Nature ғылыми журналында жарияланған мақаланың негізінде Aikyn.kz сал ауруына шалдыққан жандарды емдейтін жаңа препараттың әсер ету тетігін талдайды.
Сал болған ер адам жұлын жарақатын емдеу үшін қайта құрылған дің жасушаларын енгізгеннен кейін өздігінен тұра алатын болған. Фото cammedical.com.br сайтынан алынды
Сал болған ер адам жұлын жарақатын емдеу үшін қайта құрылған дің жасушаларын енгізгеннен кейін өздігінен тұра алатын болған. Бұл жапон азаматы – сал ауруына шалдыққан адамдарды емдеуге арналған алғаш рет жаңа препарат енгізілген төрт адамның бірі. Осындай ем қабылдаған тағы бір ер адамның емделгеннен кейін қол-аяғы қимылдайтын жағдайға келген. Қалған екі қатысушыда әзірше, елеулі жақсару байқалмаған.
Бұл сынақтарды Токио қаласындағы Кэйо университетінің дің жасушалары бойынша ғалымы Хидеюки Окано және оның әріптестері жүргізген. Олар өз жаңалықтарын бірнеше күн бұрын (2025 жыл 21 наурыз) өткен баспасөз мәслихатында жариялаған. Зерттеу нәтижелері әлі сараптамадан өтпесе де, ғалымдар бұл емдеу әдісінің қауіпсіз екенін айтады.
«Бұл – тамаша әрі үлкен үміт күттіретін нәтиже. Бұл бүкіл сала үшін қуанышты жаңалық», – дейді Аустралиядағы Гриффит университетінің нейробиологы Джеймс Сент-Джон.
Бұған дейін дің жасушаларымен жүргізілген басқа тәжірибелер де қауіпсіз болғанымен, олардан айтарлықтай нәтиже болмаған. Жапондық ғалымдардың зерттеуіндегі екі адамда байқалған жақсару дәл осы емнің нәтижесі ме, әлде табиғи қалпына келу ме – мұны анықтау үшін ірі көлемдегі сынақтар қажет.
2019 жылы әлем бойынша шамамен 1 миллионға жуық адам жұлын жарақатын алған, 20 миллионға жуық адам осы диагнозбен өмір сүріп келеді.
Жапондық зерттеушілер донордан алынған iPS жасушаларынан жасалған 2 миллион жүйке жасушасын әр науқастың жарақат орнына енгізген. Фото nature.com сайтынан алынды. Авторлығы: IKELOS GmbH / Dr. Christopher B. Jackson
Қайта бағдарланған немесе индуцирленген плюрипотентті дің жасушалар (iPS) – бұл ересек жасушаларды эмбрионалды күйге қайта оралтып, одан басқа жасушалар жасайтын технология. Жапондық зерттеуде донордан алынған iPS жасушалары жүйке жасушаларының прекурсорларын жасау үшін пайдаланылған. Әр науқастың жарақат орнына 2 миллион жүйке жасушасы енгізілген. Ғалымдар бұл жасушалар уақыт өте келе нейрондар мен глиаль жасушаларына айналады деп үміттенген.
Алғашқы ота 2021 жылғы желтоқсанда, ал қалған үшеуі 2022-2023 жылдары жасалған. Зерттеуге қатысушылардың барлығы – ер адамдар, екеуінің жасы 60-тан асқан. Операциялар жарақат алғаннан кейін 2-4 апта ішінде жасалған. Операциядан кейін ағза жасушаларды қабылдауы үшін алты ай бойы иммундық жүйені басатын дәрілер берілген. Бір жыл бойы жүргізілген бақылау кезінде айтарлықтай жанама әсерлер анықталмаған.
Зерттеуге қатысушылардың барлығы бастапқыда Америкалық жұлын жарақаттары қауымдастығының (AIS) A деңгейіндегі жарақатпен тіркелген. Бұл жарақат нүктесінен төменгі бөлікте сенсорлық және моторлық функцияның толық болмауын білдіреді.
Дің жасушаларын қабылдаған төрт пациенттің екеуінің жағдайы өзгермеген, оларда сезіну немесе қозғалу функциясы қалпына келмеген. Ал бір қатысушы С деңгейіне көшкен, ол қол-аяғының кейбір бұлшық еттерін қимылдата алады, бірақ өздігінен тұра алмайды. Бір пациент D деңгейіне жетіп, өздігінен тұра алатын жағдайға жеткен.
«Қазір бұл адам жүруді үйреніп жатыр. Бұл – өте әсерлі қалпына келу. Алдын ала талдау емдеудің тиімді екенін көрсетеді», – дейді профессор Хидеюки Окано.
Жаңа ем қабылдаған бір ер адамның емделгеннен кейін қол-аяғы қимылдайтын жағдайға келген. Фото rolstoelco.com сайтынан алынды
XXI ғасырдағы ғылыми-медициналық прогресс өз мүмкіндіктері мен ауқымымен таңғалдырып келеді. Nature журналының «Қайта бағдарланған дің жасушаларын алғаннан кейін сал болған ер адам қайтадан орнынан тұра алды» деген атаумен шыққан мақаласы нейрорегенеративті медицинаның дамуындағы маңызды кезеңге айналды.
Жапондық зерттеушілердің жаңалығы – жай ғана медициналық жетістік емес, бүкіл әлем бойынша миллиондаған адамның өмір сапасын өзгертуі мүмкін жаңа қадам. Кеше мүмкін емес болып келген сал ауруына шалдыққан адамдарды қайта тұрғызу – бүгінгі медициналық тәжірибенің көмегімен іске асырылуда. Бұл дің жасушаларын қолдану арқылы жүргізілетін терапия сал ауруын емдеуге болатынын дәлелдейтін болашақтың есігін ашады.
Nature журналындағы мақаланың толық нұсқасымен мына сілтеме арқылы танысуға болады: «Қайта бағдарланған дің жасушаларын алғаннан кейін сал болған ер адам қайтадан орнынан тұра алды»
Сараптама, зерттеу мақала, күнделікті өзекті ақпаратты «Айқынның» TELEGRAM арнасынан табасыз.