Мемлекет басшысының Қарағанды облысына жұмыс сапары Жезқазғанда жалғасты. Қазақстан Президенті Kazakhmys Smelting ЖШС-нің Жезқазған мыс балқыту зауытының әлемдік сұранысқа ие түрлі өнім түрлерін шығаратын өндіріс цехтарының жұмысымен танысты.
Қасым-Жомарт Тоқаевқа 2018 жылы желтоқсанда зауытта мыс өндірісін жылына 100 мың тоннаға арттыруға мүмкіндік беретін екінші кен қыздыру пеші таныстырылды. Президент зауыт жұмысшыларымен әңгімелесу барысында ел игілігі үшін сіңірген зор еңбектері үшін оларға ризашылық білдіріп, мемлекет тарапынан өңір тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыру шаралары жалғаса беретінін атап өтті.
Сондай-ақ Мемлекет басшысы «Ұлытау – 2019» халықаралық туристік форумына қатысты. Қасым-Жомарт Тоқаев форумда сөйлеген сөзінде қазақ халқы үшін Ұлытаудың тарихи мәні мен киелілігін, сондай-ақ бұл қасиетті мекеннің этнографиялық, зияраттық және экологиялық туризмді дамыту үшін зор әлеуеті бар екенін атап өтті.
– Ұлытау – ұлтымыздың алтын бесігі, тағылымды тарихымыздың куәсі. «Үш жүздің басын қосқан Ұлытауда» бабаларымыз ұлттың келешегін ойлап, бірліктің туын желбіреткен. Қалың қауым осы киелі өлкеде ел билеген хандарды ақ киізге көтеріп, таққа отырғызған. Сондықтан біз Ұлытау жеріне хан ордасы, қазақ жерінің кіндігі деп, ерекше құрметпен қараймыз! Қасиетті мекеннің қадір-қасиетін барша әлемге танымал ғұламалар да мойындаған. Бұған әйгілі Геродоттың жазбалары дәлел. Ұлытау топырағы – алып тұлғалардың рухы тоғысқан жер. Халық бұл жерге Жошы хан, Алаша хан, Домбауыл кесенелерін, Хан ордасы мен Әулиетаудай киелі орындарды көру үшін келеді, – деп атап өтті Мемлекет басшысы.
Осыған байланысты Қасым-Жомарт Тоқаев шетелдік және отандық туристер үшін Қазақстанда тартымды жерлерді қалыптастыру, сондай-ақ этнотуризмді дамыту жөнінде пікірімен бөлісті.
– Отандық туризмді өркендету үшін мынадай бағыттар бойынша жұмыс жүргізу қажет. Ұлытау аймағы міндетті түрде Қазақстанның туристер тарту картасының алдыңғы қатарында болуы тиіс. Бұрын жобаланған «Ұлытау» ұлттық табиғи паркін құру мәселесін жүзеге асыру керек. Биыл мұнда туристер үшін арнайы орталық ашылуы тиіс. Бұл үшін облыс әкімдігі Үкіметпен бірлесіп, қазіргі көлік-логистикалық инфрақұрылымды қажетті тәртіпке келтіруі керек. Өңір туризм әрі демалыс аймағына айналуы үшін жолдардың сапасын жақсарту қажет. Жезқазған – Бейнеу, Арқалық – Шұбаркөл теміржолдарының іске қосылуы – Ұлытау үшін өте маңызды. Теміржолмен қатар автожолдардың жағдайына көңіл бөлінгені өте қажет. Қызылорда – Жезқазған – Қарағанды – Нұр-Сұлтан қалалары арасындағы жолдарды жедел ретке келтіру керек. Сонымен бірге, Арқалық – Ұлытау автожолының ахуалы күн тәртібінен түспеуі тиіс, – деді Президент.
Мемлекет басшысы Қазақстанның туристік әлеуеті мен оны дамытудың міндеттері туралы айта келіп, кәсіби кадрларды даярлаудың маңызына тоқталды.
– Ашығын айту керек, қазіргі отандық туризм индустриясы – кенже қалып келе жатқан сала. Жыл сайын қыруар қаражат салсақ та, бұл сала толыққанды дамымай отыр. Ал Қазақстанның барлық өңірінде туризм аймағы болуға лайықты киелі орындар жеткілікті. Түркістан мен Отырар, Сауран мен Сығанақ, Шерқала мен Оғыланды, Берел мен Марқакөл, Баянауыл мен Қарқаралы, Шарын мен Көлсай барша жұрттың құндылығына айналуы тиіс. Қорқыт ата, Арыстан баб, Қожа Ахмет Ясауи, Бекет ата, Бәйдібек би, Бегім ана, Қабанбай батыр, Райымбек батыр, Мәшһүр Жүсіп, хакім Абай, тағы басқа көптеген дара тұлғаларымыздың есімдерін туризм арқылы кеңінен насихаттау – бүгінгі, яғни біздің заманымыздың талабы. Біз, қазақ халқы, ұлы тарихи тұлғалардың ізбасар ұрпағы екенімізді ешқашан ұмытпауымыз қажет. Ата-бабаларымыздың рухын туризмнің озық үлгілері арқылы дәріптеуіміз керек. Сондықтан еліміздегі туризм саласының қазіргі ахуалын түбегейлі өзгертетін уақыт келді. Бұл жұмыстарды Ұлытаудай қасиетті жерлерден бастауымыз қажет, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы Ұлытаудың киелі нысандары отандық және шетелдік туристерді тартатын орындарға айналатынына сенім білдірді.
Ұлытау туристік мекенге, демалыс аймағына әрі ұлы бабаларға тағзым ету орталығына айналуы тиіс. Бұл өңірге қазақ тарихының символы болатын ескерткіш-ансамбль орнату қажет. Ұлытаудың тарихы мен тағылымын жастар тәрбиесі мен отаншылдық рухты дамытуға пайдалану керек, – деді Мемлекет басшысы.
Форум соңында Қазақстан Президенті Jezkiik халықаралық музыкалық фестивальдің концерттік бағдарламасын тамашалады. Қалпына келтірілген ұлттық киімдер топтамасы мен шабандоздар шоуы ұсынылған этноауылға барды.
Jezkiik II xалықаралық этникалық музыка фестивалі 22-24 тамыз аралығында Қарағанды облысының Ұлытау ауданында өтті. Музыкалық шара «Рухани жаңғыру» бағдарламасы шеңберінде ұйымдастырылды. Қонақтар мен қатысушылар үшін Болатсай мекенінде төрт аумақтан тұратын үлкен этноауыл құрылды.
Бұл аумақтардың басты музыкалық ауылында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қонақ болды. Салтанатты шоу ат құлағында ойнаған Nomad stunts каскадерлер тобының қойылымымен басталды. Одан кейін саxна төрінде «Тоқырауын толқындары» (Қазақстан), Hassak (Қазақстан), Moresca Nova (Италия), Carmen Guerrero Flamenco (Испания), Serbian Abrasevic band (Сербия), Dunaj banda (Венгрия) ансамбльдері өнер көрсетті. Сонымен қатар Айгүл Үлкенбаева, Жанғали Жүзбаев, Айгүл Қосанова, Ұлжан Байбосынова, айтыскерлер Аманжол Әлтаев пен Сара Тоқтамысова, шетелдік фольклорлық ансамбльдер ән шырқады.
– Шараның ұйымдастырылуы керемет. Барлығынан бұрын бұл фестивальдің табиғат аясында, арнайы салынған ауылда өтіп жатқаны қатты ұнады. Италияда біз мұндайды ешқашан көрген емеспіз. Жергілікті ұлттық тағамдардан да дәм татып көрдік. Ол өте ерекше екен, дәмі керемет. Сонымен қатар мен домбырада ойнап көргім келеді, – дейді Италиядан келген музыкант Пьетро Маскиандаро.
Этноаумақта «Ұлы дала жаңғырығы» атты қолөнер шеберлерінің көрмесі ұйымдастырылды. Онда былғары, киіз, ағаштан және басқа да материалдардан жасалған бұйымдар келтірілді.
Тамақтану аумағында қонақтар үшін ұлттық тағамдар әзірлеу бойынша шеберлік-сыныптар ұйымдастырылды. Кез келген ниет білдіруші көшпенділердің ұлттық тағамын әзірлеуді үйреніп, өңірдің үздік аспаздары даярлаған тағамнан дәм татып, дала xалқының ас мәзірлері туралы тереңірек ақпарат алды.
– Біз бүгін қазіргі уақытта әзірлене қоймайтын қазақтың бес тағамын дайындаймыз. Оның негізгісі – бидай көже, бұл барлық отбасына арналған көктемгі тағам. Осы тағаммен қазақтар алты ай қыстың аяқталғанын атап өтіп, барлық ағайынның басын қосқан. Әркім өз үйінен қыстан қалған сүр еттерін алып келген. Бұл сусынның құрамында үш негізгі құрам болған: ет, сүт өнімдері мен дәнді-дақылдар. Оны келесідей әзірлеген: етті әбден кептірген, сүрлеген, тобылғымен отта ыстаған. Осы етті қайнатқан сорпаға құрт, қатық, айран және бидай мен жүгері қосқан. Бүгін біз сондай-ақ қарын көмбе тағамын дайындаймыз. Ол мал бағатын бақташыларға арналған. Мұнда қойдың қарнына ет салып, өзінің сөліне қайнатқан. Қарын бүрме – бүгінгі ерекше тағамдарымыздың бірі. Негізгі тағам дайын болғанша, балаларға арналып ет қайнатылған. Бұл тағамды қарын бүрме деп атаған. Бүгінгі ас мәзіріміздегі соңғы тағам – төңкерме. Бұл – жарыс қазан ырымына арналған тамақ. Оны жуырда ғана босанған әйелге арнап, бидай мен майдан жасаған, – дейді Ұлттық музей жанындағы «Халық казынасы» ғылыми-зерттеу институтының материалдық емес мәдени мұра бөлімінің жетекшісі Әйгерім Мұсағайжинова.
Әріптестерімен бірге олар 200-ден астам ұлттық қазақ тағамын жандандырған екен. Олардың көбісін қазіргі таңда мейманxаналық ас үйлерге бейімдеуге тырысуда.
Jezkiik этноауылында спорттық аумақ та болды. Мұнда асық ату, қол күрес, қазақша күрес, тоғызқұмалақ және басқа да ұлттық спорт түрлері бойынша сайыс өтті. Жеңімпаздар үшін фестивальдің белгісі бар арнайы грамоталар мен медальдар табыс етілді. Айта кетейік, Jezkiik фестивалі Қарағанды облысы аумағында екінші рет өтіп отыр.
Ләззат ҚОЖАХМЕТОВА,
Қарағанды облысы