Кинотеатрлардағы лық толы залдар, жаңа жанрдағы кинолардың прокатқа шығуы және көрермен сұранысының көптігі қазіргі қазақ киносының дамуына ықпал ететін тетіктердің бірі. Кино саласының майталмандары көрермендерін тәнті етуге құмар. Байқасақ, соңғы уақытта отандық киноөнімдерге көрерменнің тұрақты көзқарасы қалыптасқанын аңғарамыз.
Қазіргі отандық кинолар прокатқа шықпай тұрып-ақ жарнамасымен көрерменін жинап үлгереді. Сұраныстың арқасында бірнеше отандық комедияның екінші бөлімі де түсірілімін аяқтап, көрерменімен қайта қауышып жатыр. Әлі күнге дейін кинотеатр экранына шыққан қалжыңы көп комедиялардың сейілмей, керісінше көбеюі сұраныстың артқанынан болар, бәлкім. Қазақстанда комедия жанрындағы кинолар әдетте ең көп касса жинайды. Ауқымды қаражат тапқан фильмдердің үштігінде комедия жанрындағы өнім көп. Бір жағынан комедия – прокатқа берілетін ең ұзақ жанр. Мазмұны жағынан ұқсас келсе де, көрерменге бір ойды тастағысы келетін киноөнімдер кинотеатрдағы сеанстардың қатарын ұлғайтып отыр. Мысалы, дәл қазіргі уақытта кинотеатр сеанстарының тізімінде тұрған «Жыным сол-2», «Ұялам но үй алам», тұсауы енді ғана кесілген «Родной-2», «Сәлем, Европа!» киноларына билет іздеген жұрт көп. Ақпан айы басталысымен екінші су жаңа қазақстандық кино көрермен назарына ұсынылып отыр.
Бұлардың бәрі – отбасылық комедияны алға тартқан, керемет көңіл күй сыйлайтын кино. Анығырақ айтқанда, Мерей Махановтың режиссерлігімен түсірілген «Жыным сол-2» киносының негізгі мазмұны жас отбасындағы қаржылық мәселеге кеп тіреледі, осы сияқты бір апта бұрын Nazar Audar Production ұсынған «Ұялам но үй алам» киносы да дәл осындай оқиға желісімен түсірілген. Оны көрген көрерменнің әрқайсысы «өтіріктің құйрығы бір-ақ тұтам» болатынын жадына түюі керек. Қазір жаңа киноларға жарнаманы халықтың өзі жасайды, талқыға түсіп отырған кино көрерменнің сарғая күткеніне айналады да, алғашқы күнінен бастап билеттердегі аншлагқа алып келеді.
Ал «Родной» киносын көрген боларсыз. Көрмесеңіз айта кетейік, ажырасқысы келген отбасының өмірі және оларға кездескен көрші отбасымен қарым-қатынасы, жолдағы қызықты оқиғалары туралы айтылады. Ал кеше ғана көрермен назарына шыққан «Родной-2» осы оқиға желісінің жалғасын баяндамақ. Осы киномен қатарласа прокатқа шыққан «Сәлем, Европа!» болса жалғыз немересі үшін Қазақстаннан Еуропаға автостоппен саяхатқа шыққан ата-әженің қызықты оқиғасы туралы айтады. Қарап отырсақ, бұл кинолар бір оқиға желісін комедия бағытында өрбітіп, халыққа қандай да бір ой салғысы келеді. Қағытпа қалжыңы көп десек те, отандық киноға ағыла бастаған жұртты көргенде қазақ киноиндустриясы дамып жатыр деген тұжырым жасаймыз.
Жарнама мен маркетингтің қарқынды дамуы режиссерлерді «бизнесмен» болуға итермеледі. Өз шығармашылығын бизнес көзі ретінде пайдаланып, кинодан табыс тауып жатқандардың қатары аз емес, «тілге жеңіл, жүрекке жылы» тиетіні – комедия. Қазіргі кинотеатрлардағы жағдай дәл осындай қарқынмен жалғасатын болса, әр айда екі-үш жаңа отандық киноөнім жарыққа шығады екен. Қысқасы, көрермен сұранысын қанағаттандыратын, талғамға сай жасалған киноның көбірек шыққанын қолдайтындар көбейсін дейміз. Жоғарыда атап өткен әр киноның өз берері бар, дегенмен жақында көрерменнің санасына жаңа деммен кіріп келген «Дәстүр» қазақ киносының жаңа қырын көрсетіп берді, бірақ одан кейінгі жарыққа шығып жатқан қазақ киноларының жағдайы қайтадан сол бұрынғы толқынына түсіп қалмаса болғаны.
Сымбат БАУЫРЖАНҚЫЗЫ