«Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Конституциялық заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Конституциялық заң жобасына Парламент депутаттары бастамашы болды. Ол Мемлекет басшысының сот төрелігін атқару сапасын қамтамасыз ету және судьялардың кәсіби деңгейін арттыру жөніндегі тапсырмаларын іске асыру мақсатымен әзірленген.
Сенаттың Конституциялық заңнама, сот жүйесі және құқық қорғау органдары комитетінің төрағасы Нұрлан Бекназаров заң жобасының мақсаты сот жүйесін одан әрі дамыту екенін атап өтті. Ол үшін сот төрелігінің атқарылу сапасын, судьялар корпусының кәсіби біліктілігін, олардың жауапкершілігі мен тәуелсіздігін арттыруға бағытталған құқықтық тетіктерді жетілдіру ұсынылады.
– Заң жобасына енгізілген түзетулерді 3 бағытқа бөлуге болады. Түзетулердің бірінші бағыты Сот жюриінің жұмысын жетілдіруге арналған. Екінші бағыт аясында сот төрелігінің сапасы жөніндегі комиссияның ұйымдастырылуы мен қызметінің тәртібі өзгереді. Үшінші бағыт судьялардың тәуелсіздігін қамтамасыз ету тұрғысынан олардың құқықтары мен әлеуметтік кепілдіктерін нығайтуға қатысты, – деді Сенат депутаты.
Атап айтқанда, судьяларға қатысты өрескел заңбұзушылық фактілері бойынша істі қарау кезінде Сот жюриімен материалдарды тексерудің жаңа тетігі енгізіледі. Бұл судьялар тарапынан заңбұзушылықтарды болдырмауға оң әсерін тигізетін болады. Олардың өздері сот жюриіне іс жіберілгенге дейін барлық материалмен танысу мүмкіндігіне кепілдік алады.
Мәжілістің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің төрайымы Снежанна Имашева қосымша баяндамасында Конституциялық заң жобасы бойынша алдағы жұмыста қаралатын мәселелерге тоқталды. Ол бүгінде депутаттар мен Парламент палата-ларының комитеттерінен жаңа ұсыныстар түскенін атап өтті.
– Негізінен, депутаттардың түзетулері «заңдылықты өрескел бұзу» ұғымын нақтылауға, материалдарды Сот жюриіне жолдау рәсіміне және судьяның сот ісін қарау кезінде заң талаптарын өрескел бұзуына байланысты тәртіптік іс жүргізуді қарау ережесіне қатысты. Сондай-ақ Сот төрелігінің сапасы жөніндегі комиссияның құрамына отставкадағы судьяның мүше болуы, шалғай жерде орналасқан соттардағы бос лауазымдарды Сот төрелігі академиясын бітірген тұлғалармен толтыру және қазір жұмыс істеп жүрген судьяларға арналған әлеуметтік және материалдық кепілдіктер кіреді, – деді комитет басшысы.
Сонымен қатар Мемлекет басшысының дербес кассациялық соттар құру туралы тапсырмасын орындау үшін Жоғарғы Сот тиісті ұсыныстар дайындады.
Снежанна Имашеваның айтуынша, бұл ұсыныстың барлығы екінші оқылымға дейін қаралады.
Сенаттың Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің хатшысы Айнұр Арғынбекова да қосымша баяндама жасады.
Пікірталаста мәжілісмен Нұрсұлтан Байтілесов пен сенатор Мұрат Қадырбек сөз сөйлеп, қаралып жатқан заң жобасын қолдайтындарын айтты. Мәжіліс депутаты заңнамалық өзгерістер судьялар жұмысының сапасын арттыруға және олардың тәуелсіздігін қамтамасыз етуге жағдай жасайтынын атап өтті.
Дауыс беру қорытындысы бойынша Парламент депутаттары «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Конституциялық заңға енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларды бірінші оқылымда мақұлдау туралы шешім қабылдады.
Бұдан бөлек, депутаттар Конституциялық заң жобасын екінші оқылымға дайындау жөніндегі Парламент палаталарының бірлескен комиссиясының құрамын бекітті. Оның құрамына сенаторлар арасынан Айнұр Арғынбекова, Нұрлан Бекназаров, Андрей Лукин, мәжілісмендер Снежанна Имашева (комиссия төрайымы болып сайланды), Абзал Құспан, Үнзила Шапақ кірді.