10 млн жұмыс істейтін қазақстандықтардың 9 млн-да несиеcі бар, ал тізілімдегі борышкерлердің жалпы саны 3,4 млн адамды құрайды. Тұтынушылық несиелердің жалпы көлемі 5 трлн теңгеге өсіп, 2023 жылы 18,2 трлн теңгеге жетті, бұл елдің жылдық бюджетінің 75%-на тең. Сарапшылардың бағалауы бойынша елдегі барлық студенттің 80%-ында несие бар. Партия хатшысы Эльдар Жұмағазиевтің айтуынша, халықты несиелендіру мәселесін жүйелі түрде шешу үшін білім беру мекемелерінің бағдарламасын қайта қараудан бастау керек.
«Өздеріңіз білетіндей, партия «Қарызсыз қоғам» жобасын жүзеге асыру жөнінде тың бастама көтерді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев оны қолдап, оның ауқымын жалпыхалықтық деңгейге шығаруды тапсырды. Бұл жұмысқа Үкімет пен Ұлттық банк қосылды. «Қарызсыз қоғам» жобасы қарызға белшеден батып, үмітін үзгендерге нақты қолдау көрсетеді. Жоба қолда бар қаражатқа өмір сүруге, қажетсіз несиеден бас тартуға үйретеді. Барлық аймақтағы азаматтар бұл жобаға қолдау білдіріп, оны жалғастыруды сұрап отыр», – деді ол.
Партия хатшысы 2024 жылы барлығы 100 мың студент пен 450 мың оқушы қаржылық сауаттылық бойынша білім алатынын атап өтті. Қосымша 200 мың адам оқу курстарынан өтеді. Осылайша, жобамен 750 мың адам қамтылады. Биылғы жылы 80 мыңнан астам адам қаржылық сауаттылық бойынша оқудан өтті.
Сонымен қатар қазір оқушылар «Жаһандық құзыреттілік» пәні арқылы қаржы саласы туралы жаңа білім алуда. Ол үнемі ата-аналар қауымдастығының, сарапшылардың және мектеп оқушыларының сынына ұшырап келеді. Мәселені терең зерттеу үшін осы жылдың 1-5 сәуірі аралығында арнайы сауалнама жүргізілді. Зерттеуге «жаһандық құзыреттілік» пәні бойынша қаржылық сауаттылықтан сабақ беретін педагогтер, сондай-ақ оқушылар мен олардың ата-аналары қатысты. Респонденттердің жалпы саны 500 мыңнан асты.
«Әр бесінші оқушы «Жаһандық құзыреттілік» сабағы қызықтырмайтынын айтты. Оның бірнеше себебі бар: пән кестеде 7-ші немесе 8-ші сабақ ретінде тұр, тақырыптар мүлдем қызықсыз, ал интернеттегі материал керісінше қызықты. Сонымен қатар осы пән бойынша сабақ беретін мұғалімдері жоқ. Сабақты тарих, көркем еңбек, денешынықтыру және қазақ тілі мұғалімдері жүргізеді. Соған қарамастан сауалнамаға қатысқан оқушылардың 60%-ы қаржылық сауаттылықтың маңызын атап өтті. Ата-аналар да олармен келіседі. Респонденттердің 78%-ы балалары қаржылық сауаттылықты зерттеуге ниетті екенін жеткізді», – деді Эльдар Жұмағазиев.
«Қарызсыз қоғам» жобасы былтырғы жылдың 2 мамырында Halyk bank қолдауымен пилоттық режимде басталды. Жобаны іске асыру барысында 150 мыңға жуық адам оқудан өтті. Сарапшылардың дәрістерінен басқа, жобаға қатысушылар enbek.kz порталына тіркелуден бастап сұрақтардың кең ауқымы бойынша және соттан тыс банкроттық сүйемелдегенге дейін ЖК ашу, берешекті өтеу кестесін жасау бойынша кеңес алады. Сондай-ақ оқу процесінде қатысушыларға адвокаттардың көмегіне кепілдік беріледі. Олар әр қарыз алушының несиелік тарихын жеке зерттейді және қарыз жүктемесін жеңілдету бойынша практикалық кеңестер береді.
Айта кету керек, биыл жобаны іске асыруға 12 коммерциялық банк пен 11 мемлекеттік орган қатысады. Тілек білдірушілерге ыңғайлы болу үшін qogamfin.kz. онлайн-платформасы әзірленді. Сайт арқылы оқуға жазылуға, пайдалы материалдар мен бейне сабақтарды жүктеп алуға болады. Оқыту 50 адамға дейінгі топтарда күндізгі форматта өтеді. Сабақтың ұзақтығы – 5 жұмыс күні.