Өткен ғасырдың соңына қарай, бұрынғы Кеңес Одағы аумағында, атақты алаяқ Мавродидің МММ-і жер жарып тұрды. Тез әрі жұмыс істемей-ақ ақшамды еселеймін дегендер бар қаражатын осында құйып жатты. Артынан алданғандарын біліп, соттың табалдырығын тоздырғандар саны мыңдаған адамға жеткені белгілі. Айлакер тұтқындалды. Алайда Мавродий сотталып шыққан соң да өз ісін қайта бастаған болатын. Жер-жерде оның ісін жалғастырушылар көбейіп кеткені тағы бар. Тағы да сол кестемен жұмыс істегендерге маңдай термен тапқан ақшаларын қолына өздері барып ұстата салушылар көбеймесе азаймады.
Бұл «дәстүр» жалғасын тапқаны сонша, алаяқтықпен ақша табатындар бүгінгі күндері де әр жерден қылтиып шығып қалып жүр. Тағы да сол, аңқау халық өз тапқан-таянғанын алаяқтың қолына өзі беріп, артынан шырылдап қалуда. Сөзіміз орынымен болсын. Бір айдың көлемінде бірнеше қалада бір-біріне ұқсас оқиғалар тіркелді. Барлығының желісі бірдей.
Айтар болсақ, Алматыда пәтерге мұқтаж жандарға мемлекеттік бағдарлама бойынша кезексіз баспана әперем деп елді арбаған 33 жастағы алаяқ әйелді Бостандық ауданының полицейлері құрықтады. Ол алматылықтардың сеніміне кіріп, ірі көлемде қаржы алып отырған. «Әйел аса ірі көлемде алаяқтық жасады деген күдікке ілінді. 2015 жылдан бастап 2019 жылға дейін Бостандық ауданында жоспарланған қылмыстық схемаға сәйкес әрекет жасаған. Алматы қалалық Тұрғын үй инспекциясы басқармасы мен азаматтар арасында делдал болып көрінген. Тұрғындардың сеніміне кіріп, азаматтарға мемлекеттік бағдарлама бойынша үй алып беремін деп, қомақты сомада қаржыларын иемденіп кетіп жүрген», – дейді Бостандық аудандық полиция басқармасының басшысы Дәурен Өтебаев. Күдікті жалған құжаттар арқылы қалалық және аудандық әкімдікке кіріп, сол жерде баспана мәселесімен жүрген адамдарды сөзге тартып, үй алып беремін деп сендірген. Құрбандарына қолындағы жалған құжатын көрсетіп, делдал арқылы үйдің мәселесін екі-үш күнде шешеміз деп уәде берген. Ол өзінің қызметі үшін қомақты қаражат сұраған. Алаяқтың сөзіне сенгендер қолдарындағы бар ақшаларын ұстата салған. Бүгінде күдікті азаматтарға 50 млн теңге көлемінде материалдық шығын келтіргендігі анықталып отыр.
Тағы бір осыған ұқсас оқиға Оралда тіркелді. Арзан пәтер алып беруге уәде еткен әйел тұрғындардың 54 млн теңгесін иеленіп кеткен. Ол тұрғындарды «кепілдікте тұрған арзан пәтерлерді алып беремін» деп алдаған. Бір-екі бөлмелі пәтерді 2-5 млн теңгеге бағаласа, екі-үш бөлмелі пәтерлер үшін 5-7 млн теңге сұраған. Бұл – нарықтағыдан екі-үш есеге арзан. Тұрғын үйдің кілтін алмастан, ақшаны қолына ұстатып, әйелдің арбауына түскен адамдардың бірі туысқанына айтып, екіншісі дос-жарандарына жеткізіп, «арзан» пәтер алуға шақырған. Осылайша, баспаналы болуды армандап, сан соғып қалғандардың саны жиырмаға жетіп жығылады. Алданғандардың қатарында зейнеткерлер, кәсіпкерлер, мұғалімдер, мемлекеттік қызметкерлер бар. Олар ең азы 500 мың теңгесінен, ең көп бергені 7,2 млн теңгесінен айырылып қалған. Алаяқ әйел олармен байланысқа шығып, пәтерлердің кепілдікте тұрғанын, құжат толтыруда қиындықтар туындап отырғанын айтып, түбі үйлі болатындарына сендіріп келген. Тіпті кейбірі пәтерді жылдап күткен. Қазіргі кезде абақтыда отырған әйел бұдан бұрын да алаяқтығы үшін 3 жылға бас бостандығынан айырылған болып шықты.
Ал елордада мемлекеттік бағдарламамен үй алып беруді уәде еткен алаяқ 7 жылға жуық мерзімге сотталды. «Тергеу барысында анықталғандай, азаматша С. өз таныстары арасында жылжымайтын мүлікті нарықтағыдан төмен бағамен заңды түрде алу мүмкіндігі және мемлекеттік бағдарлама бойынша баспана кезегін алға жылжытып беретіндігі туралы жалған ақпарат тарата бастаған. Маусым айында ол елордада тұратын келіншекпен танысып, оны мемлекеттік бағдарламамен үй алуға көндірген. Осылайша, одан 4 млн 800 мың теңге көлемінде ақша алған. Алайда, ол өзіне алған міндеттемелері бойынша қандай да бір әрекеттерді қолға алмаған және оны орындау ойында да болмаған», – деді қалалық сот. Бұл қылмыскер де бұған дейін істі болғаны анықталып отыр, оған анағұрлым қатаң жазаны белгілеу мақсатында сот соңғы шешімімен 6 жыл 8 ай бас бостандығынан айырды.
Басқаның ақшасын қалтаға басып, пайдаға белшесінен батып, үлде мен бүлдеге оранып жүрген арам пиғылдылар арамызда әлі өріп жүр. «Ауызы күйген үріп ішуші» еді. Олай емес! Басқаға жем болып қашанғы жүрер екенбіз?