Қарағанды қаласындағы Майқұдық аталатын шағын ауданда 2020 жылдан бері жүргізіліп жатқан жол құрылысынан жік шықты. Прокуратура қызметкерлері құрылыстың сапасын тексеруге шешім қабылдап, нәтижесінде бірқатар жұмыстың тек қағаз жүзінде ғана орындалғанын анықтапты.
Карл Маркс – Магнитогорск жолының 11 шақырымына жөндеу жұмыстары да бірнеше жылға созылды. Құзырлы орган қызметкерлері былтыр аяқталған жұмыстың сапасының сын көтермейтінін дәлелдеп шықты. Жауаптылар орындалған жұмыстың актісіне қол қойғанымен, оның іс жүзіндегі көлемімен арасы жер мен көктей болып шықты. Яғни, қағазда көрсетілген жұмыстардың кейбірі орындалмаған болып шықты. Осылайша, жолды жөндеуге бөлінген 12 миллиард теңгенің 2 миллиардының қайда жұмсалғаны басы ашық күйде қалған. Прокуратура қызметкерлері сотқа дейінгі тергеп-тексеру жұмыстары жүргізіліп жатқанын мәлімдеді.
«Тексерістер нәтижесінде орындалмаған жұмысқа орындалды деп қол қойылған актілер анықталды. Осылайша, 2 миллиард теңге көлемінде ақша жымқырылған. Бөлім басшысына қатысты сотқа дейінгі тергеу жұмыстары басталды», – деді Қарағанды облысы прокуратурасының Қоғамдық мүдделерді қорғау басқармасының бастығы Бекзат Ахметов.
Ал Қарағанды қаласындағы Бұқар жырау даңғылының бір бөлігіндегі асфальт көктем келгенде қармен қоса еріп кеткен. Жауаптылар еріген асфальттың орнына брусчатка салып амалдады. Кейінірек облыс әкімі бұл жолды жөндеген мекеме өз қаражатына қайта қалпына келтіретінін айтты.
Жалпы өткен жылы Қарағанды облысында жол жөндеу, жаңа жолдың құрылысын жүргізуге 30 млрд теңгеге жуық қаржы жұмсалған. Соған қарамастан, жүргізілген жұмыстардың сапасы сын көтермейді.
Әрине, қыруар қаржының мақсатты жұмсалғанына әуелі тапсырыс беруші мен орындаушы жауапты. Сонымен қатар салынып жатқан жол міндетті түрде төрт сатылы тексерістен өтуі керек екен. Әуелі оның сапасын тапсырыс беруші зерделеп көрсе, кейіннен мердігер тексеріс жүргізуде. Соңында техникалық қадағалау мен авторлық қадағалау қызметтерінің бақылауынан өтеді. Жол сапасын бақылауға Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы да жауапты.
Алайда орталықтың Қарағанды облыстық филиалының басшысы Нұржан Темірханов бұл тізбектің сақтала бермейтінін жасырмады.
«Былтыр облыста жүргізілген жол құрылысына тиісті тексерістер жүргізілген жоқ. Себебі бұл жұмыстарға қаржы қарастырылмады. Біздің мекеме келісімшарт негізінде жұмыс істейді. Яғни, жол салынатын, жөнделетін жердегі жергілікті әкімдікпен сапаны бақылау бойынша келісімшарт жасаймыз. Сол келісімшартқа сәйкес тексеріс жүргіземіз. Өкінішке қарай, әкімдіктер өз міндетіне атүсті қарайды.
Біздің сараптауымыздан өтпеген жол көп. Бірақ, бұл нысандарды тапсырыс беруші қабылдап алып, орындалған жұмысқа ақысын төлеп қойған. Сондықтан қазір жол сапасына қатысты түрлі мәселе туындады. Індетіп келсең, мұның арғы жағы сыбайлас жемқорлық фактілеріне келіп тіркеледі», – дейді Нұржан Темірханов.
Филиал басшысының айтуынша, былтыр жол сапасына қатысты жалпы сомасы 326 млн теңгеге келісімшарт түзілуі керек болған. Іс жүзінде 163 млн теңгеге 18 келісімшартқа ғана қол қойылған. Филиал мамандары 348 мәрте инспекциялық тексеріске шығып, 1 217 сынама алыпты. Оның 518 сынама жүргізілген жұмыстары тиісті талапқа сай келмейтінін көрсетіп берді.
«Мәселен, жобада көрсетілген 20 шақырым жолды түгел сараптамадан өткізуге бөлінген қаржы жетпейді. Еріксіз таңдап жүріп, кемшілігі көзге көрініп тұрған тұстардан ғана сынама аламыз. Мердігер де әдіс-айлаға көшкен. Сол жерлерді ғана жамап-жасқап, тапсыра салады», – дейді директор.
Тексерушілер асфальттың қармен қоса еруін жол құрылысы кезінде қолданылған материалдармен байланыстырады. Мұнда негізінен Павлодардағы мұнай-химия зауытының битумы пайдаланылған екен. Былтыр дәл зауыттың битумды сараптауға қатысты 68 сынама алынған, оның 35 пайызы талапқа сай болмай шыққан екен.
«Егер, битум нашар болса, асфальт ыстық-суыққа төзбейді. Жарылып кетеді. Қарағанды – сулы өңір, жауын-шашыны мол. Көктемде асфальт жабындысын шайып кетеді. Бұған дейін біздің қызмет көрсету аумағымызда болған Ұлытау облысында битум сапасына қатысты көп мәселе болды. Балқаш қаласында да қордаланған мәселе жеткілікті. Сондықтан битумды байыптап тексереміз», – дейді Қарағанды филиалының зертхана меңгерушісі Қазыбек Зікрин.
Қарағанды облысында биыл да бірнеше шақырым жол жөнделеді. Толық бітпеген Қарағанды – Балқаш автобаны да бар. Келесі жылы қармен қоса, асфальт тағы ерімесін десек, жұмыстың сапалы орындалуына осы кезден мән бергеніміз дұрыс секілді.
Әдебиет БЕЛГІБАЙҰЛЫ,
Қарағанды облысы