ҚР Әділет министрі Қ.С.Мусин, ІІМ Ахметжанов Марат Мұратұлы, Астана қаласы әкімінің орынбасары Есет Берікұлы, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Агенттіктің Сотқа дейінгі тергеу қызметінің басшысы Қанат Тұрсымбайұлы, Сот сараптамалары орталығының директоры Жамбыл Лесбекұлының қатысуымен ғимараттың салтанатты ашылу рәсімі өтті.
«Ғимараттың бірегейлігі-оны салу кезінде озық технологиялар қолданылған және ол әлемдік стандарттарға сәйкес жабдықталған.Сондықтан іс-шараның құқық үстемдігі мен сот төрелігін жүзеге асыру сапасын қамтамасыз етудегі маңыздылығы жоғары. Бұл өзгерістер еліміздің әрбір азаматының өміріне әсер етеді. Жыл сайын тек Астана қаласында 15 мыңға жуық сот сараптамасы жүргізіледі. Институт жанынан есірткі, психотроптық заттар және прекурсорлар мәселелері жөніндегі мамандандырылған бөлім ұйымдастырылды. Бөлім газ хроматографымен жабдықталған масс-спектрометриялық детектор. Бұл синтетикалық есірткі айналымына байланысты зерттеулер жүргізуге мүмкіндік береді. Бұрын бұл өте қиын болды. Сондай-ақ, мұнай өнімдері мен жанар-жағармай материалдарын сот-сараптамалық зерттеу сапасын арттыру үшін тиісті бөлім ұйымдастырылды. Қалыптасқан тәжірибеден айырмашылығы, баллистикалық сараптама жүргізу жаңа деңгейге шығарылады. Енді атуды зерттеу кезінде зерттелетін оқиғаның нақты мән-жайларын анықтау мамандандырылған тир орталығының ғимаратындағы ұйымды ескере отырып жеңілдетіледі.Сол сияқты көлік құралдарын зерттеу үшін жағдайлар жасалған.Орталықта Бокс ашылды, ол техникалық ақаулықтың пайда болу себептері мен уақытын (Жол көлік апатына дейін, сәтінде немесе одан кейін), сондай-ақ олардың ЖКА дамуына әсерін дәлірек анықтауға мүмкіндік беретін құралдармен жабдықталған»,-деді Әділет министрі Қанат Мусин салтанатты шараның ашылу рәсімінде.
Ғимарат жобасы өңірдің климаттық және геологиялық ерекшеліктерін ескере отырып әзірленген және нормативтік техникалық құжаттардың барлық талаптарына, сондай-ақ, санитарлық-эпидемиологиялық, өртке қарсы, күзет және басқа да стандарттарға сәйкес келеді. Кешен негізгі корпустан, қару-жарақ атуға арналған тирден, көлік құралдарын тексеруге арналған бокстардан, мәйітханадан, қоштасу рәсіміне арналған салттық залдан, психиатрия және наркология корпусынан тұрады. Бұдан басқа, жұқпалы ауруы бар мәйіттерге, сондай-ақ ПТР-зерттеулер жүргізуге арналған үй-жайлар көзделген.Ғимаратқа кіре беріс мүмкіндігі шектеулі азаматтар мен кресло-арбаларды пайдаланатын мүмкіндігі шектеулі жандардың кедергісіз кіруін қамтамасыз ету үшін пандуспен жабдықталған. Астана қаласы бойынша Сот сараптамалары институты жылына 15000-ға жуық сараптаманы орындайды. Институттағы қызметкерлер саны - 258 адам. 1957 жылы сәуірде Алматы зертханасы Қазақ КСР Әділет министрлігінің Алматы сот сараптамасы Ғылыми-зерттеу институты болып қайта құрылды, аталған мекеме құрылған уақыты бойынша КСРО-дағы үшінші сот сараптамасы институты еді. Тәуелсіздік алғаннан бері Әділет министрлігінің алдында сот-сараптама саласының инфрақұрылымын жаңғырту және жетілдіру жөніндегі жаһандық міндет тұрды.
Бұрын институттың ғимараттары мен үй-жайлары қаланың әртүрлі аудандарында орналасқан және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға, сондай-ақ алаңдар бойынша стандарттарға сәйкес келмеген. Институт мәйітханасының техникалық жағдайы да нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес келмеді, онда ерекше жұқпасы бар мәйіттерге арналған жеке үй-жайлар қарастырылмаған, аталған мәселе БАҚ беттері мен қоғамдық шағымдарда бірнеше рет көтерілді.
Институт көпфункционалды, мұнда сараптаманың төмендегідей түрлері жүргізіледі:
- сот-медициналық куәландыру, сот-гистологиялық зертхана, химия-токсикологиялық зертхана;-күрделі сараптамалар бөлімі; молекулалық-генетикалық зерттеулер зертханасы; сот-биологиялық зертхана;-сот-сараптамалық зерттеу зертханасы; сот-сараптамалық габитологиялық зерттеу; Сот-сараптамалық трасологиялық зерттеу; Сот-сараптамалық баллистикалық зерттеу.- арнайы зерттеулер зертханасы, сот-экономикалық сараптама; азық-түлік тауарларын зерттеу, Сот-сараптамалық автотауартану зерттеуі, Сот-сараптамалық құрылыс-тауартану зерттеуі;-жарылыстардың мән-жайларын сот-сараптамалық зерттеу, жабдықтары мен аспаптары бар өрт-техникалық және жарылыс-техникалық зерттеулер зертханасының үй-жайы, сот-сараптамалық психологиялық-криминалистикалық зерттеу, Сот-сараптамалық психологиялық-филологиялық зерттеу, Сот-сараптамалық дінтану зерттеуі;- сот-гистологиялық зертхана зақымданудың ескіруін, өміршеңдігін және олардағы ауыр өзгерістердің болуын және т.б. анықтау үшін биологиялық тіндерге зерттеу жүргізеді.Тірі адамдардың сот сараптамасы бөлімшесі азаматтарды жеке өтініші негізінде немесе Құқық қорғау органдарының жолдамасы бойынша дене жарақаттарының бар-жоғын анықтау мақсатында куәландыруды жүзеге асырады, құқық қорғау органдарының немесе соттың қаулысы негізінде адам денсаулығына келтірілген зиянның ауырлығын айқындайды.
Мәселен, мәйітхананың үй-жайларында өлімнің себебін анықтау мақсатында мәйіттерге сот-медициналық зерттеу жүргізіледі. Мәйіттерді ашу үшін секция алдындағы секциялар қарастырылған: қарапайым мәйіттер, жұқтырған мәйіттер және шіріген мәйіттер. Оның ішіне инфекциялық топқа қорғаныс киімдері мен аяқ киімдерін сақтауға арналған үй-жай, жұқтырған мәйіттерді қабылдау бөлмесі, мәйіттерді сақтауға арналған жеке үй-жай, мәйіттерді киіндіруге, өңдеуге және жерлеуге дайындалуға арналған жеке үй-жай кіреді.
Институт ғимаратында химиялық және биологиялық зерттеулер, биологиялық (медициналық) және молекулалық-генетикалық зерттеулер, арнайы зерттеулер зертханалары, сондай-ақ, құрылыс және тауартану сараптамасы, экономикалық сараптама, жол-көлік оқиғалары мен көлік құралдарының мән-жайларының сараптамасы, психологиялық-криминалистикалық сараптама, криминалистикалық зерттеулер, құжаттардың сараптамасы, бейнефонографиялық сараптама бөлімдері, криминалистикалық, жарылыс-техникалық және өрт-техникалық сараптама, күрделі сараптамалар, жалпы сараптама бөлімдері орналастырылады. Сонымен қатар, Институтқа гистологиялық, химиялық-токсикологиялық бөлімшелер, сондай-ақ психиатриялық және наркологиялық сараптама бөлімшесі кіреді.
Бүгінгі таңда сот сараптамасы органдарын дамытудың негізгі мәселелерінің бірі инфрақұрылымды жаңғырту және жетілдіру, сот сарапшыларын арнайы стандарттар мен талаптарға жауап беретін қызметтік үй-жайлармен қамтамасыз ету болып табылады.
Ғимарат жобасы өңірдің климаттық және геологиялық ерекшеліктерін ескере отырып әзірленген және нормативтік техникалық құжаттардың барлық талаптарына, сондай-ақ, санитарлық-эпидемиологиялық, өртке қарсы, күзет және басқа да стандарттарға сәйкес келеді. Кешен негізгі корпустан, қару-жарақ атуға арналған тирден, көлік құралдарын тексеруге арналған бокстардан, мәйітханадан, қоштасу рәсіміне арналған салттық залдан, психиатрия және наркология корпусынан тұрады. Бұдан басқа, жұқпалы ауруы бар мәйіттерге, сондай-ақ ПТР-зерттеулер жүргізуге арналған үй-жайлар көзделген.Ғимаратқа кіре беріс мүмкіндігі шектеулі азаматтар мен кресло-арбаларды пайдаланатын мүмкіндігі шектеулі жандардың кедергісіз кіруін қамтамасыз ету үшін пандуспен жабдықталған. Астана қаласы бойынша Сот сараптамалары институты жылына 15000-ға жуық сараптаманы орындайды. Институттағы қызметкерлер саны - 258 адам. 1957 жылы сәуірде Алматы зертханасы Қазақ КСР Әділет министрлігінің Алматы сот сараптамасы Ғылыми-зерттеу институты болып қайта құрылды, аталған мекеме құрылған уақыты бойынша КСРО-дағы үшінші сот сараптамасы институты еді. Тәуелсіздік алғаннан бері Әділет министрлігінің алдында сот-сараптама саласының инфрақұрылымын жаңғырту және жетілдіру жөніндегі жаһандық міндет тұрды.
Бұрын институттың ғимараттары мен үй-жайлары қаланың әртүрлі аудандарында орналасқан және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға, сондай-ақ алаңдар бойынша стандарттарға сәйкес келмеген. Институт мәйітханасының техникалық жағдайы да нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес келмеді, онда ерекше жұқпасы бар мәйіттерге арналған жеке үй-жайлар қарастырылмаған, аталған мәселе БАҚ беттері мен қоғамдық шағымдарда бірнеше рет көтерілді.
Институт көпфункционалды, мұнда сараптаманың төмендегідей түрлері жүргізіледі:
- сот-медициналық куәландыру, сот-гистологиялық зертхана, химия-токсикологиялық зертхана;
-күрделі сараптамалар бөлімі; молекулалық-генетикалық зерттеулер зертханасы; сот-биологиялық зертхана;
-сот-сараптамалық зерттеу зертханасы; сот-сараптамалық габитологиялық зерттеу; Сот-сараптамалық трасологиялық зерттеу; Сот-сараптамалық баллистикалық зерттеу.
- арнайы зерттеулер зертханасы, сот-экономикалық сараптама; азық-түлік тауарларын зерттеу, Сот-сараптамалық автотауартану зерттеуі, Сот-сараптамалық құрылыс-тауартану зерттеуі;
-жарылыстардың мән-жайларын сот-сараптамалық зерттеу, жабдықтары мен аспаптары бар өрт-техникалық және жарылыс-техникалық зерттеулер зертханасының үй-жайы, сот-сараптамалық психологиялық-криминалистикалық зерттеу, Сот-сараптамалық психологиялық-филологиялық зерттеу, Сот-сараптамалық дінтану зерттеуі;
- сот-гистологиялық зертхана зақымданудың ескіруін, өміршеңдігін және олардағы ауыр өзгерістердің болуын және т.б. анықтау үшін биологиялық тіндерге зерттеу жүргізеді.
Тірі адамдардың сот сараптамасы бөлімшесі азаматтарды жеке өтініші негізінде немесе Құқық қорғау органдарының жолдамасы бойынша дене жарақаттарының бар-жоғын анықтау мақсатында куәландыруды жүзеге асырады, құқық қорғау органдарының немесе соттың қаулысы негізінде адам денсаулығына келтірілген зиянның ауырлығын айқындайды.
Мәселен, мәйітхананың үй-жайларында өлімнің себебін анықтау мақсатында мәйіттерге сот-медициналық зерттеу жүргізіледі. Мәйіттерді ашу үшін секция алдындағы секциялар қарастырылған: қарапайым мәйіттер, жұқтырған мәйіттер және шіріген мәйіттер. Оның ішіне инфекциялық топқа қорғаныс киімдері мен аяқ киімдерін сақтауға арналған үй-жай, жұқтырған мәйіттерді қабылдау бөлмесі, мәйіттерді сақтауға арналған жеке үй-жай, мәйіттерді киіндіруге, өңдеуге және жерлеуге дайындалуға арналған жеке үй-жай кіреді.
Институт ғимаратында химиялық және биологиялық зерттеулер, биологиялық (медициналық) және молекулалық-генетикалық зерттеулер, арнайы зерттеулер зертханалары, сондай-ақ, құрылыс және тауартану сараптамасы, экономикалық сараптама, жол-көлік оқиғалары мен көлік құралдарының мән-жайларының сараптамасы, психологиялық-криминалистикалық сараптама, криминалистикалық зерттеулер, құжаттардың сараптамасы, бейнефонографиялық сараптама бөлімдері, криминалистикалық, жарылыс-техникалық және өрт-техникалық сараптама, күрделі сараптамалар, жалпы сараптама бөлімдері орналастырылады. Сонымен қатар, Институтқа гистологиялық, химиялық-токсикологиялық бөлімшелер, сондай-ақ психиатриялық және наркологиялық сараптама бөлімшесі кіреді.
Бүгінгі таңда сот сараптамасы органдарын дамытудың негізгі мәселелерінің бірі инфрақұрылымды жаңғырту және жетілдіру, сот сарапшыларын арнайы стандарттар мен талаптарға жауап беретін қызметтік үй-жайлармен қамтамасыз ету болып табылады.