Жыл санап қара жолдың бойында оқыстан апатқа ұшырайтындардың қатары азаяр емес. Керісінше, еселеп артып бара жатқаны алаңдатады.
Аяқталмаған ісің көп, аялдашы…
556
оқылды

Әсіресе, қыстың көзі қырауда қарлы боран, сондай-ақ көктайғақ мұз кезінде соғылып жатқан көліктерден көз сүрінеді. Мұндай кезде күрежолдардың өзі жабылып, қауіпсіздік шарасын  барлық шұғыл қызмет түрі ескертіп жатса да, елең қылмайтындардың салдарынан мыңдаған көліктің кептелісте қалатыны да қалыпты жағдайға айналған. Қалың қардың құрсауында қалғандар құтқарушылар мен жергілікті атқарушы органдардың көмегіне де жиі жүгініп жатады.

Ақмо­ла облысында да жыл ба­сында ірі жол апаттары болуы үй­реншікті құбылысқа айнал­ған­дай. Полиция мен тө­тен­ше жағ­дай қызметінің ес­кер­тулеріне қа­рамастан жүргізу­ші­лер­дің жауапкершілігі мен мә­­дениеті тө­мендеп бара ма де­ген қауіп ба­сым. Тәртіп сақ­шы­лары мен құт­­­­­қарушылар жол қауіп­сіздігіне ық­пал ететін бұл фак­торлардың ав­токөлік жүр­гізу­шілердің көп­ші­лігінің қа­періне де кірмейтініне қынжы­лыстарын жасырмайды. Полиция әсіресе жол сапасы жақ­сы ақылы жол­дар­да жол апат­тарының негі­зінен жылдамдық ре­жимін сақ­тамаудың салдары­нан болатынын жеткізді. Есте­ріңіз­ге салсақ, 3 қаң­­тарда өңір­­де аса ірі жол апа­ты болды. По­лиция 95 көлік­ соқ­тығысқан Астана–Петропавл тас­жолын­дағы ірі жол апатына бай­­ланысты Қылмыстық ко­дек­стің екі бірдей бабы бойынша қыл­­мыс­тық іс қоз­ғалғанын ха­бар­­ла­ған. 

– Осы жылдың үшінші қаң­та­­­рында Астана–Петропавл тас­жо­лының Жаңаталап ауылының жанында 95 автокөлік соқты­ғысқан аса ірі жол апаты жүр­гізушілердің арақашықтықты және жылдамдық режимін сақ­тамауының салдарынан болды. Атал­ған факт бойынша Қыл­мыс­тық кодекстің 345-бабының 1-тар­мағы «Жол қозғалысы қа­тысу­шыларымен абайсызда жол ере­жесінің бұзылуынан ден­сау­лық­­қа орташа залал келтіру» жә­­не Қылмыстық кодекстің 353-бабының 1-тармағы «Кө­лік­тегі жол ережелерінің бұзылуы» бойынша сотқа дейінгі тергеу амал­дары басталған. Тергеу шең­берінде жол-көлік оқиғасының бар­лық себеп-салдары анық­та­ла­тын болды. Қазір тергеу амалдары жалғасып жатыр, – деді Ақмола облысы Полиция департамен­ті­нің баспасөз қызметінің жетек­шісі Гүлнәр Пинчук. 

Жаппай көліктер соқты­ғыс­қан бұл апатта жиырмаға тарта адам түрлі деңгейдегі жарақат алып зардап шеккен. Апат ор­нын­да жұмыс істеген төтенше жағ­дайлар қызметі мен жергілікті атқарушы органдар зардап шеккендерді эвакуациялап, Ал­тын­ды ауылының орта мек­тебі мен Жаңаталап бастауыш мекте­біне жылытуға жеткізді. 

Сондай-ақ жергілікті ат­қару­шы органдар Қоғам және Ма­кинка орта мек­тептерінде ыстық тамақпен қамтамасыз етті. 

Облыстық Полиция де­пар­­та­менті тек жыл ба­сы­нан бе­рі ғана тәртіп сақ­шы­ларының 4 мыңнан астам көлікті діт­теген жер­ге бірге алып жүр­ге­нін жет­кіз­ді. 

«Екі тәулік бойы жолда үзі­ліс­сіз жұмыс істедік. Әріптестер бір-бірін алмастырып отырды. Бір­ақ әрине аса ауыр. Әсіресе, қар­лы боран кезінде қиын. Ко­лон­наны алып жүрген кезде кө­ліктердің бағытын бақылап, ко­лон­наның аман-сау жетуін қа­да­ғалау қажет болады. Мұндай жыл­дамдық кезінде әр сәт ше­шу­ші болмақ, – дейді полиция пол­ковнигі Асан Байқанов. 

Әрине, құзырлы жергілікті ат­қарушы органдар мен поли­ция­ның және төтенше жағдайлар қыз­метінің апатқа ұшырап жапа шек­кен жандарға жасалған мұн­дай көмегінің маңызы зор болға­ны­мен, жол апаттарының осылай жиі­леуіне кінәлілердің жазасыз қалуы әлі талай «құрбандықтың» болатынын көрсететіні ащы да болса шындық. 

Желілерде  тұр­ғын­дар жол апаттарының басты се­бептерінің бірі ретінде сапасы жақ­сы ақылы автобан жолдардың өзінде қызмет көрсетудің төмен­дігі мен талапқа сай келмейтінін сын садағына алды. Олардың ай­туынша, «Қазавтожол» ұлттық компаниясы жолдардың тазалы­ғын қадағаламаудың салдарынан да ірі жол апаттары жиі болады. Же­лідегі жұртшылық жол апат­та­ры жолдағы жалтыраған көктай­ғақ мұз мен қалың қардың уақы­ты­­­­лы тазаланбауының сал­­­­­­­да­­­ры­­­нан жиі болатынын ай­тып шырылдайды. Олар, әсіресе ақылы жолдардың өзінде оның талапқа сай болмай, қар аршыл­май, көктайғақ мұзға құм да се­біл­мей қалаты­нын айтады. 

«Жолды уақытында тазалау ке­рек. Оның үстіне, жол апаттары ақы­лы жолдарда болып жатыр. Кө­бірек техника мен қыз­мет­кер­лер тартып, жылытулар жасау ке­рек. Автокөліктерін несиеге алған қарапайым адамдар қай­теді? Меніңше, апаттар «Қазав­то­жолдың»  кінәсі­нен болғандық­тан толығымен шы­ғындарды өтеуге тиіс», «Басқа ел­дерде мұн­дай ауа райында жол­дарды жап­пай керісінше тазалап, құм мен ұсақ тас төсейді. Ал бізде жел соқ­са болды ештеңе істемес­тен жол­ды жаба салады. Сонда біз не үшін төлейміз?», «80 пайыз жол тазалау қызметі кінәлі. Жол­ға мүлде ұсақ тас төгілмеген. Қа­ры аршыл­ма­ған тұстар көп бол­ды», – деп жаз­­ды ашынған тұрғын­дар. 

Дегенмен «Қазавтожол» ком­паниясының айтар өз уәжі бар. Біз құзырлы органға ар­найы хат жолдап, ресми жауа­бын алдық. Жолға қызмет көр­сету­ді мойнына алған компания ірі жол апатына өздерін кінәлі са­­намайтындықтарын ашық жет­кізді әрі жол-көлік оқиғаларына жүр­гізушілердің өздері кінәлі еке­нін мәлімдеді. 

– Осы жылдың үшінші қаң­та­­­рында Астана–Щучинск ақы­лы тасжолының 214 шақыры­мын­да ауа райының нашар­лауы­нан көлік түрлерінің барлық түрінің қоз­ға­лысына шектеу енгізілген. Бұл жол­да тек Жаңаталап кентінің маңын­да ауа райы қолайсыз бол­ғанын атап өткен жөн. Шектеу енгізу Ақмола облысы Полиция де­партаментімен келісілді. Күн­діз­гі 12-де ауа райы жақсарып, жол­дағы қар тазартылғаннан кейін шектеулер алынып тас­тал­ған. Көліктер жол полициясының сүйемелдеуімен жүрсе де жыл­дам­дық режимін сақтамай, сал­дарынан 13:15-те 95 автокөлік соқ­тығысқан ірі жол апаты бол­ды. Жол апатынан 10 минут бұрын ғана екі бірдей арнайы техника көк­тайғаққа қарсы материалдары шаш­қан. Мұны Елтай кентінің жа­нын­дағы 143 шақырымындағы ка­­мералар түсірген бейнелер де растайды, – де­ді «Қазавтожол» ұлттық компа­ния­­­­сынан. 

Ұлтық компания жолдар­дың ақылы не ақылы емес­­тігіне қарамастан жыл бойы күту жұмыстары жүргізілетінін алға тартады. Сондай-ақ жол та­залау техникасының да жет­кі­лік­тілігін жеткізді. Алайда ком­па­ния техникаларға отыра­тын меха­низа­тор мамандарының тап­шы­лығын растады.

– Жол тазалайтын арнайы тех­ника жеткілікті. Жетпеген жер­лерге техника жалға алынып то­лықтырылған. Бұдан басқа жыл сайын мамандандырылған тех­ника паркін жаңарту жү­р­гі­зі­лу­­де. 2023 жылдан бастап «Өнер­кәсіпті дамыту қоры» шеңберінде 245 арнайы техника сатып алы­нып толықтай жұмыс істеп жүр. Ақылы жолдарда арнайы техника толық жеткілікті. Алайда арнайы техникаға мінетін механизатор кадрлардың тапшылығын атап өткен жөн. Биылғы қыс мезгіліне көк­тайғаққа қарсы материалдар то­лық дайындалған және уақ­ты­лы себіледі. Қатты желдің болуы­на байланысты көктайғаққа қар­сы материалдар тиісті нәтиже бер­мейтін жағдайлар да болады. Жолдарды жабу қолайсыз ауа райы кезінде адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтау мақ­са­тында жүргізіледі. Автожолдар­дың ашылуы мен жабылуы тура­лы ақпарат Қоғамның ресми ин­тернет-ресурсында, Telegram-ар­нада, Sapar мобильді қосым­ша­сында уақтылы жарияланады, сон­дай-ақ колл-орталық арқылы 1403 нөмірі бойынша беріледі. Бұ­дан басқа жұмыс тиімділігін және облыстық филиал­дар­дың өзара іс-қимылын арт­тыру мақсатында жол қызмет­тері­нің күштері мен құралдарын же­дел басқару және жол жағ­дайы­ның күрделі кезінде өзара іс-қимылды қамтамасыз ету үшін Төтенше жағдайлар министрлігі жанында диспетчерлік қызмет құрылды. Бұл жол пайдала­ну­шы­лары­нан келіп түскен шағымдар мен ұсы­ныстарды Жол пайдалану учас­келерінің жауапты кезекші­лері­мен және облыстық филиал­дар­дың операторларымен бірле­сіп жедел пысықтауға кө­мек­те­седі, –делін­ген «Қазавтожол» ұлттық ком­паниясының ресми жауа­бында.

 

P.S. 

Қалай десек те, қара жолдың бойында жан түршіктіретін апаттардың, әсіресе жаппай көліктер соқтығысқан ірі жол апаттарының алдын алатын амалдың табылмай жатқаны өкінішті. Бұл орайда жол үстіндегі қауіпсіздіктің ең бірінші кезекте әр адамның өз қолында екені де даусыз. Дегенмен құзырлы органдар да, жолаушылар мен жүргізушілер де тұтас қауымға ежелден таныс қарапайым қағидалар мен жауапкершілік жүгін қаперінен шығармаса ажалына асыққандар да азаяр ма еді деген ой келеді... 

Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ, 

Ақмола облысы