Маңғыстаулық кәсіпкерлер елде төтенше жағдай жарияланған тұста біраз абдырап, кедергілермен бетпе-бет келді. Ақтауда 20 жылдан астам уақыт жиһаз нарығында жұмыс істейтін кәсіпорынды Ирина Беляева басқарады. 1997 жылы іргесі қаланған мекеме 7 адаммен жұмысын бастап, бүгінде 250 адамды еңбекпен қамтып отырған іргелі ұжымға айналды.
Карантин кезінде оның өзі біраз қиындыққа ұшырады. Дүкендері жабылып, қызметкерлер тұтастай ақысыз еңбек демалысына кеткен. Осы аралықта мемлекеттен бөлінген 42 500 теңге кәсіпорын жұмысшыларына төленіп, көп септігін тигізген. Төтенше жағдай жарияланған айда кіріс 100% тоқтап қалды. Ақылдаса келе бизнестің онлайн сатылым түріне көшті. Сәуір айында жоспардың 25%-ы ғана орындалған.
«Халыққа жылдам қызмет көрсету үшін бейнеқоңыраумен жұмыс істедік. Біздің сала жиһаз өнеркәсібі болғандықтан, көзбен көрмей алу мүмкін емес. Әлгі байланыс түрімен таңдалған тауарды жан-жағынан түсіріп көрсетіп, таңдау жасауына барынша жағдай жасадық. Жиһазды үйіне дейін жеткізіп бердік. Жиһаз жасауға қажетті материалдар құны да күрт 10-20%-ға өсті. Доллардың қымбаттауы бізге екінші рет соққы болды. Өйткені барлық материал, фурнитура шетелден тасымалданады.Тауарлар сатылымы түсіп кетті. Біз дүкенімізді ашуға жақында ғана рұқсат алдық. Онлайн сату әлі де жүргізіліп жатыр. Әлеуметтік желілерде де жұмысымызды күшейттік. Өйткені халықта әлі де қорқыныш бар. Қашықтан сауда жасауды қолай көреді», – дейді Ирина Беляева.
– Сауда жасауда бұрынғы қалпымызға келуге әлі біраз уақыт қажет болады. Мамыр айында жұмыс қарқынын 50%-ға қостық, маусымда 60%-ға жеткізсек, шілдеде 80%, ал қыркүйекте толықтай былтырғы көрсеткішке көтерілу жоспарланып отыр. Кәсіпорынның екінші деңгейлі банктерде де біраз несиесі бар. Мемлекеттің қолдауымен несие үш айға шегерілген. Ешқандай үстемеақы сұрамаған. Мұның өзі бизнеске үлкен қолдау, – дейді кәсіпкер. Банк карантиннен кейінгі қиындық салдарын саралап, жеңілдік жасаған.
Ал Маңғыстауда Зивира Хасанова 20 жыл бойы жетекшілік ететін жұмысшы күнделікті киім мен аяқ киімдер тігетін «Жамал-ай» кәсіпорнына да карантиннің тигізген кедергілері көп. Жолда қозғалыстың тоқтап қалуы қалалармен, елдермен байланыс орнатуға мүмкіндік бермеді. Тәртіп күшейтілген кезде кәсіпорындағы 160-тан астам адам еңбек демалысына жіберілді. Басқарушы құрам ғана онлайн жұмыс істеген. Бетперде тігумен шұғылданған мамандар қауіпсіздік шараларын қатаң сақтап, арнайы көлікпен тасымалданды. Негізгі жұмыс жоспарының үштен бірі тоқтады. Доллар мен еуро құнының шарықтауы шикізат бағасын да өсіріп жіберді. Қандай қиын жағдай болса да, жұмысшылар қысқартылмаған. «Самұрық-Қазына» жариялаған сатып алуларға қатысып, жұмысшылардың жалақысын төлеп отыр.
Аяқ киім өндірісі толық тоқтап қалған. Дүкендер мен сауда орындарының жабылуынан онлайн саудаға көшірілді. Бірақ оның өзі тек Ақтау қаласының ішін ғана қамтыған.
«Біздегі ең күрделі мәселе салық төлемдерін жасау болып отыр. Біз Үкімет тарапынан берілген жеңілдіктерге жеңіл өнеркәсіп ретінде қол жеткізе алмаймыз. Қазір салық көлемі өсіп, оны төлеу міндеті тұр. Кешіккен күндерге өсімпұл жүреді» деп қынжылады кәсіпкер Зибира.
Жазира ҚУАНЫШБЕКҚЫЗЫ,
Маңғыстау облысы
