құнды жәдігер саналады. Негізінен, аудандық музейде құнды саналатын бірнеше домбыра бар. Соның ішінде Жамбыл Жабаев пен оның немересі Әлімқұл Жамбыловтың тұтынған домбырасы ерекше атап өтуге тұрарлық.
Бүгінде құнды жәдігерге айналған аспап жетісулық үлгіде жасалыпты. Мойны жіңішке әрі ұзындау. Арқасы үшкірлі дөңестеу болып келген. Шанағының беті қарағаймен ал қапсырма беті жұқа тақтайшамен жабылған. Мойнының сырты жұмырланып, беті еңгіштеліп тегістелген.
«Қазір құрылғанына 20 жыл болған тарихи-өлкетану музейінде 7 мыңға жуық экспонат бар. Соның ішінде жыр алыбының сыйға тартқан киелі қара домбырасының орны ерекше. Негізінен, 1982 жылы Қармақшы ауданында ұйымдастырылған республикалық ақындар айтысында бұл домбыраны ақынның немересі Әлімқұл Жамбылов ғалым, фольклортанушы, жерлесіміз Мардан Байділдаевқа сыйға тартыпты. Ал 2006 жылы домбыраны музей қорына Мардан Байділдаевтің қызы өткізген. Бертін келе атадан немереге мұра болып келген домбыраның шанағынан басқа бөліктерінің барлығын немересі Әлімқұл қайта жөндеп, қалпына келтірген», – дейді музейдің ғылыми қызметкері Қанат Жапақов.1927 жылы Алматы облысында дүниеге келген Әлімқұл атасы Жамбылдың тәрбиесін көріп өседі. Өзі де бертінде айтысқа қатысып, талай жыр додасында сөз бәйгесіне түседі. Ол айтысқандардың қатарында Манап Көкенов, Надежда Лушникова сынды сөз зергерлері бар. Қанмен қасиет дарыған ол атасы Жамбыл мен қазақтың көптеген ақын-жырауына да арнау жазған. Жарты ғасырдан астам мәдениет саласында жемісті қызмет етіп, 2015 жылы дүниеден озған. Ел арасында бізге құнды жәдігер ретінде жеткен бұл домбыраны жыр алыбы – Жамбыл ақынның өзі тұтынған деген де мәлімет бар. Музей қызметкерлері бізге құнды жәдігерлердің біріне айналған қос аспаптың қысқаша тарихын осылай баяндады. Бүгінде Сыр өңірінде сақтаулы тұрған қос домбыра бабалар мұрасы ретінде баға жетпес қазынаға айналған.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЕВ, Қызылорда облысы