Бұл нарықтың күші мен заңдылықтарын көрсетеді. Сонымен қатар жаһандық ресурстарды оңтайлы бөлуге және халықаралық еңбек бөлінісін қамтамасыз етуге ықпал етеді. Бұл адамзат қоғамын дамытудың бірден-бір тиімді жолына айналды.
Экономикалық жаһандану – уақыттың қайтарылмас тенденциясы. Әлемдік экономика мұхиты оқшауланған көлдерге айнала алмайтыны белгілі. Сонымен қатар экономикалық жаһандану бай мен кедей арасындағы алшақтықты ұлғайту және аймақтық дамудың біркелкі еместігін көрсету сияқты мәселелерге әкелетінін жоққа шығаруға болмайды.
Экономикалық жаһанданудың мүмкіндіктерімен және сын-қатерлерімен бетпе-бет келген Қытай төрағасы Си Цзиньпин адамзатқа ортақ, болашағы бар қоғамдастық құру тұжырымдамасын ұсынды. Сонымен бірге экономикалық жаһанданудың дамуын дұрыс бағытта басқаруға бағытталған қоғамдық және инклюзивті экономикалық жаһандануды қолдады. Ол жағымсыз салдарды жою, дүниежүзіндегі елдерге пайда әкелу және ортақ даму мен өркендеу үшін өзара тиімді нәтижелерге қол жеткізуді көздейді.
Инклюзивті жаһандану экономикалық дамудағы мүдделер қауымдастығын кеңейтуді және әртүрлі елдердің, таптардың және адамдардың әртүрлі топтарының әлеуметтік-экономикалық дамуға үлесін қосып, оның жемісін көруі үшін олардың тең бөлінуіне бағытталған. Бұл барлығының ортақ гүлденуі мен өркендеуі үшін елдер арасындағы және олардың ішіндегі даму теңгерімсіздігін дұрыс шешуге көмектеседі. Инклюзивті жаһандану елдің нақты жағдайына сәйкес даму жолын таңдауға қолдау көрсетуді білдіреді.
Даму үлгісін біріктіруден, басқаларға зиян келтіретін біржақтылық пен протекционизмнен бас тартып, өнеркәсіптік құн тізбегінің үздіксіздігін қамтамасыз етіп, жаһандық экономикалық өсудің өміршеңдігі мен қарқынын сақтауымыз керек. Қоғамдық және инклюзивті экономикалық жаһандану тек экономикалық жаһанданудың тарихи заңдылықтарын ұстанып қана қоймайды. Сонымен қатар әлем алдында тұрған әртүрлі мәселелерді шешуге назар аударады.
Қытай экономикалық жаһанданудың қолдаушысы, қорғаушысы ғана емес, сонымен бірге үлес қосушы. Қытай әрқашан жариялылық және инклюзивті принципті ұстанып, экономикалық жаһандану процесіне белсенді түрде қатысады. Ел экономикалық даму тұрғысынан әлем елдерімен оң қарым-қатынасқа қол жеткізді. Жаһандық экономикалық өсуге және ашық әлемдік экономиканың дамуына ықпал етіп, адамзаттың ортақ болашағы бар қоғам құруға маңызды үлес қосты. Қазір Қытай 140-тан астам ел мен аймақ үшін негізгі сауда серіктесіне айналды. Ал жалпы тариф деңгейі 7,3%-ға дейін төмендетілген. Бұл ДСҰ-ға мүше дамыған елдердің деңгейіне салыстырмалы түрде сәйкес келеді. Қытай жаһандық экономикалық өсудің маңызды локомотиві болып қала береді. Соңғы онжылдықта Қытайдың жаһандық экономикалық өсімге қосқан үлесі жалпы алғанда – 30%.
Қытайда дәстүрлі өнеркәсіп секторларының толық спектрі бар және өңдеу өнеркәсібіндегі қосылған құн жаһандық жалпы көлемнің шамамен 30%-на тең. Ал бұл 14 жыл қатарынан әлемде бірінші орында тұр. Қытай жаһандық өндірістік қуатты арттыруға маңызды үлес қосып келеді. Сонымен қатар Қытай адам және ақпарат ресурсына бай. Жаһандық сауда мен инвестиция үшін кең платформа ұсынады. Соңғы бес жылда Қытайда тікелей шетелдік инвестицияның табысы шамамен 9 пайыз болған. Бұл халықаралық деңгейде, салыстырмалы түрде жоғары. Қытай қолдаған «Бір белдеу, бір жол» бірлескен жобасы тиімділігін көрсетті. Нәтижесі 150-ден астам елге пайда әкеліп, бүгінде әлемдегі ең танымал халықаралық қоғамдық игілікке және халықаралық ынтымақтастықтың ең үлкен алаңына айналды.
Қытай мен Қазақстан – түрлі саладағы прагматикалық ынтымақтастықты сапалы дамытып, қолжетімді және инклюзивті экономикалық жаһандануды ілгерілетудің үлгісін көрсетіп келе жатқан мәңгілік стратегиялық серіктестер. Дипломатиялық қарым-қатынас орнаған 30 жылдан астам уақыт ішінде екі мемлекет басшыларының стратегиялық басшылығымен екі жақ та жоғары деңгейдегі достықпен сипатталатын Қытай-Қазақстан қоғамдастығын құруға күш салады. Өзара сенім мен ынтымаққа, даму стратегиялары мен экономикалық саясатты үйлестірудің үйлесімділігін нығайта бермек. Бұған қоса, екі ел сауда, инвестиция, өндіріс, көлік, ауыл шаруашылығы, білім, ғылым мен технология, мәдениет және басқа салалардағы практикалық ынтымақтастықты барған сайын тереңдетіп, жоғары сапалы «Белдеу және жол» жобасын бірлесіп құруда айтарлықтай жетістіктерге жетіп келеді. Бұл инклюзивті экономикалық жаһандануды ілгерілетуге серпін береді.
2023 жылы Қытай-Қазақстан ынтымақтастығы комитетінің XI отырысы сәтті өтіп, онда түрлі сала бойынша нақты жоспарлар мен келісімдер белгіленді. Екі ел арасындағы сауда көлемі 41 миллиард АҚШ долларына жетіп, бір жылмен салыстырғанда 32 пайызға артқан. Қытай-Еуропа бағыты бойынша Қазақстан арқылы 13 мыңнан астам жүк пойызы өтіп, жаһандық өнеркәсіптік және тасымалдау тізбегін қорғайтын «Болат түйе керуеніне» айналды. Сиань қаласында қазақстандық көлік-логистикалық терминал салынып, пайдалануға берілді. Қытайға қазақстандық сиыр, қой, тауық және басқа да ет өнімдерін экспорттау мәселесі шешілді. Қытай нарығында қазақстандық сапалы өнімдер көбейіп келеді. «Қытай Халық Республикасының Үкіметі мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасындағы визалық талаптардан өзара босату туралы келісім» күшіне енді, «Лу Бань шеберханасы» сәтті іске қосылды, өзара мәдени орталықтар құрылды. Қытай мен Қазақстанның практикалық салалардағы жоғары деңгейдегі ынтымақтастығы тек экономикалық жаһанданудың маңызды бөлігі ғана емес, инклюзивті экономикалық жаһандануға үлгі болып, серпін береді.
Қазіргі уақытта жаһандық экономиканың қалпына келуі баяу жүріп жатыр. Протекционистік тенденциялар күшейіп, пансаясаттану мен панқауіпсіздік идеологиясы таралып жатыр. Кейбір елдер «тәуекелді жою» деген атпен «шағын аула мен биік дуал» салып, «басқаларды тығырыққа тіреуге» тырысып жатыр. Осы жылдың қаңтарында ХВҚ президенті К.Георгиева БАҚ-қа берген сұхбатында егер экономикалық бөлшектену жалғаса берсе, жаһандық ЖІӨ ақырында Франция мен Германияның бір жылдағы жиынтық ЖІӨ шамамен 7%-ын жоғалтады деп мәлімдеді. Басқалардың шырағын сөндіру сіздің жолыңызды нұрландырмайды, ал өзгенің жолын бөгеу алға жылжуға көмектеспейді. Экономикалық жаһанданудағы проблемаларды даму процесі арқылы ғана тез шешуге болады. Жаһандануға қарсы көзқарас «созылмалы ауруларды» емдей алмайды. Сонымен қатар жаһандық өндіріс пен жеткізу тізбегін бұзады. Бұл жаһандық экономиканың салауатты дамуына кедергі келтіреді және сайып келгенде, басқаларға және өзімізге зиян келтіреді.
Қытай әлемнің барлық елімен, соның ішінде Қазақстанмен бірге тарихи даму тенденциясын ұстануға, инклюзивті экономикалық жаһандануға табанды түрде ықпал етуге, өзге елдер дамудың игілігін көріп, нәтижеге жетіп, бірлесіп адамзатқа ортақ қоғам құру үшін экономикалық дамудың ортақ мүдделерін тең бөлуді бірлесіп атқаруға дайын.