Президенттің тапсырмасына сәйкес, мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік секторға автокөлік сатып алуға үш жылға тыйым салынғанына қарамастан, Солтүстік Қазақстан облысының шенеуніктері биыл темір тұлпарларын жаңартып жатыр.
Қаржы министрлігі былтыр Президент тапсырмасынан соң мамыр айының соңында пандемияға байланысты 2023 жылға дейін ел бюджетін оңтайландыру және қаржыны тиімді жұмсау мақсатында шенеуніктерге жеңіл, арнайы және жедел-іздестіру көліктерін, кеңсе жиһазын сатып алуға мораторий жариялады. Сондай-ақ бюджет қаржысын тиімсіз жұмсау тәуекелін анықтау мақсатында төтенше жағдай кезеңінде жүргізілген мемлекеттік сатып алуларға мониторинг жүргізетін болды. Соның нәтижесінде былтыр республикалық бюджетті нақтылау кезінде үнемделген 532,8 млрд теңге COVID-19 індетімен күреске, пандемияның кері әсерін жоюға, азаматтар мен бизнес өкілдерін қолдауға жұмсалған болатын.КӨЛІКТЕРДІҢ ЕСКІРГЕНІН АЛҒА ТАРТАДЫ
Қатерлі індеттің беті әлі де қайтқан жоқ, керісінше үшінші, төртінші толқыны тарап, үдеп бара жатыр. Бірақ соған қарамастан солтүстікқазақстандық шенеуніктер қаржы үнемдеуден мезі болғанға ұқсайды. Олай дейтініміз, мемлекеттік сатып алулар сайтында бір мезгілде бірнеше мемлекеттік орган жаңа автокөлік сатып алатыны туралы хабарландырулар пайда болды. Айта кету керек, темір тұлпарлар арзанқол деуге келмейді, әрқайсысының құны – 9-10 миллион теңге шамасында. Мәселен, Ақжар аудандық әкімдігіне арналған көлікке бюджеттен 10 миллион 490 теңге бөлініпті. Салыстырмалы түрде айтсақ, бұл – Петропавлдағы ортанқолдау бір бөлмелі пәтердің құны. Неге қымбат дегенге келсек, көлік жайлылығы жағынан барлық талапқа сәйкес келуі тиіс екен әрі шетелдік маркалы болуы керек. Ал облыс орталығынан шалғайда орналасқан ауданның ойдым-ойдым жолдары мұндай көлікке арналмағанын ешкім ескермегенге ұқсайды. Аудан әкімі Қанат Қалиевке хабарласқанымызда, ол әкімдіктің барлық көліктері әбден тозғанын, жаңа машина қажет екенін тілге тиек етті. Көлік сатып алуға қатысты барлық мәліметті мемлекеттік сатып алулар сайтынан қарауға болатынын да еске салды.Аудандық әкімдік аппаратының басшысы Талғат Мұқажанұлының бізге берген жазбаша жауабына сүйенсек, қолданыстағы қызметтік автокөліктердің тозуына байланысты оларды жаңарту қажеттігі туындаған. «Аудан әкімі аппараты балансында барлығы 4 қызметтік көлік бар: 1. 2006 жылы шығарылған Тоуота Land Cruser, бастапқы бағасы – 6 213 мың тенге, тозу деңгейі – 100 пайыз; 2. 2014 жылы шығарылған KIA Sorento бастапқы бағасы – 6 052 мың теңге, тозуы – 88,75 пайыз; 3. 2007 жылы шығарылған Toyota camry, бастапқы бағасы – 4080 мың теңге, тозуы – 100 пайыз; 4. 2015 жылы шығарылған KIA RIO, бастапқы бағасы – 3967 мың теңге, тозу деңгейі – 64,7 пайыз», – делінген жауапта. Аппарат басшысының мәліметінше, автокөлік 2012 жылы ғана бір-ақ рет жаңартылған. Сол кезде сатып алынған KIA MOHAVE кейін 2013 жылдың желтоқсанында аудандық ауыл шаруашылығы бөліміне беріліпті. Ал биыл наурыздың басында аудан әкімі аппараты бюджеттік комиссияға қызметтік көлік сатып алу туралы бюджеттік тапсырыс берген екен. Аудандық мәслихат сессиясында бұл мақсатқа 9 990 000 теңге бөлінген. Кейін көліктің қымбаттауына байланысты аппараттың үнемделген қаржысынан 500 000 теңге қосылыпты. «Бұған дейін конкурс екі рет жарияланғанымен, қатысушылардың аздығына байланысты өткізілмей қалды. Сондықтан қазір үшінші рет конкурс жарияланып отыр», – деді аппарат басшысы. Конкурсқа тапсырыс қабылдау 26 шілдеде аяқталады. Техникалық сипаттамасы – базалық: Қазақстанда жинақталған болуы керек, қозғалтқыш көлемі – 1999 см3-ден көп емес.
«БАЙТАЛ ТҮГІЛ БАС ҚАЙҒЫ»
Солтүстік Қазақстан облыстық Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасындағылар да биыл жаңа көлікке құштар болып отыр. Бұл көлік Ақжар аудандық әкімдігінікінен сәл арзанырақ – 10 миллион теңге. Басқарма басшысы Бейбіт Исманов автокөлік бағалары 2-3 жылдан бері осындай болып тұрғанын әрі жаңа көлік ормандарды күзету, өрттен қорғау деген сияқты мақсаттар үшін дәл қазір қажет болып тұрғанын алға тартты. Бұл басқармада да көліктер ескірген екен. Әрі мемлекеттік сатып алуларды бұл басқармадағылар өздері өткізбейтін көрінеді. «Өтінішті Нұр-Сұлтандағы басшыларға жібергеннен кейін, орталықтандырылған түрде көлік сатып алынады. Көлік алмаңдар деген бұйрық болған жоқ», – деді Бейбіт Қайыркешұлы. Бюджет қаржысының тиімді жұмсалуын бақылайтын облыстық ревизиялық комиссия да 9 миллион 990 мың теңгеге жайлы көлік сатып алмақшы. «Осы мәлімет рас па? Бұл көлік қаншалықты қажет?» деген сұрағымызға жауапты департамент басшысы Аман Төрегелдин: «Ол коммуналдық мүлікке жатады. Біз республикалық мүлікке жауаптымыз», – деп қысқа қайырды. Облыстық әкімдіктің Шаруашылық басқармасы мемлекеттік сатып алу ресімдерін аяқтап, 10 миллион 71 мың теңге тұратын «Хюндай» көлігін жеткізіп беруге шілде айында келісімшарт жасасыпты. Жуырда ғана, атап айтқанда, сәуір айында облыстық әкімдік дәл осы фирмамен үш автокөлік жеткізіп беру туралы келісім жасасқан екен. Бірақ мемлекеттік сатып алулар сайтындағы құжаттарға қарағанда олар әлі жеткізілмегенге ұқсайды. Облыстық Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы да 9 миллион 990 мың теңгеге «Сарыарқа АвтоПром» компаниясынан темір тұлпар сатып алып, оны жеткізіп беруге келісімшарт жасасқан. 2020 жылдың қорытындысы бойынша сыбайлас жемқорлыққа қатысты бас-аяғы 99 қылмыс тіркелсе, соның 27-сі дәл осы мемлекеттік сатып алуларға қатысты болған. Соның салдарынан 36,8 миллион теңге шығын келтірілген. Бұл – Солтүстік Қазақстан облысының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің мәліметі. «Байтал түгіл бас қайғы» болған заманда шенеуніктерге неліктен дәл қазір жаңа көлік қажет болды екен? Президенттің тыйымы мен Қаржы министрлігінің мораторийі Солтүстік Қазақстан облысына тарамайтын болғаны ма? Шын мәнісінде қазір дәрі-дәрмекке, емге зәру болып отырған науқастар қаншама? Үнемделген қаржыны пандемия жағдайында халықтың денсаулығына неге жұмсамасқа?Роза ШӘКЕН, Солтүстік Қазақстан облысы