2019-2023-жылдары Қазақстан тұрақты және айтарлықтай халық санының өсуін көрсетті.
Халық санының табиғи өсімі бәсеңдеп барады
1,695
оқылды

2019 жылдың соңында халық саны 18 630 920 адам­ды құрады. 2023 жылдың соңында бұл көрсеткіш 20 033 842 адамға жетті. Бес жыл ішінде өсім 1,4 миллионнан астам адамды құрады. Бұл айтарлықтай өсім күрделі демографиялық процестердің нәтижесі болды. Бұл процестерге ішкі факторлар мен пан­ демия COVID-19 сияқты сыртқы сын-қатерлер әсер етті.

Жыныстық құрам да өзгерістерге ұшырады. 2019 жылы Қазақстанда 9 033 482 ер адам және 9 597 438 әйел тұрды. 2023 жылға қарай ерлер саны 9 783 814 адамға, ал әйелдер саны 10 250 028 адамға жетті. Әйелдер саны артық болды. Бұл үрдіс зерттеліп отырған кезеңнің барлық уақытында сақталды. Жыныстық құрамның теңгерімі еңбек нарығына және демографиялық саясатқа ықпалын тигізеді. Бұл еңбекке қабілетті топтардың арақатынасы мен экономикалық өзгерістерді көрсетеді.

Өңірлік айырмашылықтар демографияда айтарлықтай болып қалды. Халық тығыздығы өңірлер бойынша әртүрлі болды. 2023 жылы Астанада халық тығыздығы бір шаршы шақырымға 1 794,4 адамды құрады. Бұл ел бойынша ең жоғары көрсеткіштердің бірі болды. Түркістан облысында бұл көрсеткіш бір шаршы шақырымға 18,5 адамға жетті. Тығыздығы төмен өңірлер, мысалы, Ұлытау, шаршы шақырымға 1,2 адам деңгейінде қалды. Мұндай айырмашылықтар ресурстарды бөлуге, инфрақұрылымды жоспарлауға және әлеуметтік бағдарламаларға әсер етеді. Әрбір өңір үшін жеке шешімдерді талап етеді. Мысалы, қалалардағы жоғары тығыздық көлік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуды талап етеді. Ал тығыздығы төмен өңірлер экономикалық дамуды ынталандыру және көші-қон ағындарын қолдауды қажет етеді.

Көші-қон процестері де халық санының өзгер­уінде маңызды рөл атқарды. 2023 жылы көші-қон сальдосы 9 293 адамды құрады, бұл аздаған оң балансты көрсетеді. Көші-қон халықтың құрылымы мен динамикасына әсер етеді. Ол еңбек нарығы мен әлеуметтік қорғау жүйесі үшін сын-қатерлер туғызады. Демографиялық саясаттың маңызды бағыты көші-қон ағындарын басқару болуға тиіс.