Әлеуметтік қолдау артады
– Мемлекет басшысының тапсырмасына сай шектеу шаралары кезеңінде табысынан айырылғандарға әлеуметтік жәрдемақы төлеу туралы шешім қабылдап отырмыз. Ол ең төменгі жалақы – 42 500 теңге мөлшерінде 1 айға, шілдеге төленеді. Төлем төлеу карантин шараларының күшейтілуіне байланысты қызметі шектелген жұмыс берушілердің, жеке кәсіпкерлердің және өзін-өзі жұмыспен қамтушылардың өтініші негізінде жүргізіледі, – деді А.Мамин. Үкімет басшысы төтенше жағдай кезіндегідей, азаматтардың жекелеген санаттарына (бұл – 1 миллионнан астам адам) азық-түлік өнімдерін сатып алуы үшін ақшалай көмек беруді жалғастыруды жүктеді. Ол көмек осының алдында 50 мың теңгені құраған. Бұдан бөлек, 2020 жылғы үшінші тоқсанға – шілде, тамыз және қыркүйек айларына атаулы әлеуметтік көмек қолда бар деректер негізінде 128 мыңға жуық отбасыға алдын ала, проактивті түрде тағайындалады. Яғни, оларға құжат жинаудың қажеті болмайды. Сондай-ақ мүгедектігін қайта куәландыру мерзімі карантин кезеңіне тап келген шамамен 30 мың адамның мүгедектік мерзімі 3 айға автоматты түрде ұзартылады. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетовтің айтуынша, шектеу шараларының енгізілуіне байланысты жалақы төленбейтін демалыста жүрген немесе табысын жоғалтқан жұмыс істейтін азаматтарға да Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан осы біржолғы төлем төленеді. Министр төлем тағайындауға өтінішті жалақысыз демалысқа жіберілген жалдамалы қызметкерлер үшін жұмыс берушілер; қызметі шектелген жеке кәсіпкерлер мен өзін-өзі жұмыспен қамтушы азаматтар өз бетінше бере алатынын хабарлады. «Қазіргі уақытта біздің министрлік біржолғы төлемді жүзеге асыру қағидаларын әзірлеуде. Жұма күні азаматтардың өтініш беруге мүмкіндігі пайда болады деп үміттенеміз. Ал алдағы дүйсенбіден бастап төлемдерді тағайындауға кірісуді жоспарлап отырмыз. Сондай-ақ біз жекелеген санаттағы азаматтар үшін проактивті форматта төлем тағайындау мүмкіндігін қарастырамыз», – деді Біржан Нұрымбетов. Еңбекминінің басшысы бейресми өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға осы төлемге өтініш беру үшін БЖТ-ны қайта төлеу міндетті емесін ескертті.Мектеп есіктері жабық қалады
Қазіргі кезде Қазақстанда коронавирус инфекциясына шалдыққан 62 мыңға жуық адам тіркелген, оның ішінде 1 700-ден астамы – балалар. ДСМ басшысы А.Цойдың айтуынша, карантин кезеңінде инфекцияны таратудағы балалардың рөлі төмендеді, себебі балабақша, мектеп, колледж секілді ұйымдасқан ұжымдар жабылды. Жазғы лагерьлер ашылмады. Әйтсе де, ұлт денсаулығына жауапты меморган алдағы «Білім күнінен» қауіптеніпті. Министрдің айтуынша, мектептерде дәстүрлі күндіз оқыту қайта басталса, бұл балалар арасында індеттің өршуіне соқтыруы мүмкін. Кесел жұқтырған жас ұрпақ әрі қарай КВИ-ді мектептен тыс жерлерге жайып жіберуі ықтимал екен. Салдарынан, қоғамда инфекция таратушы жаңа буын пайда болмақ. – Инфекция таратуға ұйымдасқан ұжымдар аса бейім. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, жыл сайын ӨРВИ және тұмаумен ауырғандардың жалпы санында 14 жасқа дейінгі балалардың үлесі 70%-ға дейін барады. Оқушылар арасында өткір респираторлық инфекциямен ауыру күзгі-қысқы маусымдарда ушығатынын және коронавирус індетінің эпидемиологиялық ахуалы қолайсыз екенін ескерсек, алдағы жаңа оқу жылының І тоқсанында орта білім ұйымдарының барлық сыныбын қашықтан оқытқан жөн деп санаймыз, – деді Алексей Цой. Сөйтіп, Денсаулық сақтау министрлігінің ұсынуымен Үкімет Білім және ғылым, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрліктеріне, барлық әкімдіктерге 1 қыркүйектен бастап жаңа оқу жылының бірінші тоқсанында орта білім беру ұйымдарының қашықтан оқытуға дайындығын қамтамасыз ету тапсырылды.«Кезекші» сынып қалай жұмыс істейді?
Дегенмен егер ата-аналар тегіс қолдаса, кейбір сыныптар сабағын мектепте оқуы мүмкін: «Қажет болған жағдайда және бастауыш сынып оқушыларының ата-аналарының жазбаша өтініші болса, санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды қатаң сақтай отырып, «кезекші» сыныптардың жұмысы қамтамасыз етілетін болады», – деді Премьер-Министр. Қазақстан мектептерінде «кезекші» сыныптарды құру идеясын Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов ұсынды. Ол министрліктің жаңа оқу жылында білім беру процесін ұйымдастыруға дайындық жұмыстарын әкімдіктермен бірге белсенді жүргізіп жатқанын айтты. Ауылдарда санаулы оқушысы ғана бар шағын жинақты мектептер дәстүрлі түрде оқыта беретіні белгілі болды. Өзге мектептің барлығы қашықтан білім беруін жалғастырады.
«Алайда бастауыш сынып оқушыларының ата-аналары өтініш білдірсе және барлық қажетті жағдайлар болса, «кезекші» сыныптардың ашылуына мүмкіндік береміз. Бұл төменгі сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне байланысты. Балалар бір кабинетте оқитын болады. Санитарлық қауіпсіздік талаптары барынша қамтамасыз етіледі. Әр сынып үшін үзіліс әртүрлі уақытта ұйымдастырылады. Кіреберісте барлық шәкірттің қызуы өлшенеді. Терезелер ашылып, бөлме ұдайы желдетіледі. Кварцтеу, сумен жуу жүргізіледі», – деді А.Аймағамбетов.
«Кезекші» топтарда балалар саны 10-15-тен аспауы керек. Сыныпта одан көп бала болса, оқушылар қосалқы топтарға, ауысымға бөлінеді, немесе мектепке өз кезегімен әртүрлі күнде келеді. Олар бір-бірінен алшақтатылып, бір партаға бір баладан жайғасады. Пәндердің үлкен бөлігі бәрібір дистанциялық режимде өткізіледі.
Осының алдында «қашықтан оқытуға байланысты шәкірттердің каникулы өзгереді екен» деген қаңқу сөз желдей есті.
– Оқу жылын бастау туралы бұйрық әзірледік. Онда каникулдар мерзімі анықталған. Олар бұрынғыдай, өзгеріссіз қалды. Қашықтан оқығанына қарамастан жасөскіндер қатты шаршайды. Демек, уақытында дұрыс демалуы маңызды. Сондықтан каникулдарға қатысты ешқандай өзгеріс жоқ, – деді БҒМ басшысы.
Экономиканы қорғау күшейеді
Премьер-Министр әлеуметтік-экономикалық ахуалдың нашарлауы жағдайына халық пен бизнесті қолдау бойынша қосымша іс-қимыл жоспарын дайындауды тапсырды. Бұл ретте бюджет қаражатын тиімді жұмсап, инфляция деңгейін 8-8,5% деңгейінде ұстауды қарастыратын жаңа ақша-несие саясаты жүргізілмек. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігіне әкімдермен және «Атамекенмен» бірлесіп, тауарларды сатып алу және құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде жергілікті мазмұн үлесін ұлғайту, әсіресе өңдеу өнеркәсібі жобаларын іске асыруға баса мән беру жүктелді. – Ауыл шаруашылығы министрлігіне осы апта соңына дейін Жер реформасы жөніндегі комиссия құру туралы шешім жобасын енгізуді тапсырамын! Комиссия жер ресурстарын одан әрі пайдалану бойынша нақты ұсыныстар дайындауы қажет, – деді Асқар Мамин. Ол өзінің бірінші орынбасары Әлихан Смайыловқа Қызылорда облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының көкейкесті мәселелерін пысықтап, 2 аптада тиісті шешім жобасын енгізуге тапсырма берді. Әкімдерге Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен бірлесіп, «Жұмыспен қамтудың жол картасын» тиімді іске асыру және уақытша емес, тұрақты жұмыс орындары санын ұлғайту жүктелді. Үкімет басшысы Мемлекет басшысы қойған міндеттердің барлығы нақты орындалуы тиіс деді: «Әрбір басшы олардың іске асырылуына басымен жауапты болады», – деді А.Мамин.Әкімдердің COVID-19 рейтингі қандай?
Енді жергілікті биліктің пандемия кезіндегі еңбегі мен іс-қимылының тиімділігі жеке бағаланады. Қазақстанда 61 755 адамның коронавирусқа душар болғаны тіркелді: 25 448 адам ем-дом алуда, 35 911 емделіп шықты. Көз жұмғандар саны – 396 адам. COVID-19 таралуы тәулігіне 1 700-1 800 адам деңгейінде «тұрақталыпты». Жағдайды тезірек жақсарту үшін әкімқаралардың тірлігіне, осы бағытта өңірлерде жүргізіліп жатқан шаралардың тиімділігіне 17 көрсеткіш бойынша күн сайын мониторинг жүргізу басталды. Ол 17-ге тағы 4 индикаторды қосу туралы шешім қабылданыпты. Мысалы, бұдан былай аймақ басшыларының «БАҚ-пен жұмыс арқылы әлеуметтік кернеуді жоюға, тұрғындардың теріс көзқарасын өзгертуге», «тұрғындардың шағымдарын уақытылы өңдеп, дер кезінде жауап қайтаруға» қаншалықты қауқарлы екені тексеріледі. Мұның сыртында, басқа 2 индикатор «дәрі-дәрмектердің болуына мониторинг жүргізу бойынша жұмысты» және «медицина ұйымдарының өтінімдеріне «СК-Фармация» бірыңғай дистрибьюторының жұмысын» көрсетеді. Сонымен, көшбасшылар да анықталды, бұлар – Құмар Ақсақалов басқаратын СҚО және Даниал Ахметов тізгінін ұстаған ШҚО. – Рейтингке сәйкес, 1-орынды 2 облыс – Солтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстары иеленді: бұл өңірлерде нысаналы 17 индикатордың 9-ына қол жеткізілді. Рейтингте 2-орында – 5 облыс және Шымкент қаласы, оларда 8 индикатор орындалды. 3-орында – 3 облыс және Алматы қаласы: бұлар 7 индикаторда жетістікке жетті. Соңғы орында – Атырау облысы, мұнда 17 индикатордың тек 5-і орындалған, – деді Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой.ӨЖЖ аппараттары елде құрастырылады
Өңірлердегі пандемияға қатысты біраз мәселенің шешімін табуы әкімге емес, негізінен ДСМ-ның өзіне байланысты. Мәселен, ел маманға зәру. – Бүгінде COVID-19 індетімен күреске 46 мыңнан аса маман жұмылдырылған. Өңірлерде эпидемиологтер, инфекционистер, анестезиолог-реаниматологтер және пульмонологтердің жетіспеушілігі байқалады. Министрлік КВИ-мен күрес аясында үлкен сұранысқа ие мамандықтар бойынша түлектерді: 88 жас анестезиологті, 26 инфекционисті және 7 пульмонологті өңірлерге таратты, – деді А.Цой. Сонымен қатар кадрлар тапшылығы түйткілінің түйінін тарқату үшін отандық медициналық ЖОО-лар 2 084 маман мен волонтерді қайта оқытқан: олар студенттермен бірге індетке қарсы шараларға тартылып жатыр. Коронавирус жұқтырған ауыр сырқаттарды емдеумен тікелей айналысатын медицина қызметкерлеріне ғана үстемеақы төленуде. Қазақстандағы инфекциялық және провизорлық ауруханаларда жалпы саны 966 өкпені жасанды желдету (ӨЖЖ) аппараты бар көрінеді. Реанимациялық төсек-орындар саны – 1 553. Сырқаттар саны 62 мыңға жуықтаған ел үшін бұл – тым аз. Ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығының болжамынша, елімізде тағы 6 365 реанимациялық төсек-орын қажет болмақ, оларды жабдықтау үшін қосымша 4 093 ӨЖЖ стационарлық аппаратын сатып алу керек. – 4 093 аппаратқа қажеттілікті былай өтеу ұсынылады: Дүниежүзілік банктің займын үнемдеуден қалған қаражат есебінен 5,5 млрд теңгеге 460 аппарат, әкімдіктердің жергілікті бюджеттерінің резервтері аясында 4,9 млрд теңгеге 409 ӨЖЖ аппаратын алу жоспарлануда. Бірақ бұл қосымша қажеттіліктің 10%-ын ғана қамтиды. Елімізде жақында ӨЖЖ аппараттарын өндіретін кәсіпорын ашылады. Ол іске қосылса, Үкімет резервінен бөлінетін 38,7 миллиард теңгеге 3 мыңнан астам аппаратты отандық өндірушіден сатып алу ұсынылады, – деп түйді А.Цой. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің мәліметінше, тамыз айынан бастап ӨЖЖ аппаратының өнеркәсіптік өндірісі жолға қойылады, оның 595 аппараттан тұратын алғашқы партиясы денсаулық сақтау ұйымдарына жедел жөнелтілуі тиіс.
Айхан ШӘРІП