Отандық жоғары оқу орындары еңбек нарығының талаптарын ескеріп, оқу бағдарламаларына қандай жаңашылдық енгізіп жатыр? Трендтегі мамандықтарға қаншалықты сенім артуға болады? Мамандықтан гөрі машықты игеріп қана нан тапқысы келетіндерге сала сарапшыларының айтар кеңесі не? Біз осыны сараптап көрдік.
JOO.KZ компаниясының жетекшісі Қанат Өксікбаевтың айтуынша, соңғы кездегі білім беру саласында жасалған тиімді реформалардың бірі – университеттерге академиялық бостандық беру. Бұл отандық ЖОО-ларға заманауи мамандықтарды оқытуға, оларға сай білім беру бағдарламаларын жасауға септігін тигізді.
«Бұл құбылыс әсіресе ақпараттық технологиялар саласындағы мамандықтарға қатысты анық байқалып отыр. Университеттерде «Өнімді басқару» (Product Management), «Деректер туралы ғылым» (Data Science), «AI эксперті» деген секілді жаңа мамандықтар қатарға қосылды. Кейбір университеттер менеджмент саласында да жаңашылдыққа бет бұрып, «City-менеджмент», «Урбанистика», «Креативті индустриядағы кәсіпкерлер» деген сияқты жаңа мамандықтарды енгізді. Бірақ бұлар елімізде жаңа мамандықтар болғанымен, Батыста ұзақ жылдар бойы оқытылып келе жатыр», – дейді сала сарапшысы.
Astana IT университетінің Креативті индустрия мектебі соңғы бірнеше жылда жаңа мамандықтардың бірі ретінде «Цифрлық журналистика» білім беру бағдарламасы аясында студенттерді оқытып жатыр. Онда шәкірттер жаңа медиаға қажетті дағды-машықтарды игереді.
«Цифрлық журналистикада» оқитын студенттерге «Сторителлинг негіздері» пәнінен дәріс беремін. Студенттеріме болған оқиғаны қызықты етіп берудің әдіс-амалдарын үйретемін. Бүгінде бұл әдіс журналистика ғана емес, диджитал маркетингте де ұтымды пайдаланылады. Қазір жарнамалар роликтерде брендтер бұрынғыша «бізде мынадай өнім бар» деген сияқты тым қарабайыр насихаттан аулақтады. Оның орнына сторителлингті қолданады: сториден адам өзін көреді немесе өзін басқамен салыстырады, стори оның сезімдеріне, құндылықтарына әсер етеді, нәтижесінде мұндай жарнама адамның есінде ұзақ сақталады. Бұдан бөлек, мен «Фактчекинг» атты пәннен де дәріс беремін. Батыс елдерінде ірі редакцияларда ақпаратты верификация жасап отыратын фактчекер мамандар бар, олар ақпаратты тексеріп қана қоймай, деректерді іздеуде ресурстарды қалай пайдалану керектігін көрсетеді», – дейді аталмыш университеттің лекторы Шынар Шәкен.
Осы оқу орнындағы тағы бір жаңа мамандықтардың бірі – «Денсаулық сақтау саласындағы Big Data». Университеттің есептеу техникасы және деректер департаменті директоры Олжас Тұрардың сөзінше, бұл білім беру бағдарламасы заманауи ақпараттық технологиялар мен бизнес-процестерді денсаулық сақтау саласында тиімді пайдалана алатын мамандарды даярлайды. Студенттер осы бағдарлама аясында бағдарламалау, үлкен деректерді сараптау бағыттары бойынша білімді Astana IT университетінде алса, негізгі медициналық дисциплиналар бойынша білімді Астана медицина университеті базасында алады. Оны бітіріп шыққан түлектер денсаулық сақтау саласындағы электронды құрылғыларды жасауға да қабілетті болады.
ІТ саласына қатысты тағы бір тың бағдарлама Maqsut Narikbayev University-де бар. Аталмыш ЖОО-ның баспасөз қызметі ұсынған мәліметке сүйенсек, биыл олар «Бизнестегі ІТ» атты бакалавриат бағдарламасы бойынша алғашқы түлектерін ұшырғалы отыр.
«Бұл бағдарлама ақпараттық технологиялар, бағдарламалау, деректану, мобильді және уеб-технологиялар, экономика және бизнес саласындағы білімдері мен дағдылары жоғары мамандар даярлауды көздейді. Бұл бағдарламаның түлектері халықаралық және жергілікті IT-компанияларда бизнес мақсаттарын, экономикалық және іскерлік ортаны, жедел және стратегиялық процестерді терең білетін маман ретінде жұмыс істей алады», – дейді Maqsut Narikbayev University баспасөз қызметі.
Соңғы жылдары қоғамда төрт жылдық жоғары білімнен гөрі белгілі бір дағдыны бірнеше айда игеріп алып та жұмысқа орналасуға болатыны жайлы пікірлер жиі айтылып жүр. Сала сарапшысы Қанат Өксікбаев бұл құбылыстан тым қатты қорқуға болмайтынын айтады.
«Қазір мемлекетке бағынбайтын жекеменшік университеттер-курстар, онлайн-университеттер, онлайн-курстар пайда бола бастады. Олар 6 ай мен 2 жыл арасында студентті оқытып, алған дағдылары бойынша сертификат беріп, кейін ол өзін нарыққа шығарып, жұмыс істей бастайды. Бұл қазіргі заманда таңғаларлық нәрсе емес. Осындай көп таңдау берілгені өте жақсы. Жақын арада университеттер көбіне ғылым жағына көңіл аудара бастайды. Олардың жалпы ең маңызды функциясы да сол болуы керек. Бұл кейін университтердің көбіне ғылыммен айналысатын студенттерді қабылдауына алып келеді. Қалған мамандықтарды алу үшін колледждер немесе басқа курстарға да барып, қажетті дағдыны игеріп жұмыс істей беру мүмкіндік пайда болады», – дейді ол.
Дегенмен, бұл тұста университеттің маңызын біржола сызып тастаудан аулақ болу керек. Сарапшы университетте студенттің өзі сияқты болашақ мамандармен танысып, комьюнити құрып, бір-біріне үйрету арқылы ғана үлкен нәтижеге жете алатынын, мұндай атмосфераны университеттің ішінде ғана құруға болатынын айтты.
Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ