«Отбасымызбен дәрігерміз»
1993 жылы Целиноград мемлекеттік медициналық университетін «Жалпы хирургия» мамандығы бойынша бітірдім. Ол кезде жарты жылдық интернатура болатын. 1994 жылы Қызылорда облыстық орталық ауруханасында кәсіби тәжірибе жинадым. Кейін Целиноградтағы №2 қалалық емханада біраз уақыт жұмыс істеп, Ақкөлге келдім. Кіндік қаным тамған, өсіп-өнген жерім – осы Ақкөл. Орталық аудандық аурухананың жалпы хирургия бөліміне жұмысқа тұрдым. Содан бері 28 жыл өтті, осы медициналық мекемеде қызмет етіп келемін. Өзімнен екі жас үлкен әпкем – дәрігер. Бұл мамандыққа ықыласымды оятқан сол кісі. Жалпы хирургия немесе медициналық сарапшы мамандығын оқығым келді. Таңдау алғашқысына түсті, себебі түбінде туған жеріме келіп, қызмет ететінімді іштей сезетінмін. Ал Ақкөлдегі ауруханада салалық хирургия айтарлықтай дами қоймаған, жалпы хирургияның оталары көп жасалатын, күні бүгінге дейін солай. Отбасымда жұбайым да дәрігер-терапевт. Үш балам бар. Тұңғышым да дәрігер мамандығына оқып жатыр, биыл хирургия бойынша резидентураға түсті. «Әке жолын қуамын» деп жүр, қолымнан келгенше қолдау көрсетуге, бар оқып-білгеніммен бөлісуге тырысамын.Бізде білікті дәрігер көп
Оңтүстік Кореяда медицина жақсы дамыған. Бұған дейін біздің хирург-дәрігерлер көбіне-көп Ресей, Беларусь, Украинада оқитын. Егемендік алғаннан кейін негізгі мамандықтар бойынша еліміздің ірі қалаларындағы медициналық мекемелерде кәсіби тәжірибе алмасуға мүмкіндік жасалды. Жалпы дәрігерлер 2-3 жыл сайын біліктілігін арттырып, үнемі білімін жетілдіріп отыруы керек. Нұр-Сұлтан, Алматы қалаларындағы көптеген медициналық мекемеде тағылымдамадан өттім, ондағы әріптестермен тәжірибе алмасып отырамыз. 1998 жылдан бері Ақкөл аудандық ауруханасында «Жалпы хирургия» бөлімінің меңгерушісімін, қарамағымда жұмыс істейтін жастарға білгенімді үйретіп келемін. Ол үшін үнемі ізденісте жүріп, білім жинап, ғылымды игеруің шарт. Еліміздегі ірі медицина орталықтарына барып, жиған-терген азды-көпті білгенімізді жастармен бөлістік. Әрі қарай жетіліп, даму үшін Оңтүстік Кореядағы ірі медициналық ұйымдардың бірінде тағылымдамадан өтуге бел будым. Жан-жақты сұрастырып көрген едім, Сеулге барған қазақ жігіттері бар екен, ол жақта жақсы үйретеді, жаңалығы көп десті. 2017 жылы үш айға жуық Сеулдегі Gangnam Severance Hospital тағылымдамадан өттім. Оңтүстік Кореядағы тағылымдама барысында түйгенім, бізде білікті хирургдәрігерлер көп. Gangnam Severance ауруханасында Семейден келген 30-35 жастағы азаматтар болды. Олардың білімі, тәжірибесі Кореядағы әріптестерімізден кем түспейді. Ал Оңтүстік Кореяның медицина саласында озық тұрған себебі – техникалық һәм технологиялық мүмкіндіктері бізден жоғары. Олардың қолданысында небір жабдықтар бар, қызмет көрсету жүйесі мейлінше оңтайландырылған.Жылына 150-ден астам ота жасаймыз
Көп ауданда әлі күнге дейін ашық ота жасайды, яғни науқастың етін тіледі. Ал қазіргі медицинадағы ең оңтайлы жаңалықтардың бірі – лапароскопиялық хирургия. Өкінішке қарай, еліміздің ірі қалаларындағы медициналық мекемелердің басым бөлігі ота жасаудың осы әдісін жақсы меңгеріп алды дегенімізбен, аймақтарда әлі күнге дейін ескі тәсіл қолданылады. Оған себеп көп: білікті мамандар жоқ, болса да тәжірибесі жеткіліксіз, сондай-ақ бұл жаңашылдықты қолданысқа енгізу үшін арнайы құрал-жабдықтар қажет және тағы басқа. 2017 жылға дейін Ақкөлде де барлық ота ескі тәсілмен жасалатын. 2006-2007 жылдары Ұлттық ғылыми медициналық орталығында тағылымдамадан өткен кезде ота жасаудың осы үлгісімен алғаш рет таныстым. Лапароскопиялық хирургияның мүмкіндіктерін сол уақытта меңгеріп алғаныммен, Ақкөлге оралғанда оны қолданысқа енгізу мүмкін болмады, өйткені бұл отаны жасауға арналған арнайы құрал-жабдықтар қымбат тұратын. Түрлі жолын іздеп, қанша тырыссақ та, сатып ала алмадық. Ұлттық ғылыми медициналық орталығының басшылығы өздерінің есептен шыққан жабдықтарын бізге бермек болған, оның да реті келмеді. 2017 жылы Оңтүстік Кореяға барып, лапароскопиялық хирургияның жаңа технологияларын меңгердім. Елге келгеннен кейін, облыстық мәслихат депутаты Валерий Семчуктың көмегімен заманауи тәсілмен ота жасау үшін арнайы жабдықтар қажеттігін облыс әкімдігінің басшыларына жеткіздік. Мәселеміз оң шешімін тапты, мемлекеттік сатып алуға құжаттар тапсырып, 2017 жыл аяқталғанша құны 56 млн теңге тұратын лапароскопиялық ота жасауға арналған жабдық сатып алдық. Бұл аппараттың бағасы бүгінде 100 млн теңгеден асып жығылады. Жабдықты алғаннан кейін стерильдеп, тексеріп, бір аптадан соң бірден жұмысқа кірісіп кеттік. Содан бері дамылсыз жұмыс істеп келеді. Отаны заманауи әдіспен істеудің артықшылығы көп. Операциядан соң асқыну, ауырсыну белгілері аз болады. Мәселен, ескі тәсілмен жасалған отадан кейін науқас «Жансақтау» бөлімінде 2-3 күн жататын, ал лапароскопиялық тәсілмен таңда ота жасасақ, пациент 6 сағаттан кейін қозғалып, өзі тамақтана бастайды. Оның үстіне, лапароскопиялық отадан кейінгі жарақат көлемі кішкентай болады, жазылуы да тез. Бүгінде аудандық ауруханамызда осы жаңа тәсілмен жылына 150-ден астам ота жасаймыз. Өт жолындағы тасты алу, гинекологиялық аурудың (кесір тілігінен басқа) барлық түріне операция жасау үшін аталмыш әдісті қолданамыз. Ақкөл ауданында соқырішекті (99,9 пайыз жағдайда) тек осы тәсілмен алып тастаймыз. Тіпті, ірі қалалардың өзінде, мәселен, Нұр-Сұлтанда лапароскопиялық ота жасайтын жабдықтардың тапшылығынан соқырішекті ашық отаның көмегімен алып жатады. Gangnam Severance ауруханасында қатерлі ісік түрлеріне (мәселен, асқазан ісігі кезінде оны жартылай немесе толық кесіп алу) ота жасауды үйрендім. Алайда бұл тәжірибемді қазір қолданып жүрген жоқпын. Себебі біздегі жүйе басқа. Мәселен, Оңтүстік Кореяда, сондай-ақ көптеген дамыған мемлекетте онкологиялық ауруларға ота жасауға маманданған бөлек дәрігер жоқ. Қазақстанда, жалпы бүкіл ТМД-да (баяғы КСРО заманынан қалған жүйе) арнайы онкологиялық диспансерлер бар, қатерлі ісік түрлеріне ота жасайтын хирургтар бөлек. Ал мен жалпы хирургияның дәрігерімін. Оның үстіне, біздің Ақкөлде, тіпті Ақмола облысында мұндай күрделі ота түрлерін жасауға мүмкіндік беретін жабдықтар жоқ. Бұл қымбат аппараттар еліміздегі санаулы ірі онкологиялық орталықтарда ғана бар. Оңтүстік Кореяға барғанға дейін де көптеген медициналық ұйымда тағылымдамадан өттім, талай әріптеспен тәжірибе алмастым. Өйткені қазір медицина күн сайын дамуда, жаңа технологияларды зерттеп, заманауи техникалардың уақытылы меңгеріп отырмасаң, қарайып қаласың. Ауданда қызмет етіп жүрсем де, халықаралық, республикалық шараларға үнемі қатысып отырамын. Бірақ қайда барсам да, не үйренсем де Ақкөліме оралуға асығамын. Мұндағы пациенттерге де жақсы дәрігер керек.Дайындаған Айдана Нұрмұхан