Еліміз басты назарды бұқаралық спортты дамытуға салғалы біраз уақыт болды. Балалар жылы аясында да кей жоспар іске асып жатыр. Оған қоса, елордада ауыл спорты нұсқаушыларының республикалық конференциясы өтті. Жиында біраз мәселе көтеріліп, түйінін тарқату үшін міндет жүктелді. Дегенмен бетін сипап өтіп, түбіне үңілмей жатқан бірқатар жұмыс бар.
Бәріне ортақ бір спортзал
Конференцияға қатысқан Мәдениет және спорт министрі ерекше дерек ұсынды. Оның айтуынша, 1991-2022 жылдар аралығында өткен Олимпиада ойыны мен әлем чемпионатында жүлде алғанның 52 пайызы – ауылда туған. Ал 28 пайызы қалалық болса, 9 пайызы – легионер. Яғни, өңір спортын дамытуға ден қойсақ, болашақ чемпионды тәрбиелейміз деген сөз. Қазір балалар мен жасөспірімдер спорт мектептерінде 257 мың бала білім алады. 15 мыңнан астамы денешынықтыру спорт клубына барса, 40 мыңнан аса оқушы жасөспірімдер клубында түрлі спорт түрімен айналысады. Одан бөлек, өңірлердегі он үш спорт мектебі мен интернатына түсуге ынталылардың көбі ауылдан келеді.
Бірақ мына парадоксқа назар аударыңыз. Dalanews.kz порталының мәліметінше, еліміздегі 1 980 мектепте спортзал жоқ. Ал ауылдағы спорт «ордасы» деп отырғанымыз не мектеп спортзалы, не клуб ғимараты. Оған қоса, спортзалда денешынықтыру пәні өтетінін ескерсек, жеке секция ұйымдастыру үшін біраз әуреге түсесіз. Демалыс күндері бар жас шамасындағы талапкерді топтау да ыңғайсыз. Сонымен, өңірдегі жаттықтырушының көзі мектеп басшысына бір, кәсіпкерге қарап тағы жаутаңдайды.
Жаттықтырушы дегеннен шығады, жалпы ауылды жерлерде төрт мыңнан астам маман жұмыс істейді. Оған үш мың спорт нұсқаушысын қосыңыз. Айта кетерлігі, аталған спорт нұсқаушысының 1 708-і ғана жоғары білімді, 728-інде диплом жоқ. «Арландар» футбол клубының президенті Фазылбек Әбсаттарұлы да ауылды жерде маман тапшы екеніне қынжылады. Оның айтуынша, денешынықтыру пәнінен сабақ беретін мұғалімді жаттықтырушы деуге болмайды. Сол үшін арнайы маман даярлап, білім беруге мән беру керек. Сапалы білім болған жерде нағыз спортшысы тәрбиеленеді. Өңір-өңірді аралап жүрген қоғам белсендісі мәселенің осыған келіп тірелетінін айтады.
«Өңір спортына келгенде инфрақұрылымды дамыту жағы жиі айтылады. Одан бөлек, маман тапшылығы мен құрал-жабдық турасында да әңгіме көп. Меніңше, мәселе тереңде жатыр. Жоғарыдағының бәрін қосқанда мәселе ақшаға келіп тіреледі. Ал қазынадан бөлінген қаражат қайда кетіп жатыр? Мұның бәрі кәсіби спорт пен кәсіпқой спортшыларға бөлініп жатыр. Сондықтан кәсіби спортты Үкімет қаржыландырмау керек. Өйткені жалпы спортқа бөлініп жатқан ақшаның 80-90 пайызы солардың кем-кетігін түзеуге кетеді. Осылайша, әуесқой спорт пен балалар спорты жетімсіреп қалады. Аталған мәселені жолға қойсақ, ауылды жерде тренер, алаң, жаттығуына асыққан бала пайда болады», – дейді «Ауыл футбол» жобасының жетекшісі Серік Мәмбетов.Оның айтуынша, балаларды қызықтырып, бар жағдайды жасап, бұқаралық спортқа тарту керек. Мемлекет алдына баладан чемпион шығарамыз емес, уақытын тиімді пайдалануға көмектесеміз деген жоспар түзуі тиіс. Оған қоса, ауылдағы ескі спортзалды жөндеп, спорт кешенін салып, киім-кешек пен құрал-жабдықпен қамтыса игі. Білікті тренер, кең зал, арнайы форма болса бала да спортқа үйір болады. Ал спорттағы кәсіпкерлікке келсек, облыс, аудан әкімшілігі мұндай азаматтарға өзінше қолдау көрсеткені жөн. Өйткені «Ауыл футбол» жобасымен бірнеше жыл бойы айналысып келе жатқан ерікті демеуші тарту мәселесі күрделі екенін атап өтті. Дегенмен ауыл мен ауданда спорт кешенін салып жатқан кәсіпкерлер бар. Солардың бірнешеуін конференция барысында министр марапаттаған-ды. Десе де, кәсіпкерлерге әкімдік тарапынан қолдау ерекше дем берер еді.
Осындайда «Арт спорт» еске түсері белгілі. Бірақ талаптарға көз жүгіртсеңіз, бұл ауылды жерге сай келмейтіндей. Серік Мәмбетов те жобаны қолға алып көрмек болған. Алайда спортзалда жуынатын, киім ауыстыратын бөлме болу керек дейтін талап ауылға сай келмеген. «Ауылдағы едені тесік спортзалда қайдан жуынатын жер болсын» дейді ерікті. Сондықтан ауыл мен қала баласына тең жағдай жасайтын жоба керек-ақ. Оның үстіне, «Арт спорт» төңірегінде ақша туралы түрлі дау шыққаны тағы бар.Спорт жанашырлары өңір спортын, бұқаралық спортты дамыту туралы құр ұраннан шаршаған. Қайсыбірімен тілдессең де, нақты проблемамен жұмыс істесе екен дейді. Балалар жылы қарсаңында балалар спортын жолға қоюдың өзі мұң болып тұр.
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ