Бұл әндер өз дәуірінің шедеврі болған. Қазір осындай әлемдік әндер қазақша шырқалып та жүр. Ағылшын, француз, тіпті корей тіліндегі әндерді қазақшаға аудару үшін сауатты аудармашы, шумақтарды ұйқастыра білу қабілеті мен әсем дауыс керек. Осы қасиеттердің бәрін бір бойына жинап, өнер әлеміне жаңа леппен кіріп келген Мөлдір Байбуринованың тыңдарманы күн сайын артып келеді.
Ән мен әуенге тіл де, сөз де, шекара да бөгет емес. Қай елдің әуенін тыңдасаңыз, сол елдің мәдениеті, өнерге деген көзқарасы айқын көрінеді. Қазіргі аға буын өкілдерінің жас кезін есіне түсіретін небір әндер бүгін қазақша шырқалып, мазмұны тыңдарман назарына жол тартып жүр. Бірқатар әнші өзге елдің әнін аударып, қазақ тілінде айтып та жүр. Дегенмен әр тілдегі әнді қазақшаға аударып айтуды хоббиге айналдырған Мөлдір талай жұртты өз өнерімен тәнті етіп, таңдайын қақтырып үлгерді. Әлеуметтік желіге жүктеген әр әнінің астына «Бұл әннің мағынасын енді біліп отырмын. Жастық шағым есіме түскендей болды» деген пікірлерден көз сүрінеді. Сонымен қатар парақшада әннің қазақша нұсқасын ғана жүктеп қоймай, сол әннің шығу тарихынан да дерек береді.
«Өзім Журналистика факультетін тәмамдадым» деп бастады әңгімесін Мөлдір. Кішкентайынан шет тілінде шырқалатын әндердің мағынасын білуге қызыққанын, соларды қазақшаға аударғысы келгенін айтты.
– Әдебиетке жақынмын, қызығушылықпен журналистика мамандығын таңдадым. Бұрыннан өлең жазамын. Мектеп қабырғасында жүрген кезде ақындық клубтарға қатысқаным бар. Ал қазір түрлі монолог жазып, аудармалармен айналысамын. Қазақ, орыс, ағылшын, түрік тілдерін еркін білсем де, кейде әнге аударма жасайтын кезде өзімнің аудармаларыма көңілім толмағанда кәсіби мамандардың көмегіне жүгініп, ақыл-кеңес сұрайтыным рас. Қазақшаға аударылған әндерімнің ішінде корей, жапон тіліндегі әндер бар. Олардың ағылшын не орыс тіліндегі мағыналарын түсініп, тіл маманына аудартқан соң шумақ қатарын өзім ұйқастырамын. Өзім аудара беремін, – дейді желі жұлдызы.
Айтқан әнінің барлығы тыңдарманның оң көзқарасына ие болғанына қарағанда, аударылған әнді тыңдарманның өзі ұсынған деген ой келеді. Бірақ барлық әнді Мөлдірдің өзі таңдап, ешқандай талаптарсыз-ақ қазақша нұсқаға айналдырады. Мысалы, «Бес жұлдызды қонақүй керек емес» деп басталатын әні қазіргі жастар арасында кең таралды. Осы сияқты әлемдік трендтегі әндерді қазақша сөйлеткен Мөлдір бұл идеяның жүзеге асуына досы себепкер болғанын айтты.
Сонымен қатар ол шетел өнерінің, ән жанрындағы мәдениетімен бүгінгі қазақ жастарының ойлау қабілетін арттырып, бойына шетелдік әндерді тек қазақы әуенмен сіңіруді мақсат еткен. Мазмұнын естімей айтқан әнге қарағанда әуені сақталған қазақша нұсқасын тыңдағаны әлдеқайда артық деп аз уақыттың ішінде бірнеше шетел әндеріне аударма жасаған. Мұндай әндер жайлы тізім жасап, қозғай берсек, түбіне жетпейміз. Қазақтың есті әуендеріне әуес адамдар өзге елдің өнерімен де сусындап өсуі – заңдылық. Ал автордың рұқсатынсыз айтылатын әндер «ұрлық» саналатыны тағы бар. Бірақ «Шетелдің шедеврлерін қазақшаға аударып айту әннің негізгі орындаушыларына аса қызығушылық тудырып, плагиат үшін күресуіне алып келмейтін сияқты. Бұл әлемдік әндер болғандықтан, жаңа нұсқаларын шығару, керісінше әннің тыңдармандарын арттырады» дейді.
Ән қоржынында оннан аса аударма әні бар Мөлдір алдағы уақытта өз репертуарында да жаңа туындылардың болатыны жөнінде жоспарымен бөлісті. Бойындағы қасиеті мен білімін жұрттың пайдасы үшін жұмсайтын қазақ жастарының қай салада да көрініп жатқаны әлем жастарымен мәдени бәсекеге төтеп бере алатынын білдірсе керек.
Сымбат БАУЫРЖАНҚЫЗЫ