Кез келген мемлекеттің ұстын-тірегі – еріктілер. Байырғы заманда ата-бабамыз ұлан-байтақ қазақ даласын жаудан қорғауға ерікті түрде аттанған. Бейбіт күнде жоқ-жітікке, қаріп-қасерге асарлатып үй салған, «бөлінгенді бөрі жейді» деп ешкімді де шетқақпай қалдырмай, жұмыла көмек көрсеткен. Бүгінде капитализм мен нарықтық қатынастарға толық көшті деген дамыған елдерде де волонтерлер арқасында көп шаруа атқарылады.
Озық мемлекеттерде волонтерлер үлесі тұрғындардың шамамен 25-27%-ын құрайды. Бізде бұл көрсеткіш – 6 пайыздай ғана.Бүгінгі күннің батырлары
Еріктілер қозғалысының мемлекетте кең өркен жаюы – ұлттың елдігі мен бірлігінің, ізгілігі мен болашаққа сенімінің бір нышаны. Бұл ынтымағын ырысқа ұластырып, ұлы істер жолында ұйысқан халықтың еншісіндегі игілік. Бұл – өзінің ғана емес, сондай-ақ ұрпағының болашағын қасиетті Отанымызбен байланыстыратын әрбір азаматтың ерік-жігері. БҰҰ дерегінше, жер бетінде 1 миллиардқа жуық адам волонтерлікпен шұғылданады екен. Ал бізде белсенді еріктілер саны биылға дейін небәрі 50 мыңның айналасында болыпты. Мемлекет басшысы Волонтер жылы аясында осы көрсеткішті 100 мыңға дейін жеткізу міндетін қойған болатын. Жыл қорытындысында бұл межені бағындырыпты. Адамзат тарихында бұрын-соңды кездеспеген алапат пандемия биыл волонтерлік қозғалысқа үлкен сын болды. #BizBirgemiz туының астында біріккен еріктілеріміз ол сынақтан абыроймен шыға алды. Еліміз ең қорқынышты сценарийлердің жүзеге асуынан аман қалды. Бұл – волонтерлердің үлесі сүбелі. Көшбасшы партияның қолдауымен олар қоғамның осал топтарын қорғауға алды, мұқтаж жандарға азық-түлік, қорғаныш заттарын тегін таратты. Бетперде тікті. Созылмалы дерттері бар жандарға дәрі-дәрмектерді тасымалдады. Карантин талаптарын сақтау үшін полицейлік рейдтерге қатысты. Әйтпесе, Эквадор, Бразилия және бірқатар елде коронавирус пен аштықтан өлген адамдардың мүрделерін полицейлер мен еріктілерге көшелерден жинап алуға тура келгенін халықаралық ақпарат құралдары көрсетіп жатты. Қазақстанда еріктілер блок-бекеттерде тұрды, көшеде бетпердесіз жүргендерге бетперде ұсынды. Ауруханаларда, провизорлық стационарларда ақы-пұлсыз жұмыс істеп, сырқаттарды құтқаруға көмектесті. Біразы елге келген гуманитарлық жүктердің жолай талан-тараж болмауын бақылап, гуманитарлық көмек тиелген көліктерге әуежайлар мен кеден қоймаларынан әрбір аурухана-емханаға дейін ілесе жүрді. Мемлекет басшысы осы істің бәрін «нағыз ерлік!» деп бағалады. Алысқа бармай-ақ посткеңестік кеңістіктегі көптеген ел мемлекеттік құрылымдар мен қоғамдық ұйымдардың үйлесімді ісін жолға қоя алмауынан да қатты зардап шекті. Көрші Ресейде коронавирусқа шалдыққан науқастар саны 2,5 миллионнан асты. 45 мың 280 адам қаза тапты. Украинада COVID-19 сырқаттарының саны 858,7 мыңға, қайтыс болғандар саны 14 мың 470 адамға жетті. 3,9 миллион ғана халқы бар Грузияда аурулар 178,9 мыңнан асты, 1 мың 657 адам өлген. 10,1 миллион тұрғын тұратын Әзербайжанда сырқаттар саны 158,5 мың, дүние салғаны – 1 мың 755 адам. Өзге елдердің де жағдайы күрделі. Ендеше Қазақстанда көптеген жанның ажалдан аман қалуы медицина қызметкерлерінің арқасы болса, күн-түн демей әрекет еткен еріктілердің де еңбегі зор.Волонтер жылының жетістігі
Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың бағалауынша, Волонтер жылы жалынды жастарымыздың бойындағы ең асыл қасиеттерді дәріптеген ерекше жылға айналды. Бұл жанашырлыққа, жауапкершілік пен қамқорлыққа үндеген кезең болды. – Біз мұқтаж жандарға қол ұшын беріп, түрлі қиындықпен бірге күрестік. Осылайша, адамгершілік құндылықтарды жоғары бағалайтын қоғам екенімізді таныттық. Әлемді жайлаған індет қайырым мен мейірімнің қаншалықты маңызды екенін анық көрсетті. Сондықтан Волонтер жылының дәл биыл өтуі уақытылы және орынды болды. Қауіпті дерт ел-жұрттың денсаулығын ғана емес, бекем бірлігін де сынға алды. Біз бір ел, бір халық болып бұл сынға төтеп бердік, – деді Мемлекет басшысы Волонтер жылының жабылу салтанатында. Биыл барлық аймақта ашылған «Еріктілердің фронт-офистерінде» маңызды бастамалар көтерілді. Бұл жұмысқа мыңдаған қазақстандық атсалысты. Волонтерлер Отанға қызмет етудің озық үлгісін көрсетті. Олар өзгенің мәселесін өз ісіндей көретін жүрегі кең, ниеті дұрыс жандардан еліміздің кенде емесін паш етті. Олардың біразы Президент Жарлығымен «Халық алғысы» медалімен марапатталды. Birgemiz жалпыұлттық бастама аясында қолға алынған Qamqor, Saulyq, Sabaqtastyq жобалары аясында жүздеген мың қазақстандыққа көмек көрсетілген. Бұдан бөлек, 3,5 мыңнан астам адвокат, нотариус және заңгерлік факультеттердің студенттері азаматтарға тегін құқықтық қолдау көрсетіпті. Taza Alem волонтерлік қозғалысы өзен-көлдерді, ормандарды тазарту, ағаш отырғызу, тұрмыстық қоқыстарды сұрыптаумен айналысып қана қоймай, осы ізгі іске жергілікті тұрғындарды жұмылдыра білді. Экобелсенділер Birge – taza Qazaqstan атты бүкіл елімізді қамтыған жыл сайынғы экологиялық акцияға тартылды. Тонна-тонна қоқысты жинап, сұрыптап, оны өңдейтін зауыттарға жеткізетін еріктілердің еңбегі арқасында қазақ жерінің тұмса табиғаты көрікті қалпын сақтайды, еліміз таза бола түседі. Сонымен қатар еріктілер бригадалары ұлтымыздың материалдық, рухани және мәдени-тарихи мұрасын сақтауға, Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің тарихи, архивтік құжаттарын қалпына келтіруге септесіп келеді. Бұл – халықтың тарихи жадын, салт-дәстүрін және мәдениетін сақтауға ықпал етеді. Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің мәліметінше, биылғы жылдың басында елімізде 2,5 мың волонтерлік ұйым және 29 мыңдай ерікті болыпты. Олар 900-дей жобаны іске асырған. Қазіргі кезде 45 мың 943 волонтер, 3 мың 249 ұйым тіркелген. Олардың қолға алған жобаларының саны 1 006-ға жетті. Кез келген қазақстандық qazvolunteer.kz сайтында өз өңіріндегі өзіне қолайлы жобаны, мысалы балалар үйіне көмектесу, қар аршу, қоқыс жинау және басқа да іс-шаралардың бірін таңдап, сол жерде волонтер ретінде тіркелді. Және бұл тек жастардың ісі емес, денсаулығы жараса, аға ұрпақ өкілдері де тіркеле алады.Еріктінің еңбегі еленеді
Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша биыл волонтерлікке қатысты заңнама жетілдірілді. Нәтижесінде, 2016 жылғы 30 желтоқсандағы «Волонтерлік қызмет туралы» заңына түзетулер енгізілді. Енді Қазақстанда азаматтың волонтер болып жұмыс істеген уақыты жұмысы өтіліне қосылады. Осыған орай, волонтердің мәртебесін және оның қоғамдық-пайдалы жұмыс өтілін есепке алуды растайтын сәйкестендіру құжаттары енгізілуде. Мысалы, еңбек кітапшасына ұқсас «волонтерлік кітапша» және еріктінің электронды куәлігі пысықталып жатыр. Елімізде жүйелі волонтерлікті дамыту үшін азаматтарды осы қызметке қатысуға ынталандыру жүйесі жолға қойылады. Мысалы, жоғары оқу орындары мен колледждерге түсу кезінде талапкер ерікті болып жұмыс істегені де есепке алынбақ. Сондай-ақ Еңбек кодексіне өзгеріс енгізілуде: азамат волонтерлік қызметті жүзеге асыруы үшін жұмыс берушінің оған ақысыз әлеуметтік демалыс беруі қарастырылмақ. Республикада волонтерліктің өзге де түрлерін дамытуға мән берілетін болады. Мысалы, Батыс елдерінде еріктілердің үлкен бөлігі (27%-ына дейін) фандрайзингпен, ақша жинаумен айналысады. АҚШ пен Еуропада волонтерліктің бұдан өзге ең танымал түрлері қатарына тамақ әзірлеп, үйсіздер мен мұқтаждарға тарату (23%), кембағалдарға, сырқаттарға көмектесу, олар үшін әртүрлі жұмысты істеу және тасымалдау (20%), сондай-ақ білім саласындағы тегін қызмет, мысалы мектепке дярлау, оқыту, тіл үйрету (19%) кіреді. Қазақстанда Еріктілер жылы аяқталды. Енді Еріктілер күні кәсіби мерекесін енгізген абзал. Бұл – дамыған елдердің тәжірибесі. Мысалы, АҚШ-та Отбасылық волонтер күні (Family Volunteer Day) атап өтіледі. Ол дәл Алғыс айту күні қарсаңында, сенбі күні өткізіледі. Өйткені алдағы уақытта да елімізге еріктілердің еңбегі қажет. Мысалы, келесі жылы мемлекетіміздің мерейлі мерейтойына арналған шараларды ұйымдастыруға волонтерлер молынан тартылмақ. – Енді санаулы күннен соң біз Тәуелсіздіктің 30 жылдығына қадам басамыз. Бұл – ел дамуындағы аса маңызды белес, тарихи меже. Келер жылғы мерейтойлық іс-шаралардың мазмұнына ерекше мән береміз. Оның әрқайсысы терең мағыналы және қоғам үшін пайдалы болуы тиіс. Сонымен қатар өскелең ұрпаққа тәлім-тәрбие беруі шарт. Осыған орай, жалпыұлттық деңгейде «Қайырымды істер» марафонын ұйымдастыруды ұсынамын. Бұл – береке-бірлігімізді арттыратын маңызды бастама. Қазіргідей күрделі кезеңде жақсы істер жасауға мән бергеніміз елдігімізді нығайта түсетіні анық, – деді Мемлекет басшысы.Айхан ШӘРІП