Астананы кәсіпкерлер қаласы деуге толық негіз бар. Себебі елорда экономикасындағы кәсіпкерліктің үлесі 72 пайызды құрайды. Мемлекет те өз кәсібін ашамын деген ынталы жандарға жәрдем беруден аянған емес. Айталық, жыл басынан бері бас қалада 133 жобаға қайтарымсыз 5 миллион теңге грант берілген. Кәсіпкерлердің қолға алған бастамалары қалай жүзеге асып жатыр? Болашақтағы жоспарлары қандай? Өздерінен сұрап, білдік.Қазақша киіну трендте
«Бизнестің жол картасы» бағдарламасы бойынша елорда әкімдігінің грантына ие болған кәсіпкердің бірі – Балнұр Ахметказиева. Ол ою-өрнектері бар маталар өндіріп, компанияның жаңа бағытын ашып, сұйық әйнектен бұйымдар жасау курсының білім беру орталығын кеңейту ісін қолға алды.
– 9 жылдық еңбек өтілімі бар дизайнермін, отбасым, ұлдарым бар. 9 жылдан бері тігін, резин-арт, матаға сурет салу, әшекей жасау сияқты көптеген іспен айналыстым. Сонымен қатар шәкірт тәрбиелеп, курс өткіземін. Оны өткізудегі басты мақсатымның бірі – үйде, декретте отырған аналардың дамуына көмектесу, – дейді Балнұр Ахметказиева.
Жас кәсіпкердің ою-өрнекке қызығушылығы мектеп кезінде оянған. Алғашында эскиз сызудан басталған бала арман, кейін кәсіп ашуға ұласыпты. Осылайша Балнұр ұлттық киімдерге өзінше рең беріп, күнделікті өмірде қолданысқа енуіне жол ашқан.
– Мемлекет тарапынан кәсіпкерлікке қолдау көрсететінін достарымнан естідім. 2021 жылы «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы арқылы мемлекеттен 5 миллион теңге қайтарымсыз грант алдым. Сол қаражатқа матаға сурет салатын арнайы аппарат алып, мата шығарамын. Бұрын оюларды қолмен жасайтынмын. Өзімнің коллекцияларымды да жасап жүрмін. Сол жобаның арқасында Born nomad атты конкурста 2021 жылы Украина шеберлерімен бірлесіп, коллаборация жасау номинациясын ұтып алдым, – дейді дизайнер.
Сондай-ақ Балнұр өзінің принттарыммен киімдер шығарады және оны қарапайым халыққа тиімді бағамен сатады. Бұл кәсіпкер ананың басқа дизайнерлерге қарағанда ерекшелігі десе де болады. Балнұрдың жасаған өнімдері қарапайым халықтың дизайнерлік дүниені тұтынуына мүмкіндік береді.
– Қазақша киінуден қашпауымыз керек. Қазір ұлттық нақышта киіну трендке айналып келеді. Маған еліміздің түкпір-түкпірінен тапсырыс беретін азаматтар көп. Шәкірт те тәрбиелеп жүрмін. Ендігі арманым – өз топтамаларымды Парижге, Миланға апарып таныстыру, – дейді жас кәсіпкер.
Шынымен де, Балнұрдың жұмыстары қазақы таным мен бүгінгі заман талабын байланыстыра алған. Сондықтан шығар, дизайнердің киімдеріне қыз-келіншектердің ықыласы ауып тұрады.
Қолжетімді экзоқаңқа
Биыл 5 миллион теңгеге дейінгі жаңа бизнес-идеяны іске асыру үшін шағын бизнес субъектілеріне берілетін қайтарымсыз грант конкурсына Астана қаласы бойынша 1,8 мыңнан астам өтінім түскен. Бұл 2021 жылға қарағанда 5,4 есе көп. Комиссия мүшелері осы жобалардың ішінен қоғамға қажет деген бірегей жобаларды таңдады. Айталық, 25 жастағы елордалық кәсіпкер Бақдәулет Туғанбай науқастардың аяқ қозғалысын оңалту мақсатында қолданылатын экзоқаңқа өндірісін дамытуда. Елордалық жас кәсіпкердің осы бір құрылғысын ота жасатқан кез келген науқас қалыпқа келу үшін пайдалана алады. Бақдәулет бұл жобаны қалай ойлап тапқаны туралы айтып берді.
– Менің мамандығым – инженер конструктор. Бұл жобаға дейін бионикалық қол протезін жасайтын компанияда жұмыс істедім. Сонда жинаған тәжірибемнің арқасында осы жобаны жасадым. Мемлекеттік бағдарлама арқылы 5 млн теңгеге грант жеңіп алып, осы бір медициналық құрылғыны жасап, кәсіп бастадым, – дейді жас кәсіпкер.
Жалпы, экзоқаңқа – адамның қызметін тоқтатқан бұлшық етін дамытуға, сыртқы каркастың көмегімен қозғалыс амплитудасын кеңейтуге, адам қозғалған кезде жүктемені сыртқы каркас арқылы күшті өкшеге түсіретін құрылғы. Ашық дереккөздерге қарағанда, экзоқаңқаның шынайы үлгілері қазір Ресейде, Жапонияда, АҚШ пен Израильде құралады. Оның ең алғашқы үлгісі 1960 жылдары АҚШ-та құралып, оған Hardiman деген атау берілген.
– Қазақстандықтар шетелдік, көбіне ресейлік немесе қытайлық темір құрылғыларды сатып алады. Олар сол жақта арзан болғандықтан, медициналық ұйымдар арқылы тапсырыс береді. Неге отандық өндірісті құрмасқа? Неге экзоскелеттерді қолжетімді етіп жасамасқа деген ойлар келді. Нәтижесінде, медициналық құрылғыны құрастыруды қолға алдым. Мүгедек жандар үшін экзоқаңқаның қолжетімді болғанын қалаймын, – дейді Бақдәулет Туғанбай.
Бақдәулет бастаған кәсібінің аясын одан әрі кеңейтуді қалайды. Алайда өндірісті бұдан да ауқымды етіп дамыту үшін ақпараттық қолдау жетпей жатқан көрінеді. Тек елордада қалып қоймай, еліміздің өзге де өңірлеріне, шетелдік нарыққа шығуды көздейді. Алдағы уақытта өндірістегі мамандардың санын көбейтіп, экзоқаңқаларды көптеп жасап шығару ойында бар. Оның биыл мамыр айында құрылған жеке кәсіпкерлігі жаңа механизмдер жасап шығарумен айналысатын MBionics холдингімен әріптестікте жұмыс істейді.
– Жалпы, бір механизмді жасауға 1 ай уақыт кетеді. Құрылғылар тапсырыспен ғана, яғни әр пациенттің жеке өзіне шақталып жасалады. Біз экзоқаңқаны жасау және құрастырумен айналысамыз, қалған жарнама беру, насихаттау жұмысымен холдинг шұғылданады. Мемлекет берген грантқа 2 станок сатып алдық, – дейді жас кәсіпкер.
Дегенмен Бағдәулеттің медицина саласында арнайы білімі жоқ. Экзоқаңқа жасауға бұл мәселе айтарлықтай кедергі келтірсе де, кәсіпкер ізденуден шаршамаймын деп отыр.
