«Мықты өңірлер – экономиканың драйвері». Бұл тәмсіл қызыл сөз үшін ғана айтылмауы тиіс. Олай болса, ауыл, аудан, қала ты­ны­сын аша түсетін тың қадамдарды батыл жүзеге асыра беру қа­жет. Осы орайда Мәжіліс депутаты, «AMANAT» фракциясының мү­шесі Ерлан Әбдиевтің пікірін білген едік.
Демократия өңірлерді өркендетуге қызмет етпек – Ерлан Әбдиев
731
оқылды

– Ерлан Тұрсынбайұлы, ауыл әкім­дерін сайлау қандай дәрежеде өтіп жатыр деп ойлайсыз? Осы ша­р­аны қолға алғандағы мақсат орындалып жатыр ма?

– Мемлекет басшысы Қасым-Жо­март Тоқаевтың бастамасы бойын­ша аудандық маңызы бар қа­лалардың, ауылдар мен кент­тер­дің және ауылдық округтердің әкім­дерін тікелей сайлауы өтуде. Жаңадан сайланған ауыл әкімдері Президент ұсынған «Халық үніне құ­лақ асатын мемлекет» тұ­жы­рым­­дамасы аясында халықпен ты­ғыз байланыста жұмыс атқара оты­рып, жергілікті жерлердегі мем­лекеттік басқарудың жаңа мә­дениеттін қалыптастыруда деп есеп­теймін. Уақыт өте келе, Пре­зи­денттің бұл бастамасы өз нә­ти­желерін жақсы жағынан көрсетеді деп сенемін. Менің ойымша, мем­­лекеттік құрылымның бар­лық деңгейлерінде, соның ішінде ауыл әкімдерін сайлауда демок­ра­тиялық қағидатты қолдау және құр­меттеу маңызды. Ауыл тұр­ғын­­дарына өз басшыларын өз бе­тінше анықтауға мүмкіндік бере­тін процесс азаматтардың өмір­ге ашықтығы мен белсенді қа­тысуына ықпал етеді. Әрбір тұр­ғынға өз дауысын білдіруге жә­не ауылымыздың дамуына үлес қо­суға тең мүмкіндік беретін әділ жә­не ашық сайлауды қамтамасыз ету керек.

Ауыл әкімін сайлаудың тиім­ділігін бағалау нақты жағдайларды және әрбір ауылдың контексін талдауды талап етеді. Нәтижелер әр жерде әртүрлі болуы мүмкін. Де­генмен жалпы алғанда, ауыл әкім­дерін сайлау үшін тұрғындар арасында сайлауды енгізу –  де­мократия­лық жолға жасалған батыл қадам. Мұндай шараның мақсаты – аза­маттардың өз қоғам­дастығына әсер ететін ше­ші­мдерді қабыл­дауға қатысуы.

Бұл шараның сәттілігін анық­тау үшін сайлаудың қатысу дең­гейін, ашықтығын және олардың сайлау сапасына әсерін ескеру қажет. 

Біз осы процестің дамуын қа­да­ғалап, ауылымыздың тұрғын­дарына жақсы жағдай жасау үшін анықталған проблемаларға жауап беруіміз керек.

– Жолдауда аймақтарды да­мыту туралы міндеттер қойылған. Пре­зидент ауыл әкімдерінің бюд­жет дербестігі мен электо­рат­тық сипатын арттыра түсіру туралы тап­сырма қойды. Соған қатысты пікіріңізді айтсаңыз.

– Президент жолдауында ауыл әкімдерінің бюджеттік дер­бестігі мен сайлаулылығын арт­тыру міндетін қою демократияны нығайтуға және өңірлерді дамы­ту­ға ұмтылысты көрсетеді. Бюд­жеттік автономия ауыл әкімдері­нің өз аймақтарындағы қаржы мен ресурстарды тиімді басқаруға мүмкіндік береді.  Инф­ра­құры­лымды, білім беруді және ден­сау­лық сақтауды дамытуға өз үлесін қо­сады. Ауыл әкімдерін сайлау өз ке­зегінде тұрғындардың өз бас­шы­ларын таңдауға тікелей қаты­суы­ның маңыздылығын көрсе­теді. 

Жолдауда 2029 жылға қарай ұлт­тық экономиканың көлемін 2 есеге ұлғайту, яғни 450 млрд дол­ларға жеткізу жоспарлануда. Пре­зидент бұл стратегиялық міндетті қа­лайда орындауға тиіс екенімізді жеткізді. Басты мақсат – эко­но­ми­каның тұрақты өсімін 6-7 пайыз­ға жеткізу. Бұл айтылған жо­ба-жоспарлардың  барлығы  мамандар тарапынан нақты зерт­теліп, есептелініп жасалған. Пре­зиденттің Жолдауындағы тапсыр­маларды орындау 2023 жылы және 2024 жылы жаңадан сайла­на­тын аудан және облыстық дең­гейдегі қала әкімдеріне тікелей байланысты болады деп санай­мын. Сондықтан да ауылдағы ағайындар мен қаладағы жерлес­тер өз таңдауларын дұрыс жасауы тиіс. Сонда ғана қаладағы, аудан­да­ғы азаматтарымыздың  жергі­лікті жердегі атқарушы биліктің қа­­былдаған шешімдеріне тікелей ара­­ласып, қатысуларына мүмкін­дік­­тері артатын болады.

Қорытындылай айтқанда, бұл мін­деттердің өңірлерде өзін-өзі бас­қаруды нығайту және бүкіл ел­дің дамуы үшін маңызы зор. Де­генмен бұл мақсаттарды табыс­ты жүзеге асыру үшін жергілікті дең­гейде қолдауды қамтамасыз ету, сондай-ақ азаматтарды оң мүд­делерін өз дәрежесінде алып шы­ғу үшін сайлаудың ашықтығы мен тұтастығын қамтамасыз ету қа­жет. Бір сөзбен айтқанда, де­мок­ратиялық үрдістерді өңірлерді дамытуға пайдалануда Қазақстан үшін мүмкіндіктер зор.

– Әңгімеңізге рақмет!

Жазып алған 

Нұрлан ОРАЗҒАЛИ