Парыз бен парасат

Парыз бен парасат

Сайлаушылардың аманаты мен сенімін арқалап, көптің жүгін көтеруші қызмет – депутат. Ол қашанда қоғамдағы өзекті мәселені қозғау арқылы қалың бұқараның қамын ойлайды. Сондықтан да ол сайлаушылары алдында берілген уәдені орындап, ел-жұрт алдындағы парызын өтейтін қызмет. Қызметін абыроймен атқарып жүрген Қызылорда облыстық мәслихатының депутаты, мәслихаттың әлеуметтік және мәдени мәселелер жөніндегі тұрақты комиссиясының төрағасы, профессор Қылышбай Бисеновпен сұхбаттасудың орайы келді.

– Қылышбай Алда­бер­­генұлы, әңгімемізді жа­қында өткен Nur Otan партиясы Саяси кеңесінің кеңейтілген отырысында айтылған мәселелерден бастасақ.

– Саяси кеңес оты­ры­сында партия Төрағасы, Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев партияның жұ­мы­сын жүйелі жаңғыртуды ұсы­нды. Біріншіден, пар­тия­ның белсенді мүшелерін топтастыруға, сапалық құрамын нығайтуға мән берді. Партия мүшелері қоғамда болып жатқан жағдайларға бейжай қара­май, дер кезінде үн қатып, нақты іс-шаралар қолдануын айтты. Сонымен қатар қоғамдық мәселелерді ұдайы көтеріп жүрген, оны шешу жолдарын ұсына білетін, сөзін дәлел­дей алатын белсенді аза­маттарды партияға тарту­дың қажетін жеткізді.

Оған қоса, Елбасы қоғамның партияға деген сенімін арттыру үшін халықпен нақты жұмыс істеп, олардың өмір сүру сапасы мен әл-ауқатын кө­те­руге шақырды. Елі­міз­дің алдында тұр­ған эко­номикалық проб­ле­ма­лар­ға тоқталып, тұрақты өсімді қаматамасыз ету мақсатында бизнес үшін салық ауыртпалығын тө­мендетіп, бюджет сая­сатын қайта қарау тура­лы айтты. Шынымен, осы арқылы елдің эконо­ми­­­калық әлеуетін нығай­ту­ға көмектеседі. Мұны әр­­­қайсысымыз жете түсін­ге­німіз жөн.

– Сіз Nur Otan партиясы Қызылорда облыстық филиалы саяси кеңесінің мүшесі ретінде партияның жаңа бағдарламасы жа­йын­да не айтасыз?

– Жоғарыда айтып өткенімдей, Елбасымыздың партия алдына қойып отырған бағыт-бағдары ел дамуының стратегиялық мақсаттарын жүзеге асы­ру­дан туындап отыр. Сон­дық­тан әрқайсысымыз осы бағдарламаны жүзеге асыруға атсалысуымыз қажет. Ол үшін алдымен, об­лыстық, қалалық, ау­дан­дық мәслихат депутаттарының фракция отырысында жы­лы­на 2 рет атқарылған жұ­мысы жайында есеп бер­ген жөн. Сонда фракция мүше­лерінің қызметі ашық әрі әділетті бағаланады.

Екіншіден, фракция мү­ше­лері жергілікті ат­қа­­рушы билік өкіл­де­рімен бірлесіп, партияның сайлауалды тұғырнамасының әрбір бағытын қалай жүзеге асып жатқанын жан-жақты тал­дап, оң ұсыныстардың оры­ндалуын қадағалау ке­рек. Үшіншіден, партия фрак­циясының жұмысын тиімді ұйымдастыру үшін мемлекеттік бағ­дар­ла­малардың өңірлерде орын­далуын бақылау мақсатында экономика, әлеумет, бюджет, жастар саясаты, инновация және білім беру, денсаулық сақтау бағыттары бойынша фракция мүшелерін бекітуді ұсынамын. Төртіншіден, Жастар – Nur Otan партиясы сая­сатының ажырамас бір бөлігі. Сондықтан да, ке­ле­­шекте маслихаттарға сай­­лау өткізгенде депу­тат­­тық корпустың ¼ құ­ра­­­мын Jas Otan Жастар қа­натының өкілдерінен қалыптастырса, жастарға қолдау көрсету жұмысы жаңа деңгейге көтерілер еді.

– Сіздің сайлауалды бағдарламаңыз қандай? Депутат ретінде атқарған істеріңізге қандай баға бересіз?

– Облыстық мәслихат депутаттығына №17 сайлау округінен сайландым. Ана­ны-мынаны істедім деп мақтана алмаймын. Ба­ғасын халық бере жа­тар. Бастысы, Nur Otan пар­тия­сының «Қазақстан – 2021: Бірлік. Тұрақтылық. Жасам­паздық» атты сай­лау­алды бағдарламасын бас­шылыққа алдым. Қа­зі­ргі уақытта облыс­тық мәслихаттың Әлеу­мет­­тік және мәдени мә­се­лелер жөніндегі тұ­рақ­­ты комиссиясының тө­­рағасымын. «Өңірлерді да­мыту» бағдарламасы шең­берінде округте жол жөн­деу және жарықтандыру жұ­­мысының іске асуы, қа­­ланың инженерлік-ком­­­­муникациялық ин­фра­­құрылымын дамы­туға бағытталған бағ­­­­­­дарламалардың орын­да­­луы да көпшіліктің көз алдында. Мысалы, Абай даңғылы бойындағы №5 оқу ғимараты жанынан жаяу жүргіншілер көпірін салу мәселесі тікелей де­пу­таттық сауалымның нә­­тижесінде өз шешімін тапты.

Елбасының «Ұлт жос­пары – 100 нақты қадам» бағдарламасының жүйелі жүзеге асуын жүргізіп, жаңа жұмыс орындарының ашылуына белсенді қолдау көрсетуде. Одан бөлек, ғылыми жаңалықтарды өндіріске енгізу барысында университет жанында бірнеше ғылыми-зерттеу институты мен орталықтар ашылды. Ондағы зерттеу жұмыстарының нәтижесі еліміз ғылымының дамуы­на тікелей үлес қосуда. Мәселен, университет жа­­­нында қызмет жасап келе жатқан «Агро­био­­ло­гиялық және қолдан­ба­лы зерттеулер» ғылы­ми орталығы мен «Қорқыт­тану және өлке тарихы» ғылыми-зерттеу инсти­ту­ты, «Шоқайтану» орталы­ғының жұмыстарын атауға болады.

2017 жылдан бастап Елбасы тапсырмасы бо­йынша «Баршаға ар­нал­ған тегін кәсіптік-тех­ни­калық білім» жаңа бі­­­лім беру жобасы да ке­зең-кезеңмен жүзеге асып ке­леді. Өңірдегі мек­теп­тердің, әсіресе, шағын комплектілі мектептердің педагог-кадрларға сұраны­сын ескере отырып, қосар­лан­ған мамандықтар бо­­­йынша мектеп мұғалім­дерін даярлау жұмысы да өз нәтижесін берді. Алдағы уақытта бұл бағыттағы жұмыстарды одан ары жалғастырамыз.

– Мәслихат депутат­та­ры­­ның алдында қазір қандай басымдықтар бар?

– Ел дамуына үлес қо­су – баршамыздың мін­­де­тіміз. Мәслихат де­пу­­­таты округiнiң сай­лау­шыларының жағдайына байланысты жергілікті басқару органдарына сауал жолдауға, жиналыс өткізуге, тиiстi әкiмдік отырысының жұмысына қатысуға толық мүмкіндігі бар. Бір сөзбен айтсақ, сайлаушылардың әлеуметтік мәселелерін шешуге атсалысамыз. Оған қоса, аймақтардың эко­номикалық өсіп-өр­кен­деуіне, жаңа жұмыс орындарының ашылуына, облыстағы тұрғын үй құ­ры­лысының дамуына, ха­­лықтың баспаналы бо­луына жәрдемдесіп, елдің әлеуметтік жағдайының жақсаруына айтарлықтай септігін тигізетіні рас.


Сыр өңірі – табиғи қазба байлықтарға бай өлке. Жер қойнауында мұнай және газ қорымен қатар, қорғасын, мырыш, алтын, күміс, темір, ванадий, молибден қорлары бар. Логистикалық қызмет көрсету секторын дамыту да – облыс үшін ең маңызды саланың бірі. Осындай стратегиялық маңызды салаларды дамы­ту өз кезегінде білікті маман­дарды қажет етеді. Осы өңірдің дамуы мен өркендеуіне үлес қосу – тек депутаттық қана емес, азаматтық парызым.

– Сіздің сайлауалды бағ­дарламаңызда көп­балалы және аз қамтыл­ған отбасыларға беріле­тін жәрдемақының әлеу­­­меттік түрлерінің жал­­пы сомасына теңес­тіру, жас отбасыларды, әлеуметтік әлсіз топтарды баспанамен қамтамасыз ету секілді мәселелерді қозғағансыз. Бұл тұрғыда қандай жұмыстар атқа­рылды?

– Ананың өмірдегі ең үлкен бақыты – сәби. Ал көп баланың анасы болу – нағыз ерлік. Өйткені көпбалалы ана болу оңай емес, сон­дық­тан да еліміздегі көпбалалы аналардың хал-жағдайына мән беру, үнемі көмек көр­­сету міндетіміз. «Әр ба­ланың өз несібесі бар» десек те, оның оқуы, жоғары білім алуы, отбасылы бо­луы, баспана әперу – әр­бір ата-ана­ның парызы екені анық. Сайлауалды бағдарламада көпбалалы және аз қам­тыл­ған отбасыларға берілетін жәрдемақыны әлеуметтік төлем түрлерінің жалпы сомасына теңестіруді жұ­мысымның негізгі бағы­ты ретінде алғанмын. Осы бойынша нәтижелі жұ­мыстар да жүргізілуде.

Сонымен бірге, жас от­басылар мен әлеу­мет­тік әлсіз топтарды бас­па­намен қамтамасыз ету мақсатында «Бақытты от­басы» атты бағдарлама жү­зеге асырылып жатыр. Онда неғұрлым қолжетімді және сұранысқа ие жалға бе­рілетін тұрғын үй­лер­­дің саны өсуде. Бұ­дан бө­лек, тұрғын үйдің ке­зе­гін бөлуде алдымен әлеуметтік әлсіз топтарды басты назарға аламыз. Түрлі қайырымдылық қор, демеушілер арқылы да мәселені оңтайлы шешу жолдарын да қарастырып келеміз.

– Сіз облыстық мәс­ли­хаттың I ша­қы­ры­лы­мынан бастап депутат болып келесіз. Осы кезең­дерде бюджеттен қаржы бөлінгенде мынадай мәселеге жұмсалғаны дұ­рыс еді деген «әттеген-айыңыз» бар ма?

– Негізі, бюджеттен қаржы тиісті салаларға өз деңгейінде бөлініп келеді. Дегенмен де, тәжірибе көрсеткендей, денсаулық пен білім беру салаларына қатысты мәселелер белсенді түрде талқыланады. Себе­бі, қандай да болмасын әлеу­меттік топқа жата­ты­нына қарамастан, әрбір аза­мат үшін бұл – өте ма­ңыз­ды. Мысалы, қазір білім саласында мектепке дейінгі 667 ұйым жұмыс істейді. Онда 60 мыңнан астам бала тәрбиеленуде. Оның 72%-і жекеменшік ұйым. Облыста жалпы білім беретін 293 мектеп бар. Онда 153 мыңға жуық бала білім алуда. 2018 жылы 7 113 оқушы мектеп бітірсе, биыл 5 556 оқушы мектеп бітірді. Алдағы жылдан бас­тап мектеп бітірушілер саны артады деп күтілуде.

Жалпы, өңірдің кадрлық әлеуетін көтеру, оның әлеуметтік-экономикалық дамуын білікті кадрлармен қамтамасыз ету үшін осы мәселеге қаржы көбірек бө­лінсе деймін. Бірақ об­лыс­тық мәслихаттың рег­ламенті бойынша бюд­­жеттен қаралатын қар­жы кезең-кезеңмен ат­қа­ры­ла­тын бағдарламаға сәйкес бөлінеді.

– Аймақ тұрғын­да­ры­­мен жиі кездесесіз бе? Мұндай кездесуде тұр­­­­­ғындар көбіне қан­дай мә­се­лені көбірек қозғай­ды?

– Жоғарыда айтып өткендей, бекітілген кесте бойынша міндетті түрде кездесемін. Мәселен, әрбір аптаның бейсенбі күні кездесу кестесі жасалған. Одан бөлек те кез келген сайлаушы үшін уақыт та­уып, ұсыныс-тілектері мен сұрақтары бойынша жүйе­лі жұмыс жүргізуге тырысамын. Жалпы, ауыл тұрғындарымен жиі кез­де­сіп тұрамын.

Көбін мазалайтын бас­ты мәселе – жұмыспен қам­ту. Нарықтық қаты­нас­тарға негізделген жаһан­дық эко­номика әркез жұ­мыс­­сыздықты тудырып оты­­рады. Басқа елдерге қарағанда бізде жұмыспен қамту мәселесі біршама оңтайлы шешіліп келеді. Облыс көлемінде жаңадан жұмыс орындарын ашу жүйелі түрде жүргізілуде. Оған дәлел, шағын және орта кәсіпкерліктің да­муы­на «Индустриялық-ин­новациялық даму», «Биз­­нестің жол картасы – 2020», «Жұмыспен қам­ту­дың жол картасы – 2020» бағдарламалары бойын­ша мемлекет қолдау көр­се­тіп, осының аясында кәсіп­керлікті қолдауға қаржы бөліп отыр. Мұның өзі үлкен көмек. Соның арқасында жаңа жұмыс орындары ашы­лып жатыр. Оған қоса, облыстық мәслихат депу­та­ты ретінде Жалағаш ауда­ны Аққұм ауылында ша­ғын және орта бизнес пен кәсіпкерлікті дамытуға жауаптымын.

– Сұхбатыңызға рақмет!

Әңгімелескен 
Миуа БАЙНАЗАРОВА,
Қызылорда облысы