Қазір App Store мен Play Market-те интеллектуалдық ойындардың түр-түрі толып тұр. Уақытын тиімді пайдалануға ұмтылатын кез келген қолданушы сол ойындарды серігіне айналдырған. Бірақ олардың дені – орысша. Ал жуырда қазақ тіліндегі Aqyl Battle ойыны жұртшылыққа жол тартты. Екі айдың ішінде қазақша викторинаны 400 мың қолданушы 14 миллион рет ойнапты. Көпшіліктің сүйіктісіне айналған қосымшаны Thousand IT Group компаниясының негізін қалаушы Айболат ҚҰЛАТАЙ жасаған. IT маманмен Қазақстандағы ІТ нарығы, Aqyl Battle ойыны жайлы әңгімелестік.
Aqyl Battle – Айболаттың алғашқы жобасы емес. Ол Халықаралық ақпараттық технологиялар университетінде оқып жүрген кезден бастап еңбекке араласқан. Университет қабырғасында жүріп оқушыларды ҰБТ-ға дайындайтын білім беру орталығын ашты. Оқу орталығынан бөлек, сол уақытта еліміздің туризм саласына инновация енгізу мақсатына IT стартапта IRBI мобильді қосымшасының негізін салды. Бұл инновациялық жобаның жұмыс істеу барысы – Алматы, Астана қонақтарының нақты тұрған жерін GPS технологиясы арқылы анықтап, қала бойынша әр алуан жерлерге, мәдени, тарихи орталықтарға апаратын және бұл объектілер туралы мағлұматты аудио форматта тыңдауға мүмкіндік беретін туристер мен қала қонақтарына арналған ақылды аудиогид болатын. Осылайша, ол серіктестерімен бірге көптеген халықаралық байқауларда бақ сынап, шетелдік танымал инвесторлар мен еншілес қорларға жобаны таныстырады.
– IRBI жобамыз арқылы біршама жетістіктерге қол жеткіздік. Атап айтар болсақ, 2016 жылы Вашингтон мемлекеттік департаментінің қолдауымен CRDF Global мекемесі елімізде ауқымды STEP-KZ-2016 конкурсын жариялап, технологиялық, бизнес жағынан біздің IRBI жобамыз үздік танылып, 10 000$ қаражат иелендік. Сонымен қатар Кремний алқабында (Сан-Франциско, АҚШ) технологиялық бағдарламалаудан өтіп, топ компаниялармен тәжірибе алмасуға мүмкіндік алдық. 2016 жылы қараша айында Apple, Google, Facebook, Evernote, Plug&Play сынды компанияларда болып, инвесторлар, әлемдік деңгейдегі новаторлардан, 500Startups инкубаторы, Стэнфорд университетінде болып үлкен тәжірибе жинақтадық. 2017 жылдың екінші жартысында МУИТ түлегі ретінде чехиялық ХоумКредитБанкте онлайн, мобильді банкинг пен бірге өзге мобильді қосымшалардың бизнес иесі ретінде, сарапшы болып қызмет істеп, үлкен тәжірибе жинақтадым, – дейді Айболат Құлатай.
Жас маман елге оралған соң, жинаған тәжірибесін қолдана отырып, Thousand IT Group атты жеке компания ашады. 4-курс студенті бола тұра, Айболат жеке инновациялық жобалармен қатар әлеуметтік бағытта жұмыс істейтін компанияның жұмысын бастайды. IT компания осы уақытқа дейін 200-ге жуық жобаны жүзеге асырған. Арасында миллиондаған қолданушы жинағандары да бар. Дегенмен Айболат биыл Thousand IT Group компаниясынан бөлініп, мобильді өнім жасауға бет бұрған. Aqyl Battle – сол бастаманың алғашқысы.
– Біз жеке тұлғалардан бастап, ірі компанияларға дейін мобильді қосымшалар жасап жүрміз. Карантин кезінде дәріханаларда дәрілердің бар-жоғынан хабар беретін i teka платформасын жасадық. 2018 жылы Saz alemi жобамыз миллион қолданушымен Forbes тізіміне кірді, – дейді жас маман.
Ал Aqyl Battle интеллектуалдық ойынын жасау идеясы Айболатта бұрыннан болған. Оның айтуынша, қазір жастар көп кітап оқымайды, әлеуметтік желіде ұзақ уақыт отырады. Олар ақпараттың аздығынан емес, көптігінен қиналып, сүзгіден өткізбей барлық жаңалықты қабылдай береді. Жоба мамыр айында дайын болды. Зерендідегі «Жастар Рухы» жастар қанатының съезінде «AMANAT» партиясының Төрағасы Ерлан Қошановтың алдында жобаны ресми түрде маусым айында таныстырады. Ойынның нарыққа шыққанына 2 айдан астам уақыт өтті. Осы аралықта 400 мың қолданушы 14 миллион рет ойнапты.
– Студент кезімізде «Борьба Умов» ойыны кең таралып, көпшіліктің сұранысына ие болды. Бұл бағдарламаны барлығы ресейлік жоба деп ойлайды. Бірақ «Борьба Умовты» Швецияның бір ауылындағы жігіттер ойлап табады. Кейін жоба әртүрлі атпен мемлекеттердің нарығына кіре бастайды. ТМД нарығына «Борьба Умов» атауымен танымал болды. Студент кезімізде осы ойынды ұстаздарымызбен жарысып ойнайтынбыз. Ал пандемия кезінде quiz planet атты жобаны достарыма таратып, жарысып ойнап жүрдік. Сөйтіп, мен Aqyl Battle бағдарламасын жасап шығамын деп шешім қабылдадым. Жоба жайлы ең алғаш Дәулет Төлеутайұлына айттым. Ол кісі бірден қолдау көрсетті,– дейді Айболат.
Aqyl Battle-дың басқа ойындардан ең басты артықшылығы – ойын қазақ тілінде. Екіншіден, сұрақтар дайындағанда категорияларға ерекше назар аударған. Үшіншіден, басқа викториналық ойындарды телефоннан өшіріп тастаған кезде ойыншылардың ұпайлары сақталмайды. Осы жағдайды ескеріп, жинаған ұпайларды эмоциялар мен реакцияларға айырбастауға болатындай етіп жасаған. Алдағы уақытта мұны жетілдіріп, ұпайларды шынайы тауарларға айырбастауды жоспарлапты. Көп ұпай жинап доцент, профессор деңгейлеріне жеткендер арнайы турнирге қатысып, сый-сияпаттарға ие бола алады. Бұл адамдардың Aqyl Battle ойнауына мотивация береді. Сәйкесінше, көбірек білім алуына әсер етеді. Осы арқылы IT мамандар халқымыздың дүниетанымын арттыруға үлес қоспақ. Қазір бұл ойынды мектеп оқушыларынан бастап, қарияларға дейін ойнап жүр.
– Сұрақтар арқылы идеологияға әсер ете аламыз. Сондықтан қазақтың рухын көтеретін, батырларымыз бен хандарымыздың өмір жолдары жайлы, тарих пен әдебиет туралы, ұмыт болған салт-дәстүрлеріміз турасында сұрақтар дайындадық. Бұл жоба арқылы ағылшын тілін үйренуге болады. Қаржылық сауатын да арттырып, алғашқы медициналық көмек жайлы да білуге болады, – дейді IT маман.
Айболат Құлатайдың айтуынша, орысша, ағылшынша викториналық ойындарға сұраныс жоғары. Бірақ олардың да кемшіліктері бар. Алдағы уақытта Aqyl Battle-ды басқа тілдерге аударып, ТМД нарығына шығаруға да болады. Қазір ютубта да, инстаграмда да қазақша контентке сұраныс артып келеді. Себебі қазақ тілді аудитория жылдан жылға өсіп жатыр. Тіпті, орыс тілді тұлғалардың өзі балаларын қазақ мектептеріне беруде. Сондықтан қазақша сөйлеу, қазақи болу – трендте. Одан ұялудың қажеті жоқ.
– Біздің бастапқы мақсатымыз қазақша викториналық ойын жасау болды. Ол мақсатымызға жеттік. Алдағы 5 жылда қазақша контент тұтынатын аудитория тек өсе береді. Бұл дегеніміз, қазақша IT жобаларға да сұраныс артатынын көрсетеді. Біз осыны ескере отырып Aqyl Battle-ды жасадық. Нәтижесі де біз күткеннен әлдеқайда жоғары болды. PUBG, Garena, Durak, Roblox сынды ойындарды артта қалдырып, Қазақстанда ең көп жүктелген ойындар қатарында App Store мен Play Market-те бірінші орында тұрмыз, – деп қуанышымен бөлісті кейіпкеріміз.
Қазақстанда 2025 жылға дейін 100 мың ІТ маман дайындап шығару қолға алынғаны белгілі. Биыл 60 мың гранттың 60 пайызы техникалық мамандықтарға бөлінді. Еліміздің осы сала нарығында жүрген маман ретінде Айболат Құлатайдың пікірін сұрадық. Оның айтуынша, 100 мың ІТ маманы деген көп болып естілуі мүмкін. Дегенмен олардың ішінен үздіктер шықса, жалпы жұмсалған қаражатты бірнеше жобамен-ақ қайтарып тастауы мүмкін.
– Беларусьтің World of Tanks компьютер ойыны сол елдің жалпы ішкі өніміне әкелетін табысы «ҚазМұнайгаздың» Қазақстанға жалпы алып келетін пайдасынан көп. Израиль елінің басты табысы да – ІТ саласы. Бұл қазір күшпен емес, біліммен жарысатын заман екенін көрсетеді. Меніңше, ІТ саласы елімізде көп мүмкіндікке жол ашады, сол себепті бұл салаға ерекше көңіл бөлу орынды, – дейді ол.
Иә, жас келсе – іске. Айболат сияқты алған білімін кәдеге жаратып, халыққа тиімді жобалар ұсынып жүрген жастарды көргенде ІТ саласының болашағына сеніммен қарауға болады.
Aqyl Battle-дың басқа ойындардан ең басты артықшылығы – ойын қазақ тілінде. Екіншіден, сұрақтар дайындағанда категорияларға ерекше назар аударған. Үшіншіден, басқа викториналық ойындарды телефоннан өшіріп тастаған кезде ойыншылардың ұпайлары сақталмайды. Осы жағдайды ескеріп, жинаған ұпайларды эмоциялар мен реакцияларға айырбастауға болатындай етіп жасаған. Алдағы уақытта мұны жетілдіріп, ұпайларды шынайы тауарларға айырбастауды жоспарлапты. Көп ұпай жинап доцент, профессор деңгейлеріне жеткендер арнайы турнирге қатысып, сый-сияпаттарға ие бола алады. Бұл адамдардың Aqyl Battle ойнауына мотивация береді. Сәйкесінше, көбірек білім алуына әсер етеді. Осы арқылы IT мамандар халқымыздың дүниетанымын арттыруға үлес қоспақ. Қазір бұл ойынды мектеп оқушыларынан бастап, қарияларға дейін ойнап жүр.