Қазір дәмхана немесе дүкенге бара қалсаңыз, банк карточкасына аударым жасауды өтінеді. Пос-терминалды сұрасаңыз, жұмыс істемейтінін айтады. Бұл – салықтан жалтару. Енді әрбір ақша аударымдары тексеріледі. Мұны Қаржы министрлігі салықтан жалтарған кәсіпкерлерді анықтау үшін іске асырмақ.
«Барлық төлем туралы айтудың қажеті жоқ. Егер сіз теңгеріміңізді толтырсаңыз немесе жақындарыңызға көмектессеңіз, бұл есепке алынбайды. Барлығы жеке қаралады. Бұл барлық электронды транзакцияларға қатысты. Егер сіз коммуналдық шотты төлесеңіз немесе ұялы телефон балансын толтырсаңыз, бұл сомаға салық салынған. Жеке аударымдардың да иесі бар. Бәріне Салық комитеті мониторинг жүргізеді», –деді Қаржы вице-министрі Берік Шолпанқұлов.
Шолпанқұловтың сөзінше, бұл қазақстандықтарға сапасыз мемлекеттік қызмет көрсеткен немесе жарамсыз тауар сатқан жағдайда өз құқықтарын қорғауға көмектеседі.
Тағы айта кетерлігі, егер қазақстандық туған-туыстарына ақша жіберсе, табыс ретінде саналмайды. Сәйкесінше, бұған салық салынбайды. Ал егер жеке тұлғаға басқа жеке тұлғадан үнемі аударым түсіп отырса, мұны салық комитеті бақылауға алады.
«Бұл барлық банкке қатысты. Салықты табыс алатындар төлейтін болады» деді Шолпанқұлов. Демек, бәрі жіті қадағаланады. Енді сіз де талап ете аласыз. Түбіртек сұрауды ұмытпаңыз. Пос-терминал арқылы төлем қабылдауды өтініңіз. Болмаса, кесірі сізге тиіп кетуі мүмкін.
Қаржы министрлігі сондай-ақ төлемнің әрбір түріне атау беруді жоспарлап отыр. «Ең алдымен, төлем мәртебесі енгізіледі. Мысалы, ақша аударымы тауарға немесе қайырымдылыққа аударылғаны қадағаланады. Яғни, саралау жүргізіледі. Барлық төлем белгіленіп отыруы қажет. Егер жақынына аударса, бір түрі деп, тауар сатып алса, басқа түрі ретінде қарастырамыз. Аталған төлемге түбіртек сұрай алмайсыз ғой» деп түсіндірді Шолпанқұлов.
Қаржы министрлігі барлық төлемге бірдей салық салынбайтынын ескертті. Егер адам ұялы телефонына ақша салса немесе жақындарына көмек ретінде ақша аударса, тексеру жүрмейді. Сондай-ақ біраздан бері министрліктің Kaspi банкімен бірлесіп, қолма-қол ақшасыз аударым жасау тәсілін заңдастыру жолын қарастырып жатқаны айтылып жүр. Демек, министрлік екі кеменің басын бірдей ұстамақ. Kaspi Gold-қа күн сайын «рақмет» айтатындардың желігі басылуға жақын сияқты. Үкімет банкпен біріксе, қазіргідей беймарал «ауыс-түйіс» жүрмейді. Осындайда әртүрлі ой келеді. Тегін аударым жасағанын бақытқа бөлеп жүрген халықтың салы суға кетпей ме екен? Кейде үкіметтік ұйымдарға тісі батпаған соң жекеменшіктегілердің жағасынан ұстай ма дейсің. Kaspi-дің жыры да Күлбикеш барған кештей аяқтала ма?
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ