Қызылордада жол-көлік оқиғасы мен заңсыз есірткі саудасы тыйылар емес. Тұрғындарды алдап соққан алаяқтардың қулығына да құрық бойламай тұр.
Тарқатып айтсақ, жыл басынан бері 64 жол-көлік оқиғасынан 20 адам қайтыс болып, 90 адам әртүрлі дене жарақатын алды. Осының бәріне кім кінәлі? Жолды сапасыз салғандар ма, арқасы қозған жүргізуші ме? Тәртіп сақшыларының айтуынша, жол апатының жиілеуіне жүргізушілердің жол ережелерін сақтамауы, желмен жарысқан «шумахерлердің» жылдамдықты шамадан тыс асыруы секілді түрлі фактор себеп болған көрінеді.«Жыл басынан бері болған көлік апаттарына қатысты тергеп-тексеру амалдары жүргізілуде. Ең бастысы, апаттың алдын алған дұрыс. Сол бағытта қазір мектеп оқушылары оффлайн форматтағы оқуға көшуіне байланысты білім беру орындары аумағында балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ювеналды полиция және патрульдік полиция қызметкерлері жұмылдырылды. Сондықтан тұрғындар белгіленген жылдамдықты асырмай, қарсы бағытқа шықпай, автокөлікті мас күйде басқармай, жол ережелерін қатаң сақтаса деймін. Жолда жүру ережелерін бұзу деректерін анықтауда «Азаматтық патруль» белсенділігін арттыру қажет. Полиция бекеттерімен қамтылмаған жерлерде жол ережесін бұзуды, азаматтық белсенділік танытып, фото- бейнеге түсіріп, анықталған деректер бойынша тиісті шара қолданылады», – дейді Қызылорда облыстық Полиция департаменті бастығының бірінші орынбасары Шамшидин Амитов.Жыл басынан бері облыс бойынша жол-көлік оқиғаларын алдын алу және оған тікелей септігін тигізетін құқықбұзушылықтың алдын алу мақсатында тұрақты түрде жедел-профилактикалық іс-шара өткізіліп отыр. Қабылданып жатқан шараға қарамастан, 1-2 айдың өзінде бірнеше жол-көлік оқиғасы болды. Бұған қатысты тәртіп сақшылары жол-көлік оқиғасын алдын алу тек құзырлы органдардың жұмысы емесін алға тартады. Пандемия алқымнан қысқанда алаяқтардың қылмысы да еселеп артты. Бұл «жау жағадан алғанда, бөрі етектен тартадының» кері ме? Әккі алаяқтар пандемияны пайдаланып, тұрғындардың көбін интернет желісі арқылы алдап соққан.
«Қылмыстың алдын алу, ізін суытпай ашу, қоғамдық тәртіпті сақтау, жол апатын болдырмау мақсатында күнделікті профилактикалық жұмыс жүргізіп келеміз. Алайда адамдарды алдап, сеніміне кіріп, оның мүлкіне қол сұғып, алаяқтықпен айналысқан қылмыскерлер азаймай тұр. 2021 жылғы 3 айда 301 алаяқтық қылмыс тіркелді. Мұның бәрінде қылмыскерлер «пәтер, жер учаскесін жеңілдетілген несиемен алып беремін, жұмысқа орналастыруға көмектесемін» деп жәбірленушінің ақшасын иемденген. Аталған қылмыстың көбі интернет арқылы жасалып отыр. Сондықтан тұрғындардан бейтаныс, толық білмейтін, жеңіл табыс табуға уәде берген адамдарға сенімділік танытпауды сұраймыз. Ал енді интернет-алаяқтарға алданып қалған болсаңыз, оның алаяқ екенін білсеңіз, онымен қарым-қатынасты созудың амалын жасап, дереу құқық қорғау органына жүгіну қажет», – дейді Қызылорда облыстық Полиция департаменті бастығының бірінші орынбасары Ш.Амитов.Құқық қорғаушылар интернет-алаяқтарына алданып қалмау үшін, ең біріншіден, интернет арқылы тауар алатын сайттың жалған емес екеніне, оның мекенжайы, телефонына көз жеткізу қажет екенін ескертіп, ақпаратты анықтап алғаннан кейін ғана ақшаны төлеуге кеңес береді. Нақтырақ айтсақ, интернет-алаяқтыққа – интернет-дүкендер арқылы (QIWI әмияны), интернет арқылы қайыр сұрау, SMS алаяқтық және интернет-банкинг (Kaspi Gold және т.б.) арқылы жасалатын қылмыс жатады. Мәселен, өткен айда қала тұрғынының атынан белгісіз біреулер банктен 1,5 млн теңге көлемінде тауарлық несие рәсімдеген. Жүргізілген жедел іздестіру жұмыстарының нәтижесінде осы қылмысқа күдікті 21 жастағы бұрын сотты болған азамат ұсталған. Сонымен бірге Арал ауданы Сексеуіл кентінде деструктивті діни ағымды ұстанған азамат сауда орталығына ұрлыққа түскен. Ұры сауда үйінің пластик терезесін бұзып кіру әдісін пайдаланып, кассадан 30 мың теңге және терминалды қиратып, 900 000 теңге көлемінде ақша ұрлағаны анықталды. Қызылордалық полицейлер қылмысты дер кезінде ашып, аталған дерек бойынша Қылмыстық кодекстің 188-бабы 3-бөлігі бойынша сотқа дейінгі тергеу ісін жүргізіп жатыр. Қылмыс пен алаяқтықтан бөлек, есірткінің заңсыз айналымы да үлкен проблемаға айналды. Облыс көлемінде есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл және нашақорлықтың алдын алу бағытында атқарылған шаралар нәтижесінде өткен жылы есірткінің заңсыз айналымына қатысты 386 құқықбұзушылық анықталды. Былтыр полицейлер 4 рет «Дәрмек» жедел-профилактикалық, 1 маусым-30 қазан аралығында «Қарасора-2020» кең ауқымды іс-шарасын өткізген. Осындай ауқымды тексеріс кезінде есірткі өсірудің 27 дерегі далалық аймақтан, 48 дерегі үй, саяжай ауласынан және 1 дерегі мекеме аумағынан табылды. Есірткі өсіргені үшін барлығы 63 адам ұсталып, оның 27-і қамауға алынды. Оқиға орнынан 31 437 түп сора өсімдігі жойылды. Заңсыз айналымнан барлығы 349 келі 322 грамм есірткі, марихуана және 6 дана атыс қаруы тәркіленген. Биыл да «Дәрмек» жедел-профилактикалық іс-шарасы біраз қылмыстың бетін ашты. 2021 жылғы 3 айда облыс көлемінде есірткінің заңсыз айналымына байланысты сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізіліміне 30 құқықбұзушылық тіркелген, оның 8-і – есірткі затын сату, 1-еуі – есірткіні жарнамалау дерегі. Сонымен қатар ҚК-нің 296-бабында (есірткі, психотроптық заттармен, прекурсорлармен өткізу мақсатынсыз заңсыз жұмыс істеу) көзделген қылмыстық теріс қылықтың 20 дерегі анықталған.
«Есірткінің заңды айналымы саласындағы құқықбұзушылықты анықтау мақсатында биыл 22-26 ақпан аралығында «Дәрмек» жедел-профилактикалық іс-шарасы өткізілді. Нәтижесінде, Қызылорда облысы аумағында 16 дәріхана, 1 қойма және денсаулық сақтау саласындағы 5 мекеме тексеріліп, есірткі өткізудің 3 дерегі және Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 427-бабында көзделген әкімшілік құқықбұзушылықтың 8 дерегі анықталды», – дейді Қызылорда облысы Полиция департаментінің баспасөз хатшысы Гүлжахан Қайырбергенова.Айталық, кешенді жүргізілген операциялардың нәтижесінде Атырау және Нұр-Сұлтан қалаларына аса ірі мөлшерде есірткі тасымалдау дерегі анықталып, заңсыз айналымнан барлығы 18 келі 349 грамм есірткі заты тәркіленген. Сондай-ақ Жаңақорған ауданында 1 келіден аса есірткі затын сіріңке қорабына бөлшектеп, сату мақсатында тасымалдаған кент тұрғыны құрықталды. Жыл басынан бері ҚАЖД түзеу мекемелеріне есірткі заттарын жасырын өткізудің 5 дерегі анықталғанын айта кеткен жөн. Ал былтыр ҚАЖД мекемелерінде жазасын өтеп жатқандарға есірткі затын өткізудің 3 дерегі бойынша Қызылорда қаласының тұрғыны құрықталған еді.
«Есірткі сату және тағы да басқа есірткі заттарына байланысты жасалып жатқан қылмыс пен құқықбұзушылықтар жайлы хабарламаларды қабылдау үшін Қызылорда облысының Полиция департаменті Есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасында 27-55-42 «Сенім телефоны» жұмыс істейді», – деді Қызылорда облысы Полиция департаментінің бастығы, полиция полковнигі Сұлтан Бектөре.
Нұрсұлтан ҚАЗБЕК, Қызылорда облысы