Дегенмен кәсіпорындардан өзге, күнделікті қолданыстағы заттардан шыққан қалдықтарды қоқысқа тастамай, оларды өңдеп, кәдеге асырған табиғат жанашырлары да баршылық. Солардың қатарында Алматыдағы №37 бөбекжай балабақшасының қызметкерлері мен тәрбиеленушілері де бар.
2017 жылдан бері балабақша ұжымы ескі заттарға жаңаша дем беріп, балалардың қызығушылығын оятатын ерекше бұйымдар әзірлеп жүр. Бір қызығы, тәрбиеленушілерге берілетін сүт, айран, шырын құтылары мен қақпақтарын қоқысқа тастамай, оларды көптеп жинауды әдетке айналдырған. Тағы бір ерекшелігі – тәрбиешілер мен балалардың қолынан шыққан бұйымдардың экологиялық маңызынан бөлек, медициналық пайдасы орасан. Себебі қақпақтан жасалған қолөнер туындылары балалардың ұсақ моторикалық бұлшық еттерін дамытуға көмектеседі.
– Шыны керек, балалар қазір дүкен ойыншықтарынан жалыққан. Үйде де, сыртта да дайын сатылымдағы ойыншық өте көп. Сондықтан біз артық қалдықтарды пайдалану арқылы баланың қызығушылығын оятамыз әрі ысырапқа жол бермеуге үйретеміз. Балалар қарапайым заттарды қажет бұйымға айналдыра алатынын көргенде қуанады, бойында сенім пайда болады. Мен Оңтүстік Корея, Германия және Ресей елдеріне барып, қысқамерзімді оқу курстарынан өту кезінде бұйымдар жасауды үйрендім. Енді сол тәжірибемізді балабақшамызда қолданып жүрміз, – дейді №37 бөбекжай балабақшасының меңгерушісі Айнұр Әлімбекова.
Бұйымдардың жасалу технологиясы аса күрделі емес. Бар болғаны қолыңызда ине, жіп және желім болса жеткілікті. Осындай қарапайым әдістерді қолданудың нәтижесінде балабақша түрлі түсті заттармен толығып, келушілердің назарын бірден өзіне аударады. Бөлме ішіне көңілді атмосфера мен ғажайып эстетика сыйлаған бұйымдардың адам денсаулығы үшін пайдасы мол. Күн сайын тәрбиешілер балалар ұйқыдан тұрған соң оларды қақпақтан жасалған кілемше үстінен жүргізіп өткізеді. Осының арқасында майтабан диагнозы бар балалардың табаны қалыпқа келе бастапты. Балабақша тәрбиешілері дидактикалық және оқу қызметінде үлестірмелі материалдарды, сондай-ақ қақпақтан жасалған үстел ойындарын қолдану барысында балалардың ұсақ моторикасы дамып, сөздік қоры байығанын байқаған.
Қазір балабақшада қақпақтан жасалған бұйым саны 500-ге жуықтаған. Небәрі 1 жыл уақыттың ішінде 50 мыңнан аса қақпақ жиналған. Тәрбиешілердің сөзінше, балалар өздері ішкен шырынның қақпағын қоқысқа тастауды ұмытқан. Жұмыс барысында қақпақ жетпей қалған кездері тәрбиеленушілер өз үйінен алып келеді екен. Әдетте қоқысқа кететін қалдықтардан жаңа өнім пайда болғанын көрген ата-аналар енді балаларымен бірге қақпақ жинауға атсалысатын болған көрінеді. Жас та болса белсенділігімен, ерекше ынтасымен көзге түскен балабақша тәрбиеленушісі Әдия Ерік – қажетсіз заттарды кәдеге жаратып жүргендердің бірі. Кішкентай кейіпкеріміздің замандастарына да айтары бар.
– Қақпақтардан қуыршақ және санамақ жасап көрдім. Маған түрлі түсті қақпақтармен зәулім үй құрастырған ұнайды. Отбасымызбен тойға барған күндері қақпақ жинап, балбақшаға алып келемін. Әрі қарай біз сол қақпақтардан өзіміз қалаған ойыншықтарды әзірлейміз. Әкем мен анама, ағама үйде босқа жатқан қақпақтарды жинап беруін сұраймын. Достарыма Жер-Ананы қоқыстан қорғайық деп айтқым келеді, – дейді Әдия.
Қазір балабақша ұжымы қақпақтан жасалған бұйым саны мен түрін арттыруды көздеп отыр. Осы күнге дейін жасалған қолөнер туындылары да көптің назарынан тыс қалмай, ерекше бағаланып үлгерген. 2021-2022 жылдары Алматы қаласында балабақшалар арасында республика көлемінде өткен көрмеде «Үздік экологиялық жоба» деп танылса, 2023 жылы «Тамыз кеңесінде» 90-нан аса маман тәжірибе жинау мақсатында осында келген екен.
– Экологиялық жоба ретінде бастау алған жұмысымыздың арқасында балабақшамызда қалдықтарға «екінші өмір» сыйлау үшін «Қақпақтар қалашығы» кабинеті ашылды. Қазір осы кабинетті қажетсіз заттардан жасалған түрлі жиһазбен, сондай-ақ балалар денсаулығына қажетті кілемшелермен, дидактикалық ойындармен жабдықтап жатырмыз. Білімін шыңдап келген ұстаздарға шеберлік сыныбын ұйымдастырып отырамыз. Аудандық, қалалық, республика көлемінде мектепке дейінгі мекеме педагогтеріне іс-тәжірибе алмасу үшін семинар жиі ұйымдастырылады, – деп сөзін қорытты Айнұр Батырбекқызы.
Эколог мамандардың айтуынша, 2 млн-нан аса тұрғыны бар Алматы бүгінде тұрмыстық қалдық шығаратын қалалардың қатарында көш бастап тұр. Мәселен, осыдан екі жыл бұрын Алматы облысында жиналған қалдық 9 млн тоннаны құраса, оның 440 мың тоннасы Алматы қаласынан тасымалданатыны белгілі болған. Ал балабақша ұжымының білек сыбана атқарып отырған ісі қордаланған мәселенің түйінін тарқатуға тамшыдай болсын үлес қосқаны деп білеміз.
Алтынай БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,
Алматы қаласы