Ресейде өткен Әлем чемпионатында жапон жанкүйерлеріне таңдандық. Жапония жеңсе де, жеңілсе де, стадион ішін жинастырып жүрді. Ойыншылары да киім бөлмесін таза ұстаған. Сөйтсек, күншығыс елінде жан-жағын жинап жүруді мектептен үйретеді екен. Осы жүйені сіңіреміз деген білім басшылары іске кірісіп кетті. Нұр-Сұлтан қаласында 7-11-сынып оқушылары сабақтан кейін кабинетті тазалап, еденін жуады.
Жапония мектептерінде «дарынды бала», «құлықсыз бала» деген түсінік жоқ. Бәріне бірдей қарайды. Таңертең сабақта түсінбегенді, кешке Дзюкуда түсініп аласыз. Дзюку – ақылы. Сондай-ақ мектептерде санитарлық қызметкер жоқ. Өйткені балалар арнайы кезекке тұрып, мектеп ішін өздері ретке келтіреді. Еден жуады, шаң сүртеді, тіпті, әжетхананы тазалайды. Бұл әдісті жапондықтар баланы ұқыпты болуға тәрбиелеу үшін қолданады. Өздеріне артық жұмыс боларын ескерген олар мектепте қоқыс тастамайды.
Жапония халықаралық зерттеулер университетінде 4 ай білімін жетілдірген Сағыныш Бағдаулетқызының айтуынша, мұндай тәртіп ЖОО-да да бар. Жапониялық топтастарының жарыса жүріп, дәріс залын жинағанын көрген. Мектептегі тәртіп те сондай екен. Оқушылар партасын, сыныпты жуып, жинастырады. Ұжымдық жұмыс істеу жолға қойылған. Жеке дара болу дейтін ұғым жоқ. Бірге парта жуады, сабақ оқиды, хор айтады. Қоғам адамнан құралады дейтін принцип бар екен.
Елордадағы №80 мектеп бұл үрдісті алғашқылардың бірі болып іске асырды. Ата-аналарының келісімімен сабақтан кейін кезекпен қалып, тазалық жұмысын жүргізеді. Мектеп директоры Гүлмира Жарменованың айтуынша, аталған әдіс балаларды жастайынан еңбекке баулуға үйретеді.
Мектеп оқушыларының сыныпты ретке келтіріп жатқан видеосынан кейін, желі қолданушылары дүрлікті. Бірі – КСРО кезінен қалған сарқыншақ десе, екіншілері – баланы жастан үйрету керек десті. Тіпті, балаларды еден жуудан босатпаса, сотқа шағымданамын дейтіндер табылды.
«Қазақстанның бизнес заңгерлері» АҚҰ президенті Жангелді Сүлейменов Facebook парақшасында еден жуу бастамасына қатысты пікір білдірді. «Мұндай тәжірибені тоқтатуды өтінемін. Әйтпесе, жаңашылдық енгізетіндерді сотқа беремін», – деді Сүлейменов.
Қоғамдағы пікіралуандығын тоқтату үшін Білім басқармасының жетекшісі Әнуар Жанғозин арнайы эстафета бастады. #Өзіңнен баста хэштегімен пікір жазып, еден жуған суретін желіге жүктеді. Енді ол әр кеш сайын жұмысындағы техникалық қызметкерге көмек көрсететінін мәлімдеді. Әнуардың пікірінше, еден жуудың түк қиындығы жоқ. Күніне 20 минут уақыт бөлсеңіз, жетіп жатыр. Басқарма жетекшісінің ойынша, оқушылар техникалық қызметкерлерге көмектеседі. Балалар адам еңбегіне құрмет көрсетуге, қоршаған ортаға күтіммен қарауға дағдыланады. «Жалпы, бұл әр оқушы еден жуу керек деген сөз емес, осыны бірден атап өткім келеді. Бастама асханада ыдыстарын жуатын жерге апару немесе сабақтан кейін жұмыс орнын таза ұстау, кейбір жағдайда сынып мен дәлізді жинауға көмектесу сияқты жұмыс», – дейді Ә.Жанғозин.
Түрлі пікір көбейгесін, Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов ойымен бөлісті. «Сыныпты тазалау ерікті түрде және ата-ана рұқсатымен жүзеге асады. Ел мектептерінде әкімшілік-техникалық персонал ұстау қарастырылған» деді министр журналистердің сұрағына. Сондай-ақ министр ана-анасының келісімімен, өзінің қалауымен оқушы мектеп аумағын, сыныпты тазалауға қатысатынын айтты.
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ