Қазақстан жаңа «Нұрлы жол» бағдарламасына 6,5 триллион теңге жұмсамақ. Бұл жайында Премьер-министр Асқар Маминнің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі айтты. Бейбіт Атамқұлов Үкімет мүшелеріне 2020-2025 жылдарға арналған «Нұрлы жол» инфрақұрылымдық даму мемлекеттік бағдарламасының жобасын таныстырды.
– Жаңа мембағдарлама аясында бес жыл ішінде жалпы көлемі 6 триллион 598 миллиард теңге қаржы жұмсау қарастырылған. Оның ішінде 58 пайызы немесе 3 трлн 794,6 млрд теңгесі – республикалық бюджеттен, тағы 11 пайызы немесе 715,3 млрд теңге – жергілікті бюджеттен бөлінеді. Қалған 26 пайызы немесе 1 трлн 759 млрд теңге – мемлекет-жекеменшік әріптестігі мен жеке инвестициялар есебінен тартылады. 5 пайызын немесе 329,6 млрд теңгені ұлттық және мемлекеттік компаниялар құяды, – деді Б.Атамқұлов.
Осынша орасан қаражат шығын елге не пайда әкелмек? Министрдің дерегінше, қыруар қаржының басым бөлігі – 60%-ы немесе 3,9 триллионы автомобиль жолдарын салуға шығындалмақ. Автожол инфрақұрылымын дамыту мақсатында республикалық желінің 10 мың шақырымын қайта жаңарту, тағы 11 мыңына жөндеу жүргізу, сондай-ақ жергілікті желінің 27 мың шақырымын жөндеу жоспарлануда. Демек, бұл сала жаңа миллиардерлерді тудыруы мүмкін.
Теміржол саласында «Достық-Мойынты» бағыты республикалық бюджеттен жаңғыртылады. «Мойынты-Ақтоғай» учаскесі МЖӘ есебінен электрлендіріліп, электрпойыздар жүрісі жолға қойылады.
Шағын әуекөлігі тасымалын өркендету мақсатында 16 аэродром салынбақ.
Су көлігінің ісін ілгерілету үшін 48 кеме, соның ішінде сауда флоты үшін 6 кеме сатып алынады, шлюздерге күрделі жөндеу жүргізіледі деп белгіленген.
Бұдан бөлек, 133 автостанса, автовокзал және жолаушыларға қызмет көрсету бекеттерін салу, қайта жаңарту жоспарланып отыр.
– Жаңа «Нұрлы жол» мембағдарламасын іске асыру нәтижесінде 551 мың жұмыс орны ашылады. Оның 48,5 мыңы тұрақты, 502 мыңнан астамы уақытша жұмыс орны болады. Еңбек өнімділігі 2019 жылғы деңгейден тағы 20 пайызға өсіп, 1 адамға шаққанда 8,7 миллионнан 10,4 миллион теңгеге дейін артады. Транзиттен түсетін табыс 61 пайызға ұлғайып, 2,4 миллиардтан 4,2 миллиард долларға дейін жетеді, – деді Бейбіт Атамқұлов.
Жаңа «Нұрлы жол» да артта қалғанда, Қазақстан «Логистика тиімділігі индексі» (LPI) рейтингінде 38-орынға көтерілуі керек. Бұл рейтинг 2 жылда бір рет жарияланады. 2018 жыл қорытындысында, еліміз 71-орынды қанағат тұтты. Ал Дүниежүзілік экономикалық форумның Жаһандық бәсекеге қабілеттілік рейтингінің «Инфрақұрылым» көрсеткіші бойынша Үкімет 49-орыннан төмен емес межені мақсат етіп отыр. 2019 жыл қорытындысында 67-тұғырдан көрінген.
Әрине, бағдарлама бойынша жұмыс әзір басталмағандықтан, мұның бәрі арманға ұқсайды. Армандаған жақсы, бірақ бұған дейінгі «Нұрлы жол» аясында нендей іс бітті?
Б.Атамқұловтың айтуынша, 2015-2019 жылдарға арналған «Нұрлы жол» мембағдарламасы бойынша көлік саласын дамытуға шамамен 5,8 триллион теңге жұмсалыпты. Нәтижесінде, 400 мыңнан астам жұмыс орны құрылған. ЖІӨ-дегі көлік үлесі 8,3%-ға дейін өсті. Жүк тасымалы транзитінің көлемі бір жарым есеге: 1,3 миллионнан 1,8 млн тоннаға дейін ұлғайған. Транзиттен түсетін кірістер – 4,3 есе, яғни 180 млрд теңгеден 782,4 млрд теңгеге дейін артты.
3 мың шақырым республикалық маңыздағы автожол салынып, реконструкцияланды. 15 мың шақырым облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдары жөнделді. 1,4 мың шақырым жаңа теміржол пайдалануға берілді. Орал, Петропавл, Алматы, Семей, Қостанай, Балқаш әуежайларында 6 ұшу-қону жолағы жаңартылды. Қытаймен шекарада терминалдардың өткізу қабілеті жылына 40 млн тоннаға дейін ұлғайтылды. Ақтау портын кеңейту және Құрық айлағын салу есебінен Каспийдегі порт инфрақұрылымының қуаттылығы жылына 17,5 миллионнан 27 миллион тоннаға дейін артты.
– Н.Назарбаев Nur Otan фракциясы отырысында атап өткендей, «Нұрлы жол» бағдарламасының жаңа бесжылдығы – көлік инфрақұрылымы мен транзиттік әлеуетті одан әрі дамытуға бағытталған негізгі мемлекеттік бағдарламалардың бірі, – деген Үкімет басшысы Асқар Мамин Елбасының өңірлік көліктік-логистикалық хаб құру және елдің жүк өткізу қуаттылығын дамыту жөніндегі міндеттері қазір белсенді жүзеге асырылу сатысына шыққанын мәлімдеді.