– Кәсіптік аурулардың ең көп саны зиянды еңбек жағдайларында 21-30 жыл жұмыс өтілі бар қызметкерлерде және 51 жастан асқандар тобында тіркелді. Кәсіби аурулардың дамуымен күресудің басты әдісі – алдын алу. Өндірістік орта факторларының әсерін өзгерту жөніндегі іс-шаралар жүйесі тиімді жүзеге асырылуы тиіс, – дейді Қарағанды облысының Cанитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Юрий Залыгин.Өңірдің бас санитарының айтуынша, ең алдымен, өндіріс ошақтары технологияны өзгерту, қолданыстағы өндіріс циклдарын экологиялық тұрғыдан тиімді түріне ауыстыру, қызметкерді зиянды және қауіпті факторлардың әсерінде қалмайтындай жабық технологиялық процестерді қолдануы керек. Сондай-ақ санитариялық-техникалық, санитариялық-гигиеналық шараларды ұмыт қалдыруға болмайды. Сонда ғана қызметкерді кәсіптік аурудан қорғауға болады. Әсіресе, жеке қорғаныс құралдарын міндетті түрде қолдануы, үзілістерді реттеу, емдік-профилактикалық тамақтану және жұмысшыларды сауықтыру шараларын өз деңгейінде ұйымдастыру маңызды. Кәсіптік аурулардың алдын алуда міндетті алдын ала және мерзімді медициналық тексерулердің маңызы зор. Дұрыс гигиеналық режим, еңбек пен демалыстың дұрыс ауысуы, реттелетін үзілістер, жұмыс орнының дұрыс ұйымдастырылғаны керек.
– Бұл айтылған талаптар орындала бермейді. Мысалы, әр шахтада арнайы медициналық құрылғылар болуы керек. Жұмысқа кіріспес бұрын, жұмыстан кейін кенші дәрігерге қаралуы керек. Бірақ шахталарда заманауи медициналық апараттар жоқ. Барының өзі ескірген, – дейді «Қорғау» көміршілер кәсіподағының бөлім басшысы Евгений Ятвинский.Кәсіподақтағылар кәсіптік ауруларды азайту шараларын ортаға салған. Онда кеншілерді зейнеткерлікке ертерек шығару мәселесі сөз болған екен.
– «АрселорМиттал Теміртау» басқа кәсіпорындарға қарағанда аса ауыр және зиянды жұмыстарымен ерекшеленеді. Жер астында кен қазғандардың денсаулығы нашарлауына негізінен зиянды газ әсер етеді. Ұзақ уақыттан бері шахтерлардың зейнетке шығу жасын төмендетуді ұсынып келеміз. Ұсынысымыз Үкіметке, Мәжіліске жеткенімен нәтиже жоқ, – дейді Евгений Ятвинский.Иә, Кеңес Одағы кезінде шахтаның астына түсіп, көмір қазғандар ерте зейнетке шығару дәстүрі болды. Кәсіподақ өкілінің айтуынша, ол кезде 20-30 жыл жер астында бел жазбай еңбек еткен кеншілер зейнеткерлікке еш кедергісіз шыққан. Өйткені 20 жылдан аса ауыр да зияны көп, улы газбен тыныстағандардың денсаулығы әлсірей бастайды. Жастықтың жалыны азайғанда, оған жүректің сыр беру, басқа да аурулар жамала бастайтыны анық. Әрине, жер астына түсіп кен қазып, денсаулығын сарп еткендердің сұрары көп. Кеншілерді емдік-сауықтыру ісін де ұмыт қалдыруға болмайды. Айтқандай, көбіне кеншілер демалып, сауығып қайтатын «Шахтер» демалыс үйі қазір жөндеу жұмыстарына байланысты жабық екен.
«Сауықтыру орындары жұмысын тоқтатқан кезде Көмір департаменті мен «Құрылысмет» ЖШС қызметкерлеріне қол жеткізілген келісімдерге сәйкес жұмыс берушінің қаражаты есебінен республика аумағында орналасқан басқа шипажайларға жолдамалар беріледі. Бұл жолдамаларды беру 2022 жылдың 9 желтоқсанынан 2023 жылдың 9 наурызына дейін қарастырылған. Жасалған келісімді басшылыққа ала отырып, «Қорғау» көміршілер кәсіподағы келісімшарт жасасты. Бүгінде бес шипажаймен келісімшарт бар. «Балқаш», «Щучинский», «Мойылды», «Жұмбақтас» «Дискавери-Бурабай» сияқты емдеу-сауықтыру мекемелерімен келісімшарт жасалған. Біз кеншілерге санаулы санаторийге ғана емес, еліміз бойынша басқа да демалыс-шипажай орындарына барып ем алуына жағдай жасалғанын қалаймыз», – дейді Евгений Ятвинский.Ауыр да зиянды кәсіпте жүргендердің денсаулықтан басқа да мәселесі жеткілікті. Өйткені қарағандылық кеншілер 2021 жылы «Абай» шахтасында болған апаттан кейін тағы бас көтеріп, «АрселорМиттал Теміртау» басшылығына бірнеше талап қойған болатын. Соның бәрі әлі күнге дейін орындалмады.
Қарағанды облысы