Мәжіліс депутаттары Гүлдара Нұрымова мен Жұлдыз Сүлейменова Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары Тамара Босымбекқызына осы мәселеге байланысты өз сауалдарын жолдады.
– Сізге резидентураға қатысты күрделі мәселені қозғап, назарыңызға біздің медициналық мамандарға ғана емес, жалпы осы салаға кері әсер ететін ағымдағы жағдайды ұсынып отырмыз. Еліміздегі резидент дәрігер – заманауи құлдықтың тамаша үлгісі. Батыс елдерінде, резидент дәрігер – бұл жалақы алатын және салық төлейтін толыққанды денсаулық сақтау қызметкері. Ал бізде медицина саласында бакалавриатта 5 жыл оқып, 2 жыл міндетті интернатураны бітірген адам неге «студент» мәртебесіне ие болады деген сұрақ туындайды? Нәтижесінде, жас дәрігерді дайындау процесі 10 жылдан 12 жылға дейін созылады, толық дайындық 32-35 жаста аяқталады. Мысалы, басқа салаларда бакалавр дәрежесін алып, толыққанды маман болып шығу үшін 4 жыл қажет, – дейді Мәжіліс депутаттары Гүлдара Нұрымова.
Оның айтуынша, резидентура – базалық білім мен дағдыларды толықтыру, жетілдіру. Оған қоса, резидент дәрігерлер бөлімшенің толыққанды ақылы қызметкері орындайтын жұмыстың толық көлемін істейді. Мысалы, резидент дәрігерлердің оқу-жұмыс күні 8 сағат. Ал оған төленетін 110 мың теңге стипендиямен өмір сүру мүмкін еместігін жеткізді.
– Бұл жаста резиденттердің отбасы мен балалары болады, отбасы бұл стипендиямен өмір сүре алмайды. Сосын медбике, фельдшер болып жұмыс істейді, ол қосымша жүктеме тағы бар. Ал «Еңбекпен өтеуге» қатысты мәселе – өзі бір төбе. Мысалы, интернатурадан кейін студент медициналық салада 3 жыл жұмыс істеуі керек. Егер бір жыл жұмыс істегеннен кейін ол резидентураға түссе, онда резидентура кезінде ол әлі де медициналық салада жұмыс істеуі керек. Қаржы орталықтары жұмыс істеу үшін ауруханаларда 0,25 немесе 0,5 ставкаға орналасуды ұсынады, бірақ резидент дәрігер таңертеңнен кешке дейін жұмыс істейді, ол үшін жалақы алмайды. Оған қоса, ауруханаларда көбіне ставкалар болмайды, ал әртүрлі ауруханаларда жұмыс істеуді үйлестіру қиын.
Көбінесе резиденттер өмір сүру үшін қосымша жұмыс істейді. Алайда, резидентура кезінде қосымша жұмыс істей отырып, резидентурада оқу сапасы туралы мәселе қойылады. Мысалы, батыс елдерінде резиденттер үшін толық емес жұмыс күні болса, бұл негізінен резидентураның өзінде қосымша кезекшілік. Ал біздің резиденттеріміз кезекшілікке тегін шығады. Әрине, шетелдік білім беру бағдарламаларын көшіруге болмайды, ол үшін елдің даму деңгейінің ерекшеліктерін, халықтың менталитеті мен денсаулық сақтау саласындағы кадрлық саясаттың жағдайын ескеру қажет. Біз резидентураны ғылыми мақсатта оқытуды қарастыру қажет деп есептейміз. Тәжірибеден өткеннен кейін оқу уақытын қысқартып, арнайы мамандықтар бойынша 6 айдан 8 айға дейін бастапқы мамандандыруды енгізу, ал негізгі бағыттар: педиатрия, терапия, хирургия, акушерия және гинекология бойынша 2 жылдық оқуды өткізу мақсатқа сай болар еді. Қысқа оқу мерзімдері денсаулық сақтау саласындағы кадр тапшылығы мәселелерін шешуге көмектеседі.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде, мүмкіндіктер қарастыруды сұраймыз:
1) резидент дәрігердің мәртебесін ресми қызметкер мәртебесіне сәйкес қайта қарау, өйткені резидент дәрігерлер медициналық мекемелерде жұмыс істейді, бұл ретте тиісті жалақысы және зейнетақы аударымдары жоқ;
2) резидент дәрігерлер үшін интернатура бойынша мемлекеттік грантты пысықтау шарттарын қайта қарау, өйткені 8 жұмыс күні жағдайында пысықтау мүмкін емес;
3) институттар үшін қосымша қаражат ретінде емес, резидент дәрігердің-толыққанды денсаулық сақтау қызметкерінің жалақысына қосымша қаражат ретінде гранттық қаражат пен стипендиялар бөлу;
4) стипендиялардың шекті төлемдерін, сондай-ақ жылдан жылға стипендиялар төлеудің прогрессивті шкаласын қайта қарау. Мысалы, төртінші жыл резиденті бірінші жыл резидентімен бірдей стипендия алады;
5) резидентурада студент-дәрігерлер арасында нақты бәсекелестік тудыру үшін ақылы білім беруді жою мәселесі.
Сізден жоғарыда аталған мәселелер бойынша «Парламент және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңының 27-бабының 4-тармағына сәйкес жауап беруіңізді сұраймыз, – дейді депутат.
фото: parlam.kz