1999 жыл: бетбұрыстар бастауында

1999 жыл: бетбұрыстар бастауында

23-27 қарашада Президент Н.Назарбаев Қытай Халық Рес­публикасына ресми сапармен бар­ды. Сапар нәтижесінде үшінші мыңжылдық қарсаңындағы екі елдің саяси және экономикалық өзара іс-қимылының басым­дық­тары бекітілді. Мемлекет басшы­лары көпқырлы ынтымақтастықты одан әрі тереңдетуге екіжақты мүд­делілік білдірді және өз елде­рінің үкіметтеріне барлық туын­дайтын проблемаларды уақытылы шешуді тапсырды. Осы сапар ту­ралы Қасым-Жомарт Тоқаев «Бе­ласу» атты кітабында: «1999 жылы екі ел басшысы төтенше маңы­зы бар құжатқа – ХХІ ғасырға ар­налған Стратегиялық серіктестік туралы декларацияға қол қойды. Бұдан 100 жыл бұрын, тіпті 20 жыл бұрын Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде Қытай сияқты алып мем­лекетпен стратегиялық серіктестік қатынасқа кіреді деген ешкімнің ойына да келмеген болар. Бұл, әри­не еліміздің тәуелсіздікке түбе­гейлі ие болуы арқасында ғана мүмкін болғаны белгілі. Дегенмен жеке тұл­ғалық факторды да есептен шығаруға болмас. Себебі Елба­сылардың достығы олардың мем­лекеттерін жақындастырса, бір-біріне араздығы екі мемлекетті алшақтатып жіберетіні рас» деп жазады. 1999 жылғы 15 желтоқсанда БҰҰ және ЕҚЫҰ агенттіктері мен бағдарламаларының жаңа кең­селерінің ашылу рәсімі өтті. Сырт­қы істер министрі Е.Ыдыры­сов тұсаукесерде сөз сөйлеп, гумани­тарлық саладағы, білім, денсаулық сақтау, азаматтық қоғамды дамыту мәселелерін шешуде БҰҰ-ның Қазақстан үшін үлкен маңызын атап өтті. Осы әмбебап халық­аралық форумның арқасында дү­ниежүзі Қазақстан пробле­мала­рымен, оның ішінде Семей яд­ролық сынақ алаңына бай­ланысты жайттармен танысты, оларды ше­шу жолдары қарастырыла бастады. 17-21 желтоқсан күндері Пре­зидент Нұрсұлтан Назарбаевтың АҚШ-қа ресми сапары болды. Н.Назарбаев БҰҰ-ның Бас хат­шысы К.Аннанмен және Дүние­жүзілік еврейлер конгресінің пре­зиденті Э.Бронф­манмен кездесу өткізді. Сапар кезінде ел Президенті Қазақстан-Америка бірлескен комиссиясының (ҚАБК) жұмы­сына қатысты. ҚАБК төрағалары Нұрсұлтан Назарбаев және АҚШ вице-президенті Альберт Гор ал­тыншы жыл сайынғы отырыстың нәтижелерін қарастырды. Комис­сияның отырысынан кейін Н.На­зарбаев және А.Гор қорытынды құжатқа қол қойды.

Білім реформасының бастауы

Осы жылы жоғары оқу орын­дарына қабылдаудың орталық­тандырылған кешенді тестілеу жүйесі енгізілді. Соған сәйкес мем­лекеттік білім гранттарымен қатар, оқудың ақылы түрі (кредит) пайда болды. Бұл талапкерлердің білім сапасын бағалаудың әділ болуына және мемлекеттік білім гранттары мен кредиттерді білімге сәйкес бөлуге жол ашты. Аталған кешенді жүйе 2004 жылы енгізілген Ұлттық бірыңғай тесттің (ҰБТ) алғышарты еді. 1998-1999 жылдары елімізде 182 орта мектеп, 23 интернат қайта қалпына келтірілді. Базасы нашар жекеменшік университеттердің лицензиясы кейін қайтарылып, осы жылы елдегі 52 университет тестілеудің жаңа ережесі бойынша 7 мың студентті оқуға қабылдады. Сондай-ақ Қазақстан осы жылы жоғары білім берудің 3 деңгейлі жүйесіне, яғни бакалавриат, ма­гистратура және докторантура тү­ріне көшті.

Қазақстан мұнайына – 100 жыл

3 қыркүйек күні Президент Н.Назарбаев елімізде мұнай өн­діріле бастағанына 100 жыл то­луына орай Атырау қаласында өт­кен салтанатты шараға қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Нұрсұлтан Әбішұлының Атырауға Қазақстан мұнайының мерейтойын атап өту сапарына арналған бағдар­ла­ма­сының шешуші бағыты – ин­вес­торлармен, яғни елдегі түрлі жо­баларға қатысатын шетелдік мұнай компанияларының басшыларымен кездесу болды. Сонымен қатар ол жаңартылған көпірдегі симво­ли­калық лентаны қиып, Сарай­шықта ұлы дала билеріне арналған ме­мориалды ашты.

Ғасырлар тоғысында

1999 жыл жаңа мыңжылдықтың қарсаңы болатын. Бұл шара әлемде де, елімізде де назардан тыс қалған жоқ. Елордада «Миллениум пати» атауымен кешенді шара жоспары жасалды. Жыл соңы президенттік шырша, мерекелік отшашу және карнавалмен аяқталды.

Нұрлан ҚОСАЙ