Тайталасқа түсіп, тұрақтылығынан айырылып, тоқырауға ұшырай бастаған төрткүл дүниеде түркі әлемі татулығы мен тұтастығын сақтаса, келер замандарға бауыры бүтін, төрт құбыласы түгел жетіп қана қоймай, өркениет төрінен орын ала алмақ. Әзірбайжан астанасы Бакуде «түркі әлемінің ақсақалы» деп құрметтелетін Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен түркітілдес елдердің саммиті өтті.
Қысқаша «Түркі кеңесі» аталатын Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастығы кеңесінің 7-отырысында Нұрсұлтан Назарбаев Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиёевті және бүкіл өзбек халқын осы кеңеске толыққанды мүше болуымен құттықтады.
– Кеңестің құрамына Өзбекстанның мүше болуы – бүкіл түркітілдес қауымдастық үшін тарихи әрі көптен күткен оқиға, – деп бағалады Қазақстанның Тұңғыш Президенті.
Сонымен қатар ол Будапеште Түркі кеңесінің өкілдігін ашу – ынтымақтастықтың Еуропа векторын дамытуда ерекше маңызды екенін атап өтті.
Сондай-ақ Елбасы Қырғызстанның Түркі кеңесіне төраға қызметіндегі жұмысын жоғары бағалады.
– Маған «Түркі кеңесінің Құрметті төрағасы» мәртебесін беру туралы ұсынысы үшін Түркия президенті Режеп Тайып Ердоғанға алғыс білдіремін. Осы бастаманы қолдағандарыңыз үшін баршаңызға ризамын. Бұл жоғары мәртебе маған ортақ ұйымымыздың жұмысына одан әрі белсенді қатысуға мүмкіндік береді, – деді Н.Назарбаев.
Елбасы Түркі кеңесінің құрылу тарихына және осы жылдардағы жетістіктеріне тоқтала кетті.
– Мерейтойлық межеге біз жақсы жетістіктермен жеттік. Біріншіден, жаһандық тұрғыда да, өз ішімізде де ұйымға сұраныс бар екенін әрі оның өзектілігін дәлелдей алдық. Екіншіден, кеңестің қатары Өзбекстан және Венгрия есебінен толықты. Бұл – біздің бірлескен жылнамамыздың жаңа парағы. Үшіншіден, елдеріміз салмақты институттық архитектура қалыптастырды. Төртіншіден, кеңестің өңірлік және халықаралық деңгейдегі саяси және экономикалық беделі өсіп келеді. Бесіншіден, «Түркі әлемі интеграциясының тұжырымдамасы» қабылданды, – деді Тұңғыш Президент.
Ол Түркі интеграциясы процесін жалғастырудың маңызына екпін түсіре келе, Түркі кеңесін одан ары дамыту бойынша екі ұсыныс айтты.
– Біріншіден, «Түркі келешегі – 2040» бағдарламасын әзірлеу. Бұл құжатқа түркітілдес қоғамдастықтың ұзақмерзімді мақсаттары мен оған қол жеткізу жолдары енгізілуі тиіс. Осылайша, біз мемлекеттеріміз үшін сыртқы саясат пен «жұмсақ күш» саясаты, сауда және транзит, туризм және инвестиция, энергетика мен жасыл экономика, шағын және орта бизнес сияқты басым бағыттардағы ынтымақтастықты нығайтуға айтарлықтай серпін береміз, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Сонымен қатар ол іс-шаралар бағдарламасына мәдениет және білім беру, жастар саясаты мен денсаулық сақтау, цифрландыру және жасанды интеллект салаларын енгізу қажетін нықтады.
Сондай-ақ Елбасы «түркі әлемінің бесігі» саналатын Түркістан қаласын бірлесе дамытудың маңызына назар аударды.
– Екіншіден, болашақта кеңесіміздің атауын қайта қарауды ұсынамын. Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастығы кеңесін (ТМЫК) ұйым деңгейіне дейін көтеруге болады деп санаймын. Осылайша, біздің құрылымды «Түркітектес мемлекеттер ұйымы» (ТМҰ) деп атауға болады, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Саммит аясында Қазақстанның Тұңғыш Президенті Өзбекстан көшбасшысы Шавкат Мирзиёевпен кездесті. Кездесу барысында Нұрсұлтан Назарбаев Ш.Мирзиёевтің басшылығымен қол жеткізілген өзбек елінің әлеуметтік-экономикалық дамуының нәтижелеріне мән берді.
– Қазақстан мен Өзбекстан – өте жақын және маңызды серіктес. Өзара тауар айналымы 2,5 миллиард долларға жетті. Бұған дейін мұндай көрсеткіштер болған емес. Бұл жақсы перспективаға жол ашып отыр, – деді Елбасы.
Өз кезегінде Шавкат Мирзиёев екі елдің табысты ынтымақтастығына көбіне Қазақстанның Тұңғыш Президентінің салиқалы саясатының арқасында қол жеткізілгенін айтты. Сондай-ақ ол Өзбекстандағы Қазақстан жылы аясында өтіп жатқан іс-шаралардың орындалу барысы жөнінде хабардар етті.
Н.Назарбаев Түркия президенті Режеп Ердоғанмен жүздесті. Елбасы мен түрік лидері түркі әлемі елдері интеграциялық үдерісінің қазіргі жағдайы мен алдағы перспективаларын талқылады. Сонымен қатар тараптар аймақтық қауіпсіздікті және Еуразия құрлығы мемлекеттерінің тұрақты дамуын қамтамасыз ету мәселелері жөнінде пікір алмасты.