Осы жолы 4 жылдықтың басты додасының талабы мен тәртібі, сәні мен салтанаты басқа Олимпиада ойындарынан өзгеше. Ұйымдастырушылардың бұрын-соңды болмаған ең инновациялық Олимпиада жасаймыз деген уәдесін былай қойғанның өзінде коронавирустың кесірінен көптеген шектеулер мен қатаң талаптар қойылатыны түсінікті. «Технологиялық алпауытқа» айналған мемлекеттің өз мүмкіндігін пайдаланып, инновациялық Олимпиада өткізе алатынына ешкімнің күмәні болмаса керек. Әрі олар мұны не нәрседе де аста-төкке жол бермейтін жапондық минимализммен шебер ұштастыра білетініне де шүбә жоқ. Тек соның бәрі қалың жұрттың қатысуынсыз, көрерменнің назары мен қошеметінсіз өтетіні ғана өкінішті.
Қазақстан спортшылары – Токиода
Қазақстаннан аттанған алғашқы делегация Күншығыс еліне 17 шілдеде келді. Оған дейін аптадан аса уақыт Алматыда карантинде болып, күнделікті ПТР-тест тапсырдық. Карантиннің қатаң талаптары Токиоға жеткен соң да толастамады. Әуедегі жеті сағаттық жолды артқа тастап, Жапония астанасына жергілікті уақытпен сағат 09.15-те (Нұр-Сұлтан уақыты 06.15) жеттік. Токиоға табанымыз тие салысымен әуежайда, Sotetsu Grand Freza қонақүйінде бірнеше рет ПТР-тест тапсырып, тағы үш күнге карантинге жабылдық. Әрине, мұның барлығы – өзіміз үшін, қоғам үшін және үлкен додада сынға түсетін спортшыларымыздың қауіпсіздігі үшін жасалып жатқан шара. Сондықтан қатаң талап пен тәртіпке бағынып, тіпті оған ептеп етіміз үйреніп те қалғандай. Токиодан шығысқа қарай 75 шақырым жердегі Нарита қаласында орналасқан «Нарита» халықаралық әуежайының өзі құтты бір алып шаһардай. Мұнда әрбір адам қатаң бақылауда болады екен. Құжаттарымызды тексеріп болғанша төрт сағаттан аса уақыт кетті. Бірақ барлығын бүге-шігесіне дейін түсіндіріп, баратын жеріңе соңына дейін апарып көмектесіп тұрған әуежей қызметкерлері мен волонтерлері жоғары деңгейде қызмет көрсетті. Қазақстаннан барған ақпарат құралдарының өкілдерін Жапонияда бірнеше жылдан бері тұратын Әбдіқадыр деген қандасымыз күтіп алды. Күншығыс елінде дәрігер болып қызмет ететін Әбдіқадыр бауырымыз бізбен бірге төрт сағаттан аса әуежайда болып, тілмаш қызметін атқарды. Әуежайдағы толассыз тексерістен кейін, Sotetsu Grand Fresa Tokyo қонақүйіне біздерді өзі бастап барды.Жапондардың «жолы ауыр ма?»
Қош, сонымен «Токио-2020»-ның басты ерекшеліктеріне тоқталмай тұрып, аз-кем шегініс жасап көрсек. Тарихқа үңілсек, Жапонияның «жолы ауыр ма?» демесеңіз де, «не сыры бар екен?» деген сұрақты еріксіз қоясыз. Себебі осы елде өтетін Олимпиадаға әйтеуір бір кедергі шыға қалатыны бар. Осы жолы Токио-2020 додасы коронавирустың кесірінен кейінге шегерілсе, Күншығыс елінің астанасына бұған дейін белгіленген үш Олимпиада да өз уақытында өтпеген. 1940 жылы Жапония бірден екі Олимпиаданы өткізу құқын иеленіп еді. Сол жылы Токиода – жазғы және Саппорода – қысқы Олимпиада өтуі керек-тұғын. Алайда осы аралықта Жапония мен Қытай арасында соғыс жүріп жатқандықтан, Күншығыс елі соғыс қимылдарын жүргізуге күш керегін алға тартып, Олимпиаданы өткізуден бас тартты. Сосын 1964 жылы жазғы Олимпиаданы өткізу құқығын Токио тағы жеңіп алды. Бірақ дүбірлі дода бұл жолы да белгіленген уақытында өтпеді. Басты себеп – ауа райы. Шілде-тамыз айларында Жапонияда аптап ыстық болады. Бұл спортшыларға қолайсыздық тудыруы мүмкін деген ұйғарыммен күзге ысырылды. Ал қыркүйек айында мұнда тайфунның маусымы басталады. Сол себепті ұйымдастырушылар Олимпиада ойындарын 10-24 қазан аралығында өткізуді жөн көрді. Жапония қысқы Олимпиаданы 1972 жылы араға 32 жыл салып, Саппоро қаласында өткізді.Бағдарламадағы жаңа спортта да бақ сынаймыз
Қазақстан тұңғыш рет Олимпиада бағдарламасына жаңадан енген спорт түрлері, атап айтқанда спорттық құзға өрмелеу және каратэ бойынша қатысады. Жай қатысып қана қоймай, Дархан Асаділов, Нұрқанат Әжіқанов, Данияр Юлдашев, әйелдерден Мөлдір Жаңбырбай мен Софья Берульцева секілді әлемде көшбасшы қатарында жүрген каратэшілерге сенім артып отыр. Құзға өрмелеуден Ришат Хайбуллин де осал емес. Бағы мен бабы қатар шапса, алар асуы жоғары болары сөзсіз. Токиода жеңіл атлет Ольга Рыпакова олимпиадалық құрамның көшбасшысы болатыны сөзсіз. Бұл дода – Ольганың спорт мансабындағы төртінші Олимпиада. Бүгінде Ольганың қоржынында Олимпиада медальдарының толық жиынтығы бар. Су добынан ерлер құрамасы командалық ойын түрлерінен жарысқа қатысатын қазақстандық жалғыз құрама болып отыр. Олар ойынға сегіз жылдан кейінгі үзілістен соң оралды. Қамшыбек Қоңқабаев бастаған бокстан ерлер командасы толық құраммен, сегіз салмақ бойынша қатысады. Бұлардың қатарына қыздар арасында жалғыз жолдамаға ие болған Надежда Рябецті қосыңыз. Сонымен, ел қоржынындағы тоғыз жолдама боксшылардың еншісінде. Гимнаст Милад Карими жалғыз өзі жеті жолдама алып, іріктеу кезеңін сәтті аяқтады. Кезінде жерлесіміз Ернар Ерімбетов жалғыз дүбірлі додаға қатысып, тәуір нәтижеге қол жеткізгенін көрдік. Миладқа Ернар ағасынан асып түсіп, Олимпиаданың биік мінберінен көрінсе деген тілек білдіреміз. Сондай-ақ жүзуден біз үш жолдаманы иелендік. Оның екеуі Олимпиада чемпионы Дмитрий Баландинге тиесілі. Отандасымыз Руслан Құрбанов Халықаралық семсерлесу федерациясының жеке рейтингі бойынша құрлықтық квотаны жеңіп алған алты спортшының қатарына енді. 2004 жылы өткен Афина Олимпиадасынан кейін араға 17 жыл салып, Қазақстанның үш велошабандозы топтық жарыста бақ сынайды. Мұндай нәтижеге қол жеткізуге команда көшбасшысы Алексей Луценконың қосқан үлесі зор екенін айта кеткен жөн. Ол Қазақстанға жалпы алғанда Азия құрлығының бірде-бір мемлекеті еншілемеген ұпайды әкелді. Сондай-ақ тректегі велоспорт (спринт, омниум және кейрин) бойынша жерлестеріміз үш лицензия жеңіп алды. Айта кетерлігі, спорттың бұл түрі бойынша жолдама Қазақстан үшін тарихи болып есептеледі. Себебі осы уақытқа дейін қазақстандық спортшылар аталған велоспорт түрі бойынша Олимпиада ойындарына қатыспаған. Садақ атудан 20 жылдан кейін алғаш рет Қазақстаннан үш садақшысы Олимпиадада командалық жарыста бақ сынайды. Бүгінде 11 жолдама балуандарға тиесілі болса, жеңіл атлеттер де осы шамада лицензия жеңіп алды. Теннисшілер жеті, ал байдарка мен каноэде есуден алты жолдама қоржында. Рейтингтік жарыстар нәтижесі бойынша дзюдошылар алты жолдаманы иеленді. Токио төрінде белдесетін татами шеберлерінің арасында тәжірибелі, Рио Олимпиадасының күміс жүлдегері Елдос Сметов те бар. Үстел теннисінен Қазақстан құрамасының еншісінде қос жолдама, сондай-ақ таэквондо мен слаломды есу бойынша спортшылар екі лицензия алды. Алғашқы рейспен Токиоға каратэшілер, садақ атушылар, үстел теннисі мен семсерлесу командасы, ауыр атлеттер мен боксшылар, жүзу спортының, су добы спортының өкілдері, жеңіл атлеттер, велошабандоздар, стенд ату мен нысана көздеуден құрама командалар, сондай-ақ дзюдошылар келді. Қалған 43 спортшы 28 шілдеге жоспарланған екінші рейспен Жапонияға жолға шығады. Олардың қатарында балуандар, көркем гимнастика, әртістік жүзу, бессайыс және жеңіл атлеттердің бір бөлігі бар. Олимпиадаға келген спортшыларымыздың бабы нашар дей алмаймыз. Енді Алаш баласының бабына бағы қатар шапса, жоғары нәтижеге қол жеткіземіз деген сенім мол. Ал біз өз кезегінде елге ақжолтай cүйінші хабарды таратуға асықпыз.Ерке ЕРҚОҢЫР, арнайы Aiqyn газеті үшін