Еліміздегі «мәрт» білім платформалары
Иә, бас мұғалімнің алаңдайтынындай-ақ бар. Өйткені қала сыртында, шалғай ауылда интернет желісі үлкен проблема. Әріптесі Гүлнәр Айтқұлова айтқандай 6 сәуірден бастап орта білім беру жүйесіне «ғашықтан оқыту» енсе, абдырап қалатын түрі бар. Осы сын-қатерді жүйелей келе, Аймағамбетов біршама ізденіпті. Карантиннің қашанға дейін жалғасатыны әлі белгісіз. Осыған қарап білім саласына ел ағалары да алаңдап отыр. Сенат депутаты Нұртөре Жүсіп Facebook парақшасында елде қашықтан оқыту енгенімен, көп отбасында компьютер мен ноутбуктың жоқ екенін жазған. Бар болса, үйдегі бірнеше бала таласатынын да қосыпты. Жағдай көпбалалы отбасы үшін өте қиын екенін нұсқап, қалталы қазақтар мұқтаж отбасыларға бір-бір компьютерден сыйға тартса деген тілегін білдіріпті. Наурыз мерекесі қарсаңында көпті қуантып, сауап жинар Атымтай Жомарттың шықпай тұрғаны қынжылтады. Десе де, еліміздегі білім платформалары азаматтық танытты. Олар карантин кезінде 1 ай тегін онлайн білім беруге келіскен. Бұл туралы министр де ірі платформалардың қызметін тегін ұсынып жатқанын атап өткен. Zoom стримингтік сервисі мен Coursera деп аталатын ірі платформалардың бірі тегін қызмет көрсетіп жатыр. Сондай-ақ Google Classroom, Hangout, «Күнделік», Moodle жүйелерін тегін қолдануға болады. Сонымен қатар Bilimland платформасы өзінің 40 мыңнан астам контентін тегін ұсынды. Одан бөлек Daryn.online, Univer, Platonus, EduPage, БИЛ, BTS education, U-studу мен AGS қатарға қосылды. Қазір көпшілігі карантинді кәдеге жаратып, пайда табуды ойлап жүр. Білім саласына келгенде онлайн курстың бағасы қымбаттағанын, тренерлер сабақ бағасын көтергенін көз көріп жүр. Осы орайда Daryn.online білім платформасының директоры Асқар Мақсаттан тегін оқыту жайын сұрадық. Себебі аталған платформа министрлікке 1 ай тегін білім беру жайлы ұсыныс тастап, алғаш болып хат жібергендердің бірі. Платформа директорының айтуынша, елде карантин жарияланбастан бұрын Daryn.online-да 15 мың оқушы тіркеуде тұрған. 5 мыңға жуық бала күнделікті сабақ оқитын. Кейіннен платформа атынан министрлікке хат жолдап, оқушы төтенше жағдай кезінде уақытын өлтірмей, білімін ары қарай жалғауына мүмкіндік жасайтындарын жазыпты. Министрлік болса, Daryn.online-ды жан-жақты зерттеп, ұсынысын қабыл алған. Платформа ерекшелігі қандай тақырып болмасын 5 минут ішінде түсіндіре алады. Артынан тақырыпты бекіту үшін оқушы 10 тест сұрағына жауап береді. Содан кейін А, B,C деңгейінен тұратын тапсырма жиынтығына өтеді. 11-сынып оқушылары онлайн ҰБТ тапсырып, жинаған ұпайына сай анализ жүргізуіне болады. Министрлік құп көргесін платформаға 40 мың оқушы тіркеліп, 20 мыңы онлайн білім алып жатыр. Жоғарыдағы платформалардың да білім беру жүйесі осыған ұқсайды. Каникул аяқталғанша білімін жетілдіргісі келетін қолданушылар саны күн санап артып жатыр-мыс.Онлайн-мұғалім
Ал ауыл мұғалімдері басқаша сөйлейді. Оларға онлайн сабақ беруді үйренуге, сабақ жоспарын жүктеуге тапсырма берген. Платформаға келсек, ауылдағы оқушының тіркелуіне де мұғалім жауапты-мыс. Алғашында жоғарыдан Bilimland платформасына тіркелу туралы пәрмен берілген. «Әупірімдеп тіркеп біттім-ау» дегенінде Daryn.online-ға ауысуды сұраған. Аталған жүйеге тіркелу үшін әр оқушыға жеке-жеке пошта ашу керек екен. Оның үстіне 6 сәуірден бастап онлайн сабақ беру әлегі тағы бар. Осының бәрін топшылаған мұғалімдер «еліміздің онлайн білім беруге дайын емес екенін» нұсқап отыр. Осы орайда министрлік оқытушы мен оқушының цифрлық сауатын көтеру үшін курс өткізіп, нұсқаулық әзірлейді. Қазірше мұғалімдер үшін цифрлық ресурстарды пайдалану бойынша біраз видеодәріс дайын екен. Ал интернет провайдер мен байланыс операторлары жұмысына келсек, олар мәселені Цифрлы даму министрлігімен бірігіп шешпек. Қандай жағдай болмасын 6 сәуірге дейін амалын табуға тырысып-ақ жатыр. Жоғарыда Асхат Аймағамбетовтің орта білім берудегі қашықтан оқыту жайында ізденіс жүргізгенін жаздық. Расымен де, олар арнайы жұмыс тобын құрып, түрлі тәжірибені сынап көрген. Оқушылардың бейне-сабаққа қатысуын, тапсырма алып, қажет болған жағдайда педагогтердің өз сыныбымен онлайн-талқылау, бағалау бойынша немесе бейне-стриминг сервисін пайдалана алуын жүйелейтінін атап өтті. Интернет сапасы төмен өңірлерді де назарға алған. Сол үшін телеарна арқылы сабақ өткізуге дайындалып жатыр. Онда бейне-сабақтар сабақ кестесіне сай көрсетілетін болады. Дәлірек айтсақ, оқушылар Balapan мен Elarna арнасы арқылы сабақ оқуы мүмкін. Мұндай тәжірибені Сербия мен Түркия да қостап отыр. Қазір серб елі сабақты телеарна арқылы өткізіп жатыр. Ал түрік басылымдарының хабарлауынша, олар 21-27 наурыз аралығында мектеп оқушыларына мемлекеттік TRT арнасы арқылы сабақ береді. Дегенмен карантин жағдайы мұғалімнің қадірі артатынын нұсқағандай. Желіде жүрген хабарламада студенттің «коронавирус жұқса, жұқсын. Апай, ештеңе түсінбедім, университетке барып оқиықшы» дегені ой салады. Әрине, арнайы мекемеде отырып, түсінбегеніңді сұрап, білім алғанға не жетсін? Ал мұның бәрін қадағалауды кімге тапсырамыз? Өйткені кейбір оқу орындарының қашықтан оқуға жүрдім-бардым қарап жүргені белгілі. Аятжан АХМЕТЖАНҰЛЫ:Whatsapp арқылы тапсырма беру – қашықтан оқыту емес
– Жалпы, қашықтан білім беру бүгін ойлап табылған дүние емес. Біраз жылдан бері ел қолданып жүрген формат. Елімізде қашықтан оқыту негізгі білім саласында болмаса да, қосымша білім саласында бар. Бірақ кез келген дүниені ортақ деп қарауға қарсымын. Қашықтан білім беру кімге керек? Қандай білім беруге болады? Қашықтан білім беруде қосымша білім беруге болады. Міндетті білімді қашықтан беру сапасын төмендетеді. Себебі қосымша білім беру кезінде мұқтаж болған соң білім алады. Міндетті білім беру – дәстүрлі оффлайн білімнің негізі. Екінші себеп қашықтан білім беруде жабдықталу мәселесі аса маңызды. Мысалы, интернет пен компьютердің мүмкіндігі, қашықтан білім беруде компьютерлік техниканы оқушы мен мұғалімнің игеруі – үлкен сұрақ әрі сынақ. Интернет жылдамдығы жеткілікті деңгейде болу керек. Еліміздің дәл қазіргі шақта қашықтан білім бергенін қолдаймын. Бірақ соған мемлекет дайын ба? Қоғам, ата-ана, мұғалім мен оқушы дайын ба? Дәл осы шақта ұялы операторлардың жұмыс сапасы артуы керек. Мәселен, Нұр-Сұлтан қаласының өзінде қаланың шетіне шыға қалсаң, интернет жұмысы төмен. Ал осындай сәтте қашықтан білім береміз деу – ертегі. Себебі бұл жерде маңыздысы – оқушы мен мұғалім бір мезетте кері байланысқа түсуі. Ал байланысқа түсе алмаса, мұғалім өзі сабақты 1 сағат бойы түсіндіріп, желіге жүктейді. Кейін оқушы оны қарап, тапсырмасын орындайды. Бұл – қарапайым видеодәріс, қашықтан оқу емес.
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ