Қазақстанда ғана емес, дүниежүзі бойынша жол-көлік оқиғаларынан өлім мен жарақат алу азаймай отыр. Автокөліктердің бір-бірімен ғана емес, тасжолдардан әрлі-берлі өтетін ірі қара малмен соқтығысып, жол-көлік оқиғасына ұшырауы жиіледі.
Тек былтырдың өзінде мал қағу дерегі бойынша 100-ден аса оқиға тіркеліп, салдарынан 40-қа жуық адам қаза тапқан. Жалпы, жылына осындай неше апат болатыны белгісіз. Себебі көлік пен малдың соқтығысуы салдарынан адамдар зардап шеккенде ғана құзырлы органдарда оқиға тіркеледі. Тасжолда көбіне көлікке соғылатын – жылқы мен түйе малы. Малы бар тұрғындардың айтуынша, жылқы малы жарықты көрсе, солай қарай бар жылдамдығымен зымырайды екен. Сонымен қатар жүргізушілердің де кінәсі бар. Айдалада жылдамдықты асырып, жан-жағын топшыламайды.
Ірі қара малдың теміржолмен арғы бетке өтуі көп жағдайда қайғылы болып жататыны мал иелеріне оңай емес. Айталық, Исатай ауданына қарасты бірнеше ауылдың малы Нарын құмының жиегіне жайылады. Ал ауылға қайтарда теміржолдан өтуге мәжбүр. Арнайы өткел болмағандықтан, олар пойызға соғылып өліп жатады. Ауыл тұрғындарының сөзінше, қауіпсіздікті болдырмау үшін теміржолдың екі бетін қоршауды қолға алды. Бірақ мал ережеге бағынатын адам емес. Бірнеше шақырым жерден аңқасы кеуіп келе жатқан жылқы суға қарай ағылғанда анау-мынау қоршауды қарамайды. Бұзып өтеді. Жарақат алады. Пойыз астына түседі.
«Тұрғындарға малыңды қолға ұста, бағыңдар» дегенімен, жайылым жерлердің топыраққа айналғаны малшыларды да, азын-ауық малмен күн көріп отырған тұрғындарды да алаңдатып отыр.
Сондықтан бүгінде ірі қара малы барларға жарық шағылыстырғыш ленталар таратылып берілуде.
Исатай ауданына қарасты бірнеше ауылдың малы Нарын құмының жиегіне жайылады. Ал ауылға қайтарда теміржолдан өтуге мәжбүр. Арнайы өткел болмағандықтан, олар пойызға соғылып өліп жатады. Ауыл тұрғындарының сөзінше, қауіпсіздікті болдырмау үшін теміржолдың екі бетін қоршауды қолға алды.
Атырау облысында бұл іс-шара өткен жылдан бері қолға алынды. Биыл сол қайта жалғасын тауып, Полиция департаментімен өңірде жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған іс-шара жүргізілуде. Солардың бірі – республикалық маңызы бар тасжолдарда болатын жол апаттарының алдын алу. Талдау көрсеткендей, ірі қараның кесірінен болатын жол-көлік оқиғасына көпшілік қас қарайған шақта жиі ұшырайды. Қазір мал иелеріне жарық шағылыстырғыш таспа-ленталар мен спрейлер таратылуда. Көлік жүргізушісінің дер кезінде жол апатынан сақтануына малға тағылған жарық шағылыстырғыштың көмегі көп.
Атырау облысы Полиция департаментінің ішкі және сыртқы коммуникациялар бөлімінің басшысы Мейірім Ердәулеттің айтуынша, малға тағылатын жарық шағылыстырғыш жабдықтар Атырау–Доссор–Құлсары–Бейнеу республикалық маңыздағы автокөлік жолының Жылыой ауданы тұсындағы, автокөлік жолына жақын орналасқан және жолға шығу қаупі бар деген 4 шаруа қожалығы иелеріне табыс етілген.
Айтарлығы, 2019 жылы тасжолдарда малдың қатысуымен 3 оқиға болып, 4 адам қайтыс болды, бір адам жарақат алған. Өткен жылы да көлік пен ірі қара малдың соғылуынан жарақат алған оқиға көбейіпті. Мұның алдын алудың жолы – жүргізуші де, шаруа да бейқамдық танытпау керек.
Тұрсын ЖҰМАБЕКҚЫЗЫ,
Атырау облысы