Соңғы 7 жылда Шығыс Қазақстан өңірі адам танымастай өзгермесе де, аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуы алға жылжып келеді. Кеше Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов осылай деді. Айтуынша, аймақта айналдырған жеті жылдың өзінде ғана 2 трлн теңгеден астам инвестиция салынған.
Аймақ басшысы сөзін алдымен Шығыс Қазақстаннан бөлініп шыққан Абай облысының құрамына енген қалалар мен аудандарды әлеуметтік-экономикалық дамыту үшін жүргізілген жұмыстарды қысқаша баяндаудан бастады. Айталық, соңғы 7 жылда Абай өңіріне 2 трлн теңгеден астам инвестиция салыныпты. Бұл ШҚО бойынша инвестицияның жалпы көлемінің 53 пайызы. Ауқымды жобалар да кезең-кезеңімен іске асып жатыр. Мәселен, қуаты жылына 50 млн тонна мыс кені болатын Ақтоғай тау-кен байыту комбинатының екінші кезеңі қолға алынған. Оның инвестиция көлемі 760 млрд теңгені құраса, жылына 2 млн тонна алтын кенін өндіретін Бақыршық тау-кен байыту кәсіпорнының инвестициясы 134 млрд теңгеге жеткен. Сондай-ақ Семей қаласында өсімдік майын өндіру бойынша қуаты 300 мың тонна май-экстрациялық зауыты да жұмыс істеп тұр. «Абай өңірі бойынша өнеркәсіп өндірісі көлемін 5 есеге, ауыл шаруашылығын 2,4 есеге арттыру мүмкін болды. Шығыс Қазақстан облысының жалпы көлеміндегі Абай облысының өңірлік өнім үлесі 36 пайызды құрап, 1,9 трлн теңгеге жетті. Бұл 2015 жылмен салыстырғанда 2,3 есеге артық. Жан басына шаққандағы жалпы өңірлік өнім 2,9 млн теңге», – деді облыс басшысы. Сонымен бірге ол бюджеттік инвестицияның айтарлықтай өскенін жеткізіп: «2015-2022 жылдары облысқа республикалық бюджеттен 390 млрд теңге даму трансферті алынды. Оның ішінде Абай өңіріне 200 млрд теңге жұмсадық. Сондай-ақ облыстық бюджеттен қосымша 154 млрд теңге бөлдік. Сонда барлығы 354 млрд теңге бюджеттік инвестиция салынды», – деді.
Бұдан кейін Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов «әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі көрсеткіштері тұрақты өсіп келеді» деді. Қысқамерзімді экономикалық индикатор 107 пайызды құраса, өнеркәсіп өнімінің көлемі – 108%, ауыл шаруашылығы өнімі – 103%, инвестиция – 112%, құрылыс жұмыстары – 110%. Осының барлығы мемлекеттік бюджетке түсімді 1,6 есеге арттыруға мүмкіндік берген. Еңбек нарығы да тұрақты дамып, соңғы екі жылда жұмыссыздық деңгейі 4,8%-дан асқан жоқ. Ал орташа айлық жалақы 125%-ға өскен. Сонымен қатар өңірде тұрғын үй құрылысы да барынша дамып келеді. Жеті жылда 1,3 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, жалпы облыстық көрсеткіштің 43 пайызын құрап отыр. «Кезінде Семей облысында 136 мың шаршы метр тұрғын үй тапсырылса, былтыр Семей қаласының өзінде 243 мың шаршы метр үй қолданысқа берілді», – деді спикер.
Аймақ басшысының айтуынша, халықты ауызсумен қамтамасыз ету жұмыстары да айтарлықтай жүргізілді. 2015 жылдан бастап Абай өңірінде 40 млрд теңгеге 156 нысан пайдалануға берілген. Бұл орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділікті 2 есеге арттыруға мүмкіндік берген. Бұдан басқа, Семей қаласының 223 шақырым жол желісі 18 млрд теңгеге жөнделіпті. 2018 жылы Семей қаласы әуежайының ұшу-қону жолағын қайта жаңарту аяқталып, ғимараты күрделі жөндеуден өткен. Ал Семей қаласының әуежайы бүгінгі күні архитектуралық тұрғыдан ең тартымды саналатынын айтқан әкім өңірде әлеуметтік инфрақұрылым әлі де жоспарлы түрде дамып келе жатқанын жеткізді.
Облыс әкімінің сөзінше, 2015 жылдан бастап Абай өңірінде 20 мектеп, 4 балабақша, 3 студенттік жатақхана, 17 мәдениет және спорт нысаны салынған. Денсаулық сақтау саласында да төрт ірі жоба іске асырылыпты. «Оның ішінде әлемдік стандарттарға сай келетін өте қызықты мәдени-спорт кешені бар. Бүгінде бұл ғимаратта көптеген спорт түрінен әлем чемпионаттарын өткізуге болады. Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында 17 млн теңгенің 79 жобасына қол қойылып, 9,5 млрд теңге сомасына 11 жобаны іске асыру тиімді жалғасуда», – деп атап өтті спикер.
Өңір басшысы облыс Еуропалық даму банкімен тұрақты жұмыс істейтінін айтты. Атап айтсақ, ЕДБ портфелінде Шығыс Қазақстан облысы республиканың барлық көлемінің 35%-ын алады. Бүгінде 13 млрд теңгеге сумен жабдықтау және су бұру, Семей мен аудан орталықтарын жарықтандыру іске асырылған.
Шығыс Қазақстан облысының әкімі шекара маңындағы аудандар мен бұрынғы аудан орталықтарын жаңғырту да маңызды бағыт екенін жеткізді. Қазір Қытаймен шекаралас, облыс орталығынан орта есеппен 400 шақырым қашықтықта орналасқан өңірлер үшін халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған кешенді жоспарлар қабылданып жатыр. Аумақтар арасындағы жағдайды теңестіруге 5 жыл ішінде 183 млрд теңге бағытталған. Оның ішінде былтыр – 43 млрд, ал биыл облыстардың бөлінуін ескере отырып, 44 млрд теңгеге іс-шараларды іске асыру жоспарланып отыр. «Бұрынғы аудан орталықтарын дамыту бағдарламасы бойынша 2021-2024 жылдары әлеуметтік-экономикалық жағдайдың сапалы өзгеруіне 43 млрд теңге қарастырылған. Оның ішінде 2021 жылы жобаларды жүзеге асыруға 14 млрд теңге бағытталса, биыл 8 млрд теңге бөлінді. Шекара маңындағы аумақтарды және бұрынғы аудан орталықтарын дамыту жоспарларын іске асыру нәтижесінде 2 жыл ішінде 15 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылып, 9 спорт нысаны, 19 мың шаршы метрге жуық тұрғын үй салынды. Бұдан басқа, 283 шақырым сумен жабдықтау жүйесі тартылса, 156 әлеуметтік нысан, 450 шақырымнан астам жол мен көше жөнделді. Биыл 7 су құбыры, 3 әлеуметтік нысан салынып, 12 нысан мен 177 шақырым жол мен көше жөнделеді», – деді аймақ басшысы.
Сонымен қатар өңірде ішкі туризмді дамытуға да ерекше көңіл бөлінген. Жыл басынан бері салаға 5,4 млрд теңге инвестиция тартылса, оның 1,5 млрд теңгесіне Катонқарағай ауданының Өрел ауылында 250 орындық «Мұзтау «Эко-отелі» туристік кешені салыныпты. Бұдан басқа, 12 млрд теңге сомаға 36 жобаны іске асыру басталған.
Облыстағы оқу орындарына бөлінетін грант саны өскен. Гранттар негізінен медицина, білім, құрылыс, ауыл шаруашылығы және көлік қызметтері салаларындағы мамандарды даярлауға бөлінбек. 2017 жылдан бастап «Білікті маман» бағдарламасы жүзеге асырылып жатқанын айтқан өңір басшысы «Оның негізгі мақсаты – өңірдегі мектептер мен колледж түлектерінің шетелдік жоғары оқу орындарына кетуін төмендету және облыс кәсіпорындарын жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз ету» деп отыр. Сол үшін биыл да аймақтағы оқу орындарына грант бөлу жалғасады.
Спикердің баяндамасынан соң әкімге сауал әдеттегідей қарша борады. БАҚ өкілдері табиғаты көз тартатын аймақта туризмді дамыту ойдағыдай емес екені туралы сауал тастады. Алайда өңір басшысы Алакөл көлінің даму бағыты өзгертілетінін жеткізді. Оның айтуынша, облыстағы Бұқтырма су қоймасындағы жағалауды дамытуға 17 млрд теңге бағытталды. Алдағы үш жылдың ішінде Бұқтырма су қоймасы еліміздегі кез келген үздік курорттық аймақпен бәсекелесе алатын деңгейге жетпек.
Абай облысының орталығы болған Семей қаласына қатысты да сауал көп болды. Соның ішінде Даниал Ахметовтің жұмысына байланысты Семей кәсіпкерлері тарапынан жасалған сынның қаншалықты шындыққа жанасатынын сұраған журналистерге аймақ басшысы айтылғанның ақиқат екенін көру үшін Семейге шақырды. Сол кезде ғана Семейдің әлеуметтік базасының қалай кеңейіп, қала қаншалықты көркейгеніне толық баға беруге мүмкіндік мол.
